Mavzu: zamonaviy shaxs tarbiyasi

Mana, masalan, tungi poxodlar (yurishlar) va tungi navbatchiliklar kolonistlardan qo’rqish hissini yengishini, chidam va o’zini tuta bilish sfatlarini namoyon qilishni talab qilar edi.

Dadil xulq-atvor aktlari bir necha marta takrorlanishi natijasida odatga aylanib ketar edi. Ma’lum sharoitda amalga oshiriladigan qandaydir ish-harakatlarga bo’lgan talab shaxsning sifatiga aylanuvchi odatlarni yuzaga keltiradi.

Odamda har hil turdagi faoliyatlarning paydo bo’lishi va taraqqiyoti juda murakkab va uzoq davom etadigan prosessdir. Bolaning aktivligi uning kamoloti davomida faqat sekin-asta, talim va tarbiyaning ta’siri ostida ongli maqsadga mos faoliyat shaklini olib boradi.

O’smir va o’spirinlar faoliyatining asosiy turlariga o’yin, o’qish va mehnat kiradi. Ular yo’nalishiga ko’ra bilishga doir, ijtimoiy, sport, badiiy, texnik, hunarmandchilik hamda shaxsiy qiziqishga ko’ra tanlangan sohalardan iborat. Faoliyatning asosiy turi – muloqotdir.

O’smir va o’spirinlar faoliyatining asosiy turlariga o’yin, o’qish va mehnat kiradi. Ular yo’nalishiga ko’ra bilishga doir, ijtimoiy, sport, badiiy, texnik, hunarmandchilik hamda shaxsiy qiziqishga ko’ra tanlangan sohalardan iborat. Faoliyatning asosiy turi – muloqotdir.

Faoliyat faol va passiv bo’lishi mumkin. O’smir faoliyati muhit va tarbiya ta‘sirida faollashishi yoki susayishi mumkin. Inson shaxsining rivojlanishida uning butun vujudi bilan sevib, o’z imkoniyatlarini namoyon etib, mehnat qilish, o’zini shaxs sifatida ko’rsata olishi unda o’z faoliyatidan qoniqish hosil qiladi. Uning ijtimoiy mehnatdagi ishtirokida faollik ko’zga tashlanadi.

Ta‘lim jarayonidagi faollik o’quvchiga bilimlarni chuqur va mustahkam egallashga, o’z qobiliyatini namoyon etishga yo’llaydi. Bilishga bo’lgan faollik o’quvchining intellektual rivojlanishini ta‘minlaydi.

Faollik ko’rsatishning asosini esa hamma vaqt ehtiyoj tashkil etadi. Ehtiyojlarning xilma-xilligi faoliyatning ham turlarini kengaytiradi.

Masalan darslarda faol bo’lamiz menimcha ko’pchilikda ilim olishga bo’lgan extiyoj emas, balki baho olishga bo’lgan extiyoj