Mavzusi: Shaxar ma’lumotlar bazasini loyihalash va ishlab chiqish

Index (ko’rsatkich) yaratishning MySQLdagi umumiy sintaksisi:
CREATE INDEX indeks_nomi
ON jadval_nomi (ustun1, ustun2, ...); Masalan:

1. 
   CREATE INDEX familiya
   

ON shaxslar (familiya);

2. 
   CREATE INDEX FISH
   

ON shaxslar (familiya, ism, sharif);
Index (ko’rsatkich)ni ko’rsatishning MySQLdagi umumiy sintaksisi:

1. 
   Show indexes from jadval_nomi;
   
2. 
   Show keys from jadval_nomi in malumotlar_bazasi_nomi;
   

Index (ko’rsatkich) o’chirishning MySQLdagi umumiy sintaksisi:

1. 
   Oracle bazada:
   

DROP INDEX jadval_nomi.indeks_nomi;

2. 
   MySQL 5.6.16 da:
   

ALTER TABLE jadval_nomi
DROP INDEX indeks_nomi;
Kabi komandalar orqali amalga oshiriladi.
Ishni bajarish tartibi

1. 
   Bazamizdagi barcha jadvallarni ko’ramiz:
   

So`rov: show tables;
Natija:

1. 
   – rasm. SHAHAR ma’lumotlar bazasidagi barcha jadvallarning ro`yxati
   

2. 
   “Tumanlar” nomli jadvalni ko’ramiz va “asosiy” nomli indeks yaratamiz:
   

So`rov: Select * from tumanlar;
Create index Asosiy on tumanlar(id, Aholi_soni);

2. 
   – rasm. Tumanlar jadvali uchun indeks yaratish
   

3. 
   Yaratgan indeksimizni ko’ramiz: So`rov: show indexes from tumanlar; Natija:
   

3. 
   – rasm. Tumanlar jadvali uchun yaratilgan indekslar ro`yxati
   

4. 
   Endi “Xokimyat” nomli jadvalga ham “xodimlar” nomli indeks yaratamiz: So`rov: Select *from xokimyat;
   

Natija:

4. 
   – rasm. Xokimyat jadvalidagi ma’lumotlarni ko`rish
   

So`rov: Create index xodimlar on xokimyat(id, ismi);
Natija:

5. 
   – rasm. Xokimyat jadvali uchun ideks yaratish so`rovi
   

So`rov: Show indexes from Xokimyat;
Natija:

6. 
   – rasm. Xokimyat jadvali uchun yaratilgan indekslarni ko’rish
   

5. 
   “Xokimyat” jadvalidan “xodimlar” nomli indeksni ko’ramiz:
   

So`rov: Show keys from Xokimyat;
Natija: bu so`rov natijasi yuqoridagi so`rov natijasi bilan bir xil bo’ladi.

6. 
   “Xokimyat” jadvalidan “xodimlar” nomli indeksni o’chiramiz:
   

So`rov: Alter table xokimyat drop index xodimlar
Natija:


14.8 – rasm. Xokimyat jadvalidan xodimlar nomli indeksni o’chirish so`rovi Yuqorida ko’rib turganingizdek maxsulot jadvalidagi indexlar ko’rsatilganda
”Empty set ” yani bo’sh chiqdi;
Xulosa qilib aytganda index bu jadval ustunlarini ko’rsatadigan ko’rsatkichdir.
Mavzu: Tasavvur (VIEW) yaratish va undan foydalanish


Ishdan maqsad: Berilgan predmet soha ma`lumotlar bazasidan foydalanib tasavvurlar yaratish.
Masalani qo`yilishi: Predmet soha ma`lumotlar bazasi shakllantirilgandan so`ng ob`yektlarda tasavvurlarni yaratish va VIEW dan foydalanish.
Uslubiy ko`rsatmalar: Ba’zi hollarda SELECT operatorini natijasi emas, tasavvur obyekti bo‘lganda edi, unga oddiy ma’lumot bazasini oddiy jadvali kabi murojaat qilinar edi. Ko‘p hollarda esa MB uchta jadvaldan iborat ekanligini xisobga olmay, bitta tasavvur ob’yekti bilan ishlanar edi. Shuning uchun ham MySQLda tasavvurlardan ya’ni VIEWdan foydalaniladi.
Ma’lumotlar bazasi jadvallardan tashkil topadi. Jadvallar aloxida fayl ko‘rinishida, yoki birorta faylni bo‘lagi bo‘lishi mumkin.
Ma’lumki, SELECT operatori yordamida virtual jadvallar yaratish, ya’ni vaqtinchalik jadvallar yaratish mumkin. Bunday jadvallar vaqtinchalik bo‘lib, yaratgan foydalanuvchi o‘zi undan foydalanishi mumkin.
Tasavvurlar ham vaqtinchalik jadvallar bo‘lib, ular ko`p foydalanuvchilarga murojaat qilishi mumkin va u ma’lumot bazasidan majburan olib tashlanguncha mavjud bo‘ladi.
Tasavvurlar MB oddiy jadvallariga o‘xshash bo‘lib, ma’lumotlar saqlovchi fizik obyekt hisoblanmaydi. Tasavvurlarda ma’lumotlar jadvallardan tanlab olinadi.
Tasavvurlar foydalanuvchilardan jadvallarni ba’zi ustunlarini yashirish yoki ko‘pincha foydalanuvchiga kerakli bo‘lgan bir nechta jadvaldan bitta yaratish kerak bo‘ladi.


VIEW yaratish va o’chirishning so’rovi sintaksisi
CREATE VIEW tasavvur_nomi AS SELECT ustun1, ustun2, ...
FROM jadval_nomi
WHERE shartli_tenglik; DROP VIEW tasavvur_nomi; Masalan:
CREATE VIEW Braziliya_xaridorlari AS SELECT xaridor_familiyasi, xaridor_ismi FROM xaridorlar
WHERE mamlakat = "Braziliya";
DROP VIEW Braziliya;