Mavzu: Yutilish jarayonida bog’lanish xususiyatlari. Reja

Ionlarning o’zaro birikishidan hosil bo’lgan moddalar ionlo birikmalar deyiladi. Musbat zaryadlangan ionlar kationlar deb ataladi. Manfiy zaryadlangan ionlar anionlar deb ataladi. Ionli birikmalarga metallarning galogenlar, kislorod, oltingugurt bilan hosil qilgan birkmalar kiradi. Metallar o’z tashiq energetic qavatlaridagi elektronlarini berib, musbat zaryadlangan ionlarga oson aylanadi. Metallamaslar esa aksincha, tashqi energetic qavatiga elektronni oson qabul qiladi va manfit zaryadlangan ionlarga aylanadi.

 Ionlar orasida elektrostatik tortishish kuchlari ta’sirida yuzaga keladigan bog’lanish ion bog’lanish deyiladi. Ion bog’lanish elektromanfiyligi bo’yicha katta farq qiladigan atomlar orasida hosil bo’ladi.

 Ionlar orasida elektrostatik tortishish kuchlari ta’sirida yuzaga keladigan bog’lanish ion bog’lanish deyiladi. Ion bog’lanish elektromanfiyligi bo’yicha katta farq qiladigan atomlar orasida hosil bo’ladi.

• 2,81 2,81

Sl : Cl qutbsiz kovalent bog’lanish

• 2,1 2,81

H : Cl qutbli kovalent bog’lanish

• 1,01 2,81

Na : Cl ion bog’lanish

Ion bog’lanish hosil bo’lish mexanizmi kovalent bog’ hosil bo’lish mexanizmiga o’xshaydi. Avval umumiy elektron juft hosil bo’ladi. So’ngra bir yoqlama qutblanish hisobiga bu elektron juft elektromanfiyligi yuqoriroq bo’lgan atom tomonga siljiydi.

Na:Cl ® Na + Cl - Na - e ® Na +

Cl + e ® Cl -

Kovalent va ion bog’lanishlar hosil bo’lish mexanizmlari o’xshash bo’lib, umumiy elektron juftining qutblanish darajasi bilan farq qiladi. Agar 0 bo’lsa, qutbsiz kovalent bog’,

Kovalent va ion bog’lanishlar hosil bo’lish mexanizmlari o’xshash bo’lib, umumiy elektron juftining qutblanish darajasi bilan farq qiladi. Agar 0 bo’lsa, qutbsiz kovalent bog’,

0 < 0,7 < 4 bo’lsa, qutbli kovalent bog’,

0,7 > 4 ion bog’lanish.

Ion bog’lanishli birikmalar qiyin suyuqlanadigan qattiq moddalardir. Osh tuzi NaCl ning suyuqlanish harorati T suyuq 800 0C, KCl niki T suyuq 768 0C. Ion bog’lanishli moddalarning suvli eritmalari, hatto suyuqlanmalari elektr tokini yaxshi o’tkazadi. Ion bog’lanish ionlararo o’zaro ta’sir natijasida hosil bo’ladi. Har qaysi ionni zaryadlangan shar deyish mumkin. Ionning kuch maydoni fazoda hamma yo’nalishda bir tekisda tarqala oladi, ya’ni o’ziga qarama-qarshi zaryadli ionni har qanday yo’nalishda ham bir tekis torta oladi. Demak, ion bog’lanish yo’naluvchanlik xossasini namoyon qilmaydi.