Мавзусида мустақил иши топширди; 1-bosqich si-76/22 gurux talabasi Maxkamov Rustam Shuxrat o’g’li

Yagona portal maqsad va vazifalari:
- foydalanuvchilarga davlat organlariga to'g'ridan-to'g'ri murojaat qilish uchun imkoniyat berish;
- foydalanuvchilarni axborot kommunikatsiya texnologiyalari sohasidagi boshqa loyihalar bilan integratsiyalash;
- foydalanuvchilarning davlat organlari bilan o'zaro hamkorligi samaradorligini oshirish;
- davlat organlariga murojaat qilinganda foydalanuvchilar uchun byurokratik to'siqlarni qisqartirish va ularni bartaraf etish;
- «elektron hukumat»ni yanada rivojlantirish va davlat boshqaruviga zamonaviy axborot texnologiyalarini joriy etishda ko'maklashish.
II. Tashqi struktura. U ommaviy axborot infrastrukturani o’z ichiga olib, asosan fuqarolar va iqtisodiy sub’ektlar bilan davlat organlari o’rtasidagi o’zaro bog’lanishni tashkil qiladi (G2B).
Elektron hukumat modelini ishlash uchun quyidagilar lozim:
- davlat xizmatlar turini va sonini davlat axborot tizimni mukammallashtirish va kengaytirish orqali ko’paytirish;
- jamoa sub’ektlarini davlat elektron xizmatlariga erkin kirish uchun bir qator tadbirlar o’tkazilib, raqamlar tengsizligini kamaytirish kerak.
Elektron hukumat bajarishi mumkin bo’lgan davlat xizmatlarni quyidagi kategoriyalarga bulish mumkin:
- shaxsiy to’lovarni: daromad solig’i, transport solig’i va x.k;
- ijtimoiy ta’minot xizmatlari;
- guvoxnomalarni qayd etish (tug’ilganligi, oila ko’rganligi);
- shaxsiy xujjatlarni berish (pasport va xaydovchilik guvohnomasi);
- shaxsiy mol-mulkni qayd qilish (uy-joy oldi-sotdi masalalari)
- fuqarolarni manzilini qayd qilish va vaqtinchalik turar joyini va manzilini o’zgartirganligi haqidagi ma’lumot;
- mexnat birjalari orqali ishga joylashish;
- qurilish uchun ruxsatnoma olish;
- sog’liqni saqlash tizimi xizmatlari;
- oliy o’quv yurtlariga kirishi masalalari.
“Davlat-biznes” tizimi uchun (G2B):
- mas’ul tashkilotlardan loyixa xujjatlariga ruxsat olish va kelishi masalalari (ekologiya, qurilish, tabiy qazilmalardan foydalanish)
- litsenziya olish va uzaytirish;
- zarur korporativ to’lovarni amalga oshirish (daromad solig’i, QQS, yer solig’i va x.k);
- eksport-import tovarlar uchun yo’llanmalarni rasmiylashtirish;
- statistik hisobotni tayyorlash;
- xizmatlari turi oshgan sari bu qator yana kengayishi mumkin.
Axborot oqimning oydinligini va konfeditsionalligi elektron hukumat infrastukturasiga qo’yilgan talablardan kelib chiqadi. Davlat xizmatlari tomonidan axborot xavfsizlikni buzilmasligi uchun quyidagi kontseptsiya o’z aksini topishi lozim:
- elektron xujjat ayirboshlovda xavfsizlik tizimini rivojlantirish;
- konfeditsial berilganlarni va axborot jarayonlarni ximoyasi bo’yicha choralar ko’rish kompleksi ishlab chiqish, qaysiki buzg’inchilardan, tajribasizlik oqibatida va tabiy xodisalari tufayli buzilishi mumkin bo’lgan xollarni oldini olish;
- axborot ximoya vositalarini takomillashtirish;
- xodimlar, menejerlar va texnik xodimlar uchun talablar va qoidalar yaratish.
Aholi farovonligini yanada oshirish, mamlakatning iqtisodiy barqarorligini mustahkamlashning muhim omili sifatida aloqa, axborotlashtirish va telekommunikatsiya texnologiyalarini rivojlantirish O‘zbekiston hukumati siyosatining ustuvor vazifalari qatoriga kiradi. Mazkur vazifaning mohiyati, maqsadi va istiqboldagi rivoji O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan 2013 yilning 27 iyunida qabul qilingan O‘zbekiston Respublikasining Milliy axborot kommunikatsiya tizimini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risidagi qarorida ham o‘z ifodasini topdi. Mazkur qarorga muvofiq, 2013-2020 yillarda O‘zbekiston Respublikasida telekommunikatsiya texnologiyalari, tarmoqlari va aloqa infratuzilmasini rivojlantirish dasturi tasdiqlandi.
Dasturning bosh maqsadi iqtisodiyotning barcha jabhalarida axborot kommunikatsiya texnologiyalarini joriy qilishni rivojlantirish, axborot resurslari, tizimlari va tarmoqlarining yaratilishini jadallashtirish, shuningdek aholi va tadbirkorlik sub’ektlariga ko‘rsatilayotgan interaktiv davlat xizmatlari soni va sifatini yanada oshirishdan iborat.
2013-2020 yillarda O‘zbekiston Respublikasida telekommunikatsiya texnologiyalari, tarmoqlari va aloqa infratuzilmasini rivojlantirish dasturini shartli ravishda yana ikki dasturga bo‘lish mumkin. Birinchi dastur – O‘zbekiston Respublikasi telekommunikatsiya texnologiyalari, tarmoq va infratuzilmasini rivojlantirish bo‘lsa, ikkinchi dastur – “elektron hukumat” tizimining axborot tizimlari va ma’lumotlar bazasi kompleksini yaratish.
Telekommunikatsiya texnologiyalari, tarmoq va infratuzilmasini rivojlantirish dasturida keng polosali texnologiyalar yordamida simli va simsiz aloqani, ma’lumotlar uzatish hamda ovozli trafik kommutatsiya markazlarini yanada rivojlantirish, magistral telekommunikatsiya tarmoqlarini ta’mirlash va kengaytirish, multimedia xizmatlarini ko‘rsatish uchun zarur infratuzilmani yaratish vazifalari belgilab olingan.
Misol uchun, 2020 yilgacha keng polosali optik aloqa tarmoqlarini rivojlantirish va kengaytirish, undan so‘ng mamlakatning barcha hududlarida EDVO, 3G i 4G LTE baza stansiyalarini o‘rnatish ishlarini olib borish rejalashtirilgan. Korporativ sohalar uchun multimedia xizmatalrini ko‘rsatish studiyalarini ishga tushirish, axborot-ma’lumotnoma markazlari, ma’lumotlarni saqlash va qayta ishlash, keshlash markazlari faoliyatini takomillashtirish ko‘zda tutilgan.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2013 yil 27 iyundagi PQ-1989-son Qarori bilan O‘zbekiston Respublikasida “elektron hukumat” tizimini rivojlantirish bo‘yicha quyidagi vazifalar belgilab olingan:
- “Elektron hukumat” tizimining axborot tizimlari komplekslari va ma’lumotlar bazalarini yaratish bo‘yicha chora-tadbirlar hamda loyihalar ro‘yxati kompleks dasturi tasdiqlangan;
- Kompleks dastur – O‘zbekistonda “Elektron hukumat” tizimini joriy etishning o‘ta muhim ahamiyatga ega bo‘lgan 22 ta loyiha va 6 ta tadbirlarni o‘z ichiga oladi;
- Milliy axborot kommunikatsiya tizimini yanada rivojlantirishning Kompleks dasturini amalga oshirishni muvofiqlashtiruvchi Respublika komissiyasi tashkil qilingan.
Shu bilan birga Qo‘mita qoshida 2 ta yirik “Elektron hukumat” tizimini rivojlantirish markazi va Axborot xavfsizligini ta’minlash markazlarini tashkil etish belgilangan.
O‘zbekistonda “Elektron hukumat” tizimini joriy etishning o‘ta muhim ahamiyatga ega bo‘lgan loyihalarni amalga oshirish bo‘yicha grafiklar ishlab chiqilgan. Mazkur grafiklarda loyihalarni amalga oshirish yuzasidan quyidagilarni amalga oshirish belgilangan:
- Dastlabki loyiha oldi tadqiqotlarni o‘tkazish, bunda interaktiv xizmatlar bo‘yicha xalqaro tajribani o‘rganish, mavjud holatini o‘rganish, va takliflar ishlab chiqish;
- Loyihani amalga oshirish konsepsiyasini ishlab chiqish;
- Dastlabki texnik iqtisodiy hisob-kitoblarni ishlab chiqish;
- Dastlabki texnik iqtisodiy hisob-kitoblarni ekspertizadan o‘tkazish;
- Texnik topshiriq ishlab chiqish;
- Loyihani amalga oshiruvchini aniqlash bo‘yicha tanlovlar o‘tkazish;
- Loyihani amalga oshirishdan iboratdir.
“Elektron hukumat” tizimini joriy qilishning istiqbolli rejalari doirasida 2014-2016 yillarda idoralararo integratsiyalashgan platformani yaratish loyihasi amalga oshiriladi. Bu platforma barcha davlat organlari axborot tizimlarini birlashtiradi, aholiga ma’lumot olish, ariza topshirish va boshqa xizmatlardan foydalanish bo‘yicha idoralar o‘rtasida ma’lumot almashishga xizmat qiladi.
Davlat organlarining aholi va tadbirkorlik sub’ektlari bilan o‘zaro axborot almashinuvlari, muloqotlari, shuningdek bir qator davlat xizmatlarini ko‘rsatish 2013 yilda ishga tushirilgan Yagona Portal orqali amalga oshirilmoqda.
Dasturga muvofiq, “elektron hukumat” tizimi foydalanuvchilarini identifikatsiya qilish maqsadida ochiq kalitlar bazasida yagona identifikatsiya tizimini yaratish loyihasini tashkil qilish ko‘zda tutilgan.
Jismoniy va yuridik shaxslar, transport, kadastr, ko‘chmas mulk, ma’lumot va klassifikatorlar jam qilingan milliy ma’lumotlar bazasi va reyestri, axborot tizimlarini rivojlantirishni muhim bosqichi hisoblanadi.
Shundan so‘ng, aholi va tadbirkorlarga davlat organlari xizmatlaridan elektron shaklda foydalanish, davlat organlariga o‘z faoliyatlarini optimallashtirish, samaradorligini oshirish imkoniyati yaratiladi.
2013-2020 yillarda O‘zbekiston Respublikasida telekommunikatsiya texnologiyalari, tarmoqlari va aloqa infratuzilmasini rivojlantirish dasturi O‘zbekistonda axborot jamiyatini yanada rivojlantirish, mamlakatning jahon axborot makoniga yanada integratsiyalashuvida yangidan-yangi imkoniyatlarning yaratilishida muhim huquqiy hujjat bo‘lib xizmat qiladi.