Maye mexanikasi Maye mexanikasi elmi və onun mexanikada rolu

1. Turbulent rejimdə sürətlər və toxunan gərginliklər epyurası.
Turbulent rejimdə laminar təbəqə hüdudunda borunun en kəsiyi üzrə sürət parabola qanunun ulə dəyişir. Turbulent özəkdə isə hissəciklərin intensiv yerdəyişməsindən asılı olaraq sürətlər epyurası düzlənir. Lakin yenə də borunun oxunda sürət mak­si­mum, borunun divarında isə sıfıra bərabər olur. Laminar rejim­dən fərqli olaraq turbulent rejimdə orta sürət maksimum sürətin yarısına bərabər deyildir, burada orta sürət ilə maksimum sürə­tinin əlaqəsi Reynolds ədədinin qiymətindən asılıdır.

Şəkil

Re artdıqca orta sürət maksimum sürətə yaxınlaşır

.
Turbulent rejimdə başlanğıc məntəqənin uzunluğunu aşağıdakı düstur ilə yazmaq olar
.
Turbulent rejimdə toxunan gərginliyi aşağıdakı kimi tapmaq olar
.
- mayenin özlülüyündən yaranan toxunan gərginlikdir. Onu Nyutonun daxili sürtünmə qanunundan tapmaq olar
,
- mayenin dinamik özlülük əmsalıdır və mayenin fiziki xas­səsindən asılıdır. - turbulent rejimdə yaranan əlavə gərgin­lik­dir. O mayenin axında intensiv yerdəyişməsindən əmələ gəlir. Onu aşağıdakı düsturla tapmaq olar

- turbulent özlülük adlanır. Dinamik özlülükdən fərqli olaraq o mayenin fiziki xassəsindən asılı deyildir. - nın qiyməti axında mayenin intensiv yerdəyişməsindən asılıdır.
- nı aşağıdakı düsturla tapmaq olar

l - maye hissəciklərinin yerdəyişmə yolunun uzunluğudur. Qrafikadan görünür ki, turbulent özəkdə .
.
- laminar təbəqədə maksimum qiymət alır. Keçid təbəqəsində isə maksimum olur.
2. Hidravlik hamar və kələ-kötür borular haqqında.

Boruların hazırlanma­sın­dan asılı olaraq, onların daxılı divarlarının səthi girintili – çı­xıntılı olur. Yəni müxtəlif kələ - kötürdə olurlar. - kə­lə­kötürlüyün maksimum qiy­mətidir.

Şəkil

Buna maksimum mütləq kələ-kötürlük əmsalı deyilir. Təzə dəmir borular üçün
.

Köhnə dəmir borular üçün

.
-nın qiyməti borunun materialından onun hazır­lan­ma üsulundan, borudan vurulacaq mayenin fiziki xassəsindən, onun istismar müddətindən və i.a. asılıdır. Laminar hərəkət reji­mində borunun divarının kələ-kötürlüyü maye qatı ilə örtülür. Divar sürtünmədə iştirak eləmir. Turbulent hərəkət rejimində isə boruları sünti olaraq iki yerə bölürlər: hidravlik hamar və kələkötür borular.