I 10 10 10 12 12 12 II
Masala shunday ishlangandan keyin o'quvchilarning o'zlari yechishning ikkita usulini topadilar. Yechilishini alohida amallar bo’yicha tushintirishlar bilan yozadilar, keying’oq esa ifodani yozish mumkin.
Birinchi usul:
10*3=30 (km)birinchi geolog uchrashgincha o’tgan yo’l;
12*3=36 (km) ikkinchi geolog uchrashgincha o’tgan yo’l;
30+36q66 (km)bazalar orasidagi masofa.
10+12=22 (km)- geologlar bir soatda shuncha yaqinlashgan;
22 * 3=66 (km)- ba’zalar orasidagi masofa.
Bu
|
usullarni
|
taqqoslash
|
foydali
|
o’quvchilar
|
eng ratsional
|
usulni
|
ko’rsatishsin
|
vamasala nega ikki usul bilan
|
yechilishi mumkinligini
|
tushuntirib
|
berishsin.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Qarama-qarshi yunalishlardagi
|
harakatlarga
|
doir masalalar ustida
|
ham
|
shunga
|
o’xshash ushlanadi. Ya’ni
|
bir nuqtadan
|
ikki jism ikki qarama-qarshi
|
tomonga
|
bir vaqtda qiladigan harakatni ifodalash, shu
|
jarayonni
|
o’quvchilar
|
tasavvurida ifoda qila olish muhimdir.
|
|
|
|
|
|
|
Ikki jismning qarama-qarshi yunalishdagi harakatiga
|
doir qo’yidagi masalani
|
keltirish mumkin. Masalan:
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Yonilg’I
|
quyish tarmog’idan
|
bir vaqtda qarama-qarshi yunalishda
|
ikkita
|
avtomabil yo’lga
|
chiqdi. Ulardan
|
birining
|
tezligi 60 km soat, ikkinchisining
|
tezligi 70 km soat.
|
3 soatdan keyin
|
bu avtomabillar
|
orasi necha klometr bo’ladi?
|
|
60 km/ soat
|
70 km / soat
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
?
Yyechilishi:
Birinchi usul
60*3=180 (km) birinchi avtomabil 3 soatda bosib o'tgan masofa.
70*3=210(km) ikkinchi avtomabil 3 soatda bosib o'tgan masofa.
180+210=390 (km) soatdan keyin avtomabillar orasidagi masofa. Ikkinchi usul:
60+70=130 (km) 1 soatdan keyin avtomabillar orasidagi masofa.
130*3=390 (km) 3 soatdan keyin avtomabillar orasidagi masofa. Ikki jismning bir yo'nalishdagi harakatiga doir masalalar ustidan ham
yuqoridagi kabi ish olib boriladi. Bunday masalalarda jismlarinng berining tezligi, yoki ular yo'l yo'rganda ketgan vaqt, yoki ular bosib o'tgan masofa izlanadi. Masalan:
Traktorning tezligi 16 km soat, yuk mashinasining tezligi undan 4 marta ortiq. Yuk mashinasi stansiyadan xo'jalikka 2 soatda bordi. Traktor necha soatda boradi?
16 km/ soat
4 marta ortiq
С х
Yyechilishi:
16*4=64 (km/soat) yuk mashinaning tezligi
64*2=128 (km) stansiyadan xo'jalikkacha bo'lgan masofa.
128:16=8 (soat) traktor stansiyadan xo'jalikkacha borish uchun ketadigan vaqt.
2-§ HARAKATGA DOIR MASALALARGA DOIR DARS
ISHLANMASI 4-sinf
Mavzu: Tezlik. Vaqt Masofa
Maqsad: a) ta'limiy maqsadi: DTS asosida o'quvchilarda harakatga doir masalalarni ishlash ko'nikmasini shakllantirish masalani turli usullar bilan ishlash malakasini hosil qilish;
o'quvchilarda matematikaga qiziqish o'yg'otish, ularni vatanparvarlik, mehnatsevarlik, tabiatni asrash ruhida tarbiyalash.
Dars turi: Yangi bilim beruvchi
Dars jihozi: Ko'rgazmali plokatlar, darslik. Darsning borishi
Tashkiliy qism: O'qituvchi darsga kiradi. O'quvchilar bilan salomlashadi.
Xona tozaligi, navbatchi o'quvchini aniqlaydi, davomatni tekshiradi. Sanani aniqlab doskaga yozadi. O'quvchilardan o'tgan mavzuni va uyga vazifani so'rab baholaydi. Sinf ishi daftarini tarqatib, uy ishi daftarini tekshirish uchun yig'ib oladi.
b) yangi mavzu bayoni.
Yangi mavzu: Tezlik. Vaqt. Masofa.
O'qituvchi: Aziz o'quvchilar. Bugun sizlar bilan biz yangi mavzuni o'tamiz. Biz hammamiz vaqtni bilamiz. U haqida ma'lumotga egamiz. Mahbuba, sen vaqt birliklarini sanab ber.
Mahbuba: Sekund, minut, soat, sutka, hafta, oy, yil, asr.
O'qituvchi: Juda to'g'ri. Masofa haqida ham bilamiz. Masofa bu- bosib o'tilgan yo'l. Masofani uzunlik birliklari bilan o'lchaymiz. Anvar, sen uzunlik birliklarini sanab ber.
Anvar: metr, kilometr, santimetr kabi
O'qituvchi: Juda to'g'ri.
O'qituvchi doskaga velisopedchining rasmi tushirilgan va u bosib o'tayotgan yo’lning tasviri tushirilgan plakatni iladi. Plakatda velisopedchi yura boshlagan va yo'lning oxiriga belgi qo'yilgan. O'qituvchi tezlik bu masofaning vaqtga nisbati ekanligini, o'quvchilarga tushuntirib berish lozim.
Velosipedchi 48km masofani soatga bir xil tezlik bilan yurib, 4 soatda bosib o'tdi. Velosedchi bir soatda necha klometr yo'l bosgan?
48 km
48:4=12
Agar har soatda 12 km yurgan bo'lsa, uni velisipedchining 1 soatdagi harakat tezligi deyiladi.
Soatiga 12 km bu- velisipedchining tezligi. Qisqartirib qo'yidagicha yoziladi: 12 km/soat. 4 soat-velisipedchining sarflagan vaqti 48 km- velisipedchining bosib o'tgan
masofasi. Tezlikning qisqartirib yozilishi km/soat, km/min, km/s, m/min, m/s.
O'qituvchi turli xil
|
masalalar orqali
|
o'quvchilarda tezlik tushunchasini
|
shakllantiradi.
|
|
|
|
|
Yangi mavzuni mustahkamlash uchun
|
didaktik o'yin o'tkaziladi.
|
|
Sinfni uch jamoaga bo'lib olinadi. Jamoalarning har bir
|
ishtirokchisiga
|
oldindan
|
tayyorlangan savollardan bittadan beriladi. O'ylash uchun
|
2 soniya muhlat. Har
|
bir to'g'ri javobga1 balldan
|
beriladi. Qaysi
|
jamoada
|
ko'p ball to'plansa, shu
|
jamoa g'olib hisoblanadi va
|
o'quvchilar baholanadi.
|
|
|
UYGA VAZIFA BERISH.
|
|
|
|
|
Darslikdagi 6-7 misol va masalalarni
|
ishlab
|
kelish, mustaqil tarzda
|
harakatga doir masala tuzib, ishlab kelish.
|
|
|
|
DARS YAKUNI.
|
|
|
|
|
O'quvchilar o'qituvchidan tushunmaganlarini so'raydi. Dars
|
tugagach,
|
o'qituvchi chiqib ketadi.
|
|
|
|
|
XULOSA
Men ushbu mavzuda harakatga doir masalalarni o'rganish metodikasini yoritib berdim. Harakatga doir masalalarni o'rganishning ahamiyati, maqsadi va dolzarbligi haqida, uni o'quvchilarga qanday qilib o'qitish kerakligi haqida to'xtalib o'tdim.
Harakatga doir masalalarni o'rganish bolalarning kelajak hayotida, boshqa predmetlarni yaxshi o'zlashtirishlarida etakchi bilim bo'lib xizmat qiladi.
Boshlang'ich sinf o'qituvchisi harakatga doir masalalarni o'quvchilarga o'rgatishda men yuqorida yoritib o'tgan metodik usullardan, zamonaviy pedagogik texnologiyalardan foydalanib dars o'tsa, yuqori samara berishga ishonaman.
Agar boshlang'ich sinf o'qituvchisi men foydalangan, tavsiya etgan uslub asosida dars o'tib, yuqori darajadagi samaraga erishsa, yutuq sari qo'yilgan maqsadimga erishgan bo'laman.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
M.I.Bikbaeva "boshlang'ich sinflarda matematika o'qitish metodikasi" Toshkent 1996 yil.
B.Toshmurodov "Boshlang'ich sinflarda matematika o'qitishni takomillashtirish" Toshkent 2000 yil.
B.Toshmurodov, A.K.Suvonqulov "Boshlang'ich sinf matematikasida qiziqarli masalalar yechishning ta'limiy ahamiyati" Jizzax 1996 yil.
M.E. Jumaev, Z.B. Tojieva "Boshlang'ich sinflarda matematika o'qitish metodikasi" Toshkent 2005 yil.
L.P. Stoylova "Boshlang'ich matematika kursi asoslari" Toshkent.
Davlat ta'lim standartlari.
Matematika. Darslik. 4- sinf. Toshkent. "O'qituvchi" 2005 yil.
O'zbekiston Respublikasi kadrlar tayyorlash milliy dasturi.
QO’QON DAVLAT PEDAGOGIKA INSITUTI
‘’BOSHLANG’ICH TA’LIM’’ KAFEDRASI
2022-2023 o’quv yili uchun
‘’Boshlang’ich ta’lim va STI’’ yo’nalishi
302-guruh talabasi Olimova Gulbahor Normuhhammad qizining
‘’IV SINFDA MASALANI TURLI XIL USULDS YECHISH’’mavzusida yozgan
kurs ishiga
TAQRIZ
Kurs ishini bajarilishiga
|
Max Kurs ishining bajarilishiga qo‘yilgan talablarning
|
|
qo’yiladigan talablar.
|
ball
|
bajarilganligi va kamchiliklar yuzasidan asosiy
|
|
|
fikrlar (ballar asoslab berilsin)
|
Kurs ishi rejalarining to’g’ri tuzilganligi
Kurs ishi mavzusi dolzarbligining to’g’ri
yoritib berilganligi va ishning
kirish qismining to’g’ri tashkil qilinganligi
Kurs ishi asosiy qismining qo‘yilgan
reja va vazifalar asosida yoritib berilganligi
va asosiy maqsadga erishilganligi
Ishning xulosasida qo‘yilgan maqsad va
vazifalardan kelib chiqqan holda asosiy
fikrlar va tavsiyalarning berilganligi
Ishning uslubiy jihatdan va ilmiy apparatlari
jihatidan to‘g‘ri tashkil etilganligi,
adabiyotlar ro‘yxatining to‘g‘ri tuzilganligi
Vazifalarning bajarilishida talabaning
faolligiga kurs ishi rahbari tomonidan
qo‘yiladigan maksimal ball
Kurs ishi ilovalarining mavzuga mosligi va
ularning ish mazmunini kuchaytirishga
yo‘naltirilganligi
Jami
Kurs ishi komissiyasi tomonidan qo‘yiladi
Kurs ishi himoyasi uchun
Dostları ilə paylaş: |