Mbaza. Uz barcha fanlardan imtihon javoblar va savollari

Mil. avv. 
480 - yilda 
Kserks qo‘shini shimoliy Yunonistonni ishg‘ol giladi. 
Tog‘lardagi 
Fermopil darasi 
Yunoniston shimolidan janubiga olib 
boradigan birdan-bir yo‘l edi. Yunonlar o‘sha joyda pistirma 
qo‘yishga qaror qilishdi. Yunonlar qo‘shiniga Sparta podshosi 
Leonid 
boshchilik qilgan. U forslarning hujumlarini qaytarib 
turgan. Biroq bir sotqin forslarga tog‘lar orqali o‘tgan boshqa 
yo‘lni ko‘rsatib bergan. Bundan xabar topdan Leonid 300 
spartalikdan boshqa barcha yunon jangchilariga chekinishni 
buyurgan. 
Spartaliklarning 
barchasi 
jang 
maydonida 
qahramonlarcha halok bo‘ldi. Ushbu voqea 
«Uch yuz spartalik 
jasorati»
, deb tarixda mashhur bo‘lib qolgan. Fermopil jangidan 
keyin Kserks qo‘shinlari O‘rta Yunonistonga 
yetib borib, Afi nani 
ishg‘ol qilganlar. 
 
15-BILET  
1. Rim Respublikasi.
Rim
— Italiyaning davlatining poytaxti. Rim provinsiyasi va 
Latsio viloyatining maʼmuriy markazi. RIMning gʻarbiy qismida 
Vatikan shahardavlati joylashgan. RIM — dunyoda eng qad. va 
tarixiy hamda madaniy yodgorliklarga boy shaharlardan boʻlib, 
"mangu shahar" nomini olgan. Shahar vulkanik kelib chiqqan 
sertepa tekislikda, Tibr daryosining har ikki soxilida, uning Tirren 
dengiziga quyilish yerida joylashgan. Ikdimi Oʻrta dengizga xos 
ikdim, yanvarning oʻrtacha tempaturasi 6,8°, iyulniki 26°. Yillik 
yogʻin 500 mm dan ziyod (asosan, kuzda yogʻadi). Qishda sovuq 
tramontana, yezda quruq va issiq sirokko shamollari esadi. Rim — 
Italiyaning aholisi eng koʻp shahri, 2,4 mln. kishi (2001). 19-
asrgacha aholisi sekin koʻpaygan, 1871 - yilda RIM Italiya qirolligi 
poytaxti deb eʼlon qilingach, aholisi tez surʼatlarda oʻsdi. 
"Rim" nomi shaharning afsonaviy asoschilaridan bir boʻlgan 
Romul nomi bilan bogʻliq. Qad. manbalarga asosan RIMga mil. av. 
754—753 yillarda asos solingan. Kichikroq shahardavlat 
hisoblangan Rim Apennin yarim orolini, keyinroq atrofdagi 

---

MBAZA.UZ BARCHA FANLARDAN IMTIHON JAVOBLAR VA SAVOLLARI
 
hududlarni sekinasta oʻziga boʻysundirgan holda Oʻrta dengiz 
boʻyidagi ulkan Qad. Rim davlatining poytaxtiga aylandi (qarang 
Rim, Qadimgi Rim). Antik RIM yirik shahar boʻlib, oʻzining juda 
koʻp ibodatxona, saroy, yoʻllari va h.k. bilan mashhur boʻlgan. 
Konstantin I tomonidan poytaxtning Konstantinopol shahriga 
koʻchirilishiga (330 yil) bogʻliq ravishda RIM oʻzining avvalgi 
siyosiy mavqeini yoʻqotdi. Shahar Vizantiya bilan ostgotlar 
oʻrtasidagi urushda ayniqsa vayron qilindi. 552 yildan RIM 
Vizantiya hukumronligi ostiga oʻtdi. 568 yildan 8-asr 
oʻrtalarigacha shaharni rim yepiskoplari — papalar boshqardilaRim 
756 yildan Papalikning poytaxti boʻlgach, shahar Gʻarbiy 
Yevropaning siyosiydiniy markaziga, Rim papalarining 
qarorgohiga aylandi. Oʻrta asrlar davomida RIM uchun Papa 
hokimiyati va "Muqaddas Rim imperiyasi" imperatorlari oʻrtasida 
kurash davom etgan. 11 —12-asrlarda RIMda vayron etilgan antik 
binolar oʻrnida qasrlar, cherkov qurilishlari boshlab yuborildi. 1143 
yilda Papa hokimiyatiga qarshi qoʻzgʻolonlar natijasida RIMda 
respublika oʻrnatildi. Oʻrta asr RIMining hayoti uning katolik 
dunyosi markazi boʻlganligi bilan bevosita bogʻliq boʻlgan. Bu 
yerda "Muqaddas Rim imperiyasi" imperatorlariga toj kiydirish 
marosimlari oʻtkazilgan. 1309 yilda Papalar qarorgohining RIMdan 
Avinon shahriga koʻchirilishiga bogʻliq holda shaharda 
savdohunarmandchilik rivojlanib bordi. 15—16-asrlarda Uygʻonish 
davriga kelib RIM yanada ravnaq topdi. RIMdagi koʻplab rassom, 
meʼmor va boshqa ijod axlining faoliyati aynan shu davr bilan 
bogʻliq. 1798—99 yillarda 1Rim respublikasining, 1848—49 
yillarda Rim respublikasining markazi. 1871 yil 26 yanvardan RIM 
— Italiya qirolligi poytaxti. 1943—44 yillarda nemis fashistlari 
qoʻshini RIMni bosib oldi, 1944 yilda ulardan ozod qilindi. 1946 
yildan Italiya Respublikasi poytaxti. 
 
2. Salamin jangi haqida ma’lumot bering.
Yunonlar va forslar o‘rtasidagi hal qiluvchi dengiz jangi