Maydoniy tranzistorlar (MT) Reja

15.2-§. Maydoniy tranzistorning statik xarakteristikalari
Zatvordagi kuchlanish U_ZI yordamida stok toki I_C ni boshqarish stok – zatvor xarakteristikasidan aniqlanadi. Bu xarakteristika tranzistorning uzatish xarakteristikasi deb ham ataladi. 15.3 a-rasmda U_SI=const bo‘lgandagi stok zatvor xarakteristikalar oilasi I_S =f (U_ZI) keltirilgan.
Stok – zatvor xarakteristikadan ko‘rinib turibdiki, U_ZI=0 bo‘lganda tranzistor orqali maksimal tok oqib o‘tadi. U_ZI qiymati ortishi bilan kanal kesimi tusha boshlaydi va ma’lum U_ZI.BERK. qiymatga yetganda nolga teng bo‘lib qoladi va stok toki I_S deyarli nolga teng bo‘lib qoladi. Tranzistor berkiladi. U_SI ortishi bilan xarakteristika tikkalasha boradi, bu holat kanal uzunligining uncha katta bo‘lmagan kamayishi bilan tushuntiriladi. Stok – zatvor xarakteristika tenglamasi quyidagi qo‘rinishga ega bo‘ladi:
. (15.2)
15.3 b–rasmda maydoniy tranzistorning chiqish (stok) xarakteris-tikalari keltirilgan. Stok xarakteristika - bu ma’lum U_ZI =const qiymatlaridagi I_S =f (U_SI) bog‘liqlik. U_SI ortishi bilan I_S deyarli to‘g‘ri chiziqli o‘zgaradi (tekis o‘zgarish rejimi) va U_SI= U_SI.TO‘Y. qiymatiga yetganda (b nuqta) I_S ortishi to‘xtaydi.



a) b)
15.3 – rasm. tranzistorning uzatish xarakteristikasi, a) maydoniy tranzistorning kirish xarakteristikalar, b) maydoniy tranzistorning chiqish xarakteristikalar.
15.3-§. MT asosiy parametrlari
Maydoniy tranzistorlarning asosiy parametrlaridan biri bo‘lib xarakteristika tikligi hisoblanadi
(mA/V), (15.3)
va uni quyidagi ifodadan aniqlash mumkin
, (15.4)
bu yerda Smax – U_ZI=0 bo‘lgandagi maksimal tiklik. (15.3) (15.4) ifodalardan ko‘rinib turibdiki, U_ZI ortishi bilan stok toki va maydoniy tranzistor xarakteristika tikligi kamayadi.
Statik xarakteristikalardan maydoniy tranzistorning boshqa parametrlarini ham aniqlash mumkin.
Tranzistorning differensial (ichki) qarshiligi istok va stok oralig‘idagi kanal qarshiligini ifodalaydi
U_ZI =const bo‘lganda (15.5)
To‘yinish rejimida (VAX ning tekis qismida) R_i bir necha MOmni tashkil etadi va U_SI ga bog‘liq emas.
Kuchlanish bo‘yicha kuchaytirish koeffitsienti tranzistorning kuchaytirish xususiyatini ifodalaydi:
I_S =const bo‘lganda (15.6)
Bu koeffitsient stokdagi kuchlanish stok tokiga zatvordagi kuchlanishga nisbatan qanchalik ta’sir ko‘rsatishini ifodalaydi. “Manfiy” ishora kuchlanish o‘zgarishi yo‘nalishlarining qarama-qarshiligini bildiradi. Har doim ham bu koeffitsientni xarakteristikadan aniqlab bo‘lmaganligi sababli, bu kattalikni quyidagicha hisoblash mumkin:
. (15.7)