Maye mexanikasi Maye mexanikasi elmi və onun mexanikada rolu

Sabit basqıda mayenin deşık və lüləklərdən axması

Basqı sabit olduğu üçün mayenin hərəkəti qərarlanan ola­-

caq. Rezervuarlardan, çənlər­dən mayeni boşaltmaq üçün onların otu­racaqlarında və ya yan divar­la­rında deşıklər açılır. Onların for­ması dairə, üçbucaq, kvadrat ola bilər. Maye onlardan xaric olduqda səthi gərilmə qüvvəsinin təsirindən maye lüləsinin en kəsiyi sıxılır. Hətta maye lüləsinin en kəsiyinin forması dəyişilir. Buna lülənin in­versiyası deyilir. Məsənin, deşiyin en kəsiyinin forması dairə olarsa, maye kəsiyi en kəsiyinin forması ellipsə oxşayır.

Şəkil

- deşiyin; - isə sıxılan yerdə lülənin en kəsik sahəsidir
sıxılma əmsalı adlanır.
Su üçün . Sürət və sərfi tapmaq üçün Bernulli tənliyindən istifadə edilir. Bernulli tənliyini 0-0 və 1-1 kəsikləri üçün yazılıq

götürmək olar.

Burada əsasən yerli itkilər olur. Onda

Hidravlik müqavimətləri nəzərə aldığımız üçün həqiqi sürət olacaqdır
- sürət əmsalı adlanır.
.
Itkiləri nəzərə almasaq onda sürət nəzəri olacaq
(Torriçeli düsturu).
Sərfin sabitlik tənliyinə görə həqiqi sərf
,
- sərf əmsalı deyilir.



Uzunluğu olan qısa borulara lülək deyilir. Lü­lək­lər silindrik, konusvari və konoidal formada hazırlanır. Lü­lək­lər daxili və xarici olurlar. Lüləklərdən yanğınson dürəklərdə, süni yağış yağdıranlarda, fəvvarilərdə, kanalların dibinin təmiz­lənməsində bə s. istifadə olunur.
1. Silindrik lülə.
Lüləklərdə maye lüləsinin sıxılması daxildə olur. Maye xaric olduqda isə lülənin en kəsiyi maye ilə dolu axır.
olur.
Silindrik lülə üçün . Müqayisə göstərir ki, silindrik lülə mayeni təxminən 30% artıq buraxır.
.
Bu da 1-1 sıxılan kəsikdə vakuumun olmasına görədir.
2. Konusvari lülələr səpələyici və toplayıcı olur. - konusluq bucağıdır
olarsa.
maksimum olur = 0,94.