22
- vstavka (SCRIPT konteyneri).
JavaScript bo’yicha qo’llanmalarda JavaScript ni qo’llanilishi SCRIPT
konteyneri orqali beriladi. Ammo dasturlash nuqtainazari bo’yicha bu to’la to’g’ri
emas, ushbu tartib quyidagi savolga javob bermaydi: JavaScript-kod boshqaruvni
qanday qo’lga kiritadi? Ya’ni JavaScriptda yozilgan va HTML hujjatga
joylashtirilgan dastur qanday bajariladi.
HTML hujjat muallifining malakasi va bilim darajasiga qarab JavaScript ning
bir nechta usullaridan foydalanishi mumkin.
JavaScript ning URL-sxemasi
URL (Uniform Resource Locator) sxemasi - bu Web-texnologiyaning asosiy
elementlaridan biri hisoblanadi. Web da har bir axborot resursi o’zining unikal
URLiga ega. URL A konteynerning HREF atributida, IMG konteynerning SRC
atributida, FORM konteynerining ACTION atributida va boshqalarda beriladi.
Barcha URL muloqot protokoli turiga qarab turli qismlarga bo’linadi, masalan, FTP-
arxivga bog’lanish uchun ftp sxema qo’llaniladi, Gopher-arxivga bog’lanish uchun -
gopher sxemadan foydalaniladi, elektron pochtani jo’natish uchun - smtp sxemadan
foydalaniladi. Sxema turi URL ning birinchi komponentasi orqali aniqlanadi:
http://intuit.ru/directory/page.html
Ushbu holda URL http - bilan boshlanadi va ruxsat sxemasini (http sxema).
Gipermatnli tizimli dasturlash tilining asosiy vazifasi gipermatnli o’tishlarni
dasturlashdir. Bu shuni anglatadiki, u yoki bu gipermatnli murojaatning bosilishi
gipermatnli o’tishni amalga oshiruvchi dasturni ishga tushuradi. Web-texnologiada
shunga o’xshash
standart
dasturlar sahifani yuklash dasturlari hisoblanadi.
JavaScript shu standart dasturlarni foydalanuvchi dasturiga aylantiradi. HTTP
protokol bo’yicha standart o’tishlardan farqlanish maqsadida JavaScript da alohida
URL sxema joriy etilgan:
...
![]()
SRC="JavaScript:JavaScript kod">
23
Ushbu holda "JavaScript _ kod" matni JavaScript dagi gipermurojaat
bosilganda qayta ishlash dasturi hisoblanadi va keyingi holda rasimni yuklash
chog’ida qo’llanilishi keltirilgan.
Masalan, Vnimanie!!! nomli gipermatnli murojaat bosilganda ogohlantirish
oynasining ochilishi quyidagicha amalga oshiriladi: (ochish)
HREF="JavaScript:alert(' Vnimanie!!!');"> Vnimanie!!!
submit tipidagi tugmani bosish orqali formadagi matn obyekti to’ldirilishi
quyidagicha amalga oshiriladi:
NAME=f
METHOD=post
ACTION="JavaScript:window.document.f.i.VALUE='Siz Click tugmasini
bosdingiz';void(0);">
|
|
|
