Bunday odamda harakat xotirasi yoqolib, u xech bir harakatni qabul qila olmas edi. O’tmish tajribaning ongimizda iz qoldirilishi, saqlanishi va uni keyinchalik qayta tiklanishidan iborat bo’lgan jarayon xotira deb ataladi. O’tmish tajribaning ongimizda iz qoldirilishi, saqlanishi va uni keyinchalik qayta tiklanishidan iborat bo’lgan jarayon xotira deb ataladi. Individning o’z xayotiy tajribasini esda olib qolishi, esda saqlab turishi va keyinchalik esga tushirishini xotira deb ataladi. Xotira soxasida quyidagi asosiy jarayonlar: Esda olib qolish Esda saqlash Esga tushirish unitish jarayonlari bir-biridan farq qilinadi. Ana shu kursatib utilgan xotira jarayonlari avtonom (ya`ni o’z oldiga mustaqil) psixik «qobiliyatlar bo’lla olmaydi. Bu xotira jarayonlari faoliyatda tarkib topadi va ularni faoliyat belgilab beradi. Ma`lum materialni esda olib qolish xayot faoliyati davomida individual, ya`ni shaxsiy tajribani to’plash bilan bog’liqdir. Ma`lum materialni esda olib qolish xayot faoliyati davomida individual, ya`ni shaxsiy tajribani to’plash bilan bog’liqdir. To’plangan tajribadan keyingi faoliyatda foydalanish qayta esga tushurishni talab qiladi. Bunday odamda harakat xotirasi yoqolib, u xech bir harakatni qabul qila olmas edi. O’tmish tajribaning ongimizda iz qoldirilishi, saqlanishi va uni keyinchalik qayta tiklanishidan iborat bo’lgan jarayon xotira deb ataladi. O’tmish tajribaning ongimizda iz qoldirilishi, saqlanishi va uni keyinchalik qayta tiklanishidan iborat bo’lgan jarayon xotira deb ataladi. Xotira namoyon boʻlishdagi shakliga koʻra, shartli ravishda emotsional xotira (his-tuygʻuni esda tutish), obraz xotirasi (narsalarning tasviri va xususiyatlarini esda tutish), soʻz-mantiq xotirasi (narsalarning mohiyati, mazmunini soʻz bilan ifodalangan holda esda tutish) kabi turlarga boʻlinadi. Bulardan insonda soʻz-mantiq xotirasi yetakchi oʻrin tutadi. Xotiraning barcha turi bir-birlari bilan chambarchas bogʻliq holda kechadi. Psixologiyada, shuningdek, ixtiyoriy va ixtiyorsiz xotiralar farq qilinadi. Ixtiyoriy xotirada muayyan materialni esda olib qolish oldindan maqsad qilib qoʻyiladi; ixtiyorsiz xotirada bunday maqsad boʻlmaydi — biror faoliyatda (mas, mehnat jarayonida yoki kim bilandir suhbatlashib turilganda) oʻz-oʻzidan esda saqlab qolinadi. Barqarorligi jihatdan ixtiyoriy xotira ixtiyorsiz xotiradan samaraliroq.
Xulosa: Xulosamning mazmuni shundan iboratki, Xotira bu aqlning asosiy jihati. Bu bizga o'tmish haqida o'ylash va kelajakni rejalashtirish qobiliyatini beradi. Xotira faoliyatida shaxsning g'oyaviy yo'nalishi katta o'rin egallaydi. Bu yo'nalish uning faoliyatida hayot sharoiti ta'sirida shakllantiradi. Kishi o'zining shufaoliyati uchun muhim voqea-hodisalarni eslab qolsa, kam ahamiyatga ega bo'lgan narsalar esda qoldiriladi va tezda unutiladi. E. G'. G'oziev tomonidan xotira tushunchasiga quyidagicha ta'rif beriladi: "Xotira atrof-muhitdagi voqelik (narsa)ni bevosita va bilvosita, ixtiyoriy va ixtiyorsiz ravishda, passiv va faol holda, reproduktiv va produktiv tarzda, verbal va noverbal shaklda, mantiqiy va mexanik yo'l bilan aks ettiruvchi esda olib qolish, esda saqlash, qayta esga tushirish, unutish hamda tanish hissidan iborat psixik jarayon
