Menejment strategiyasi va taktikasi

Kompaniya raqobat mavqeining kuchli va zaif jixatlari.

Tarmoqdagi raqobat tarkibini o'rganishdagi keyingi qadam - bu raqobatlashayotgan kompaniyalarning bozordagi o'rnini aniqlashdir. Tarmoqdagi firmalar raqobat mavqeini taqqoslashning asosiy usuli - bu strategik guruxlar kartasini tuzishdir.

Strategik guruxlar kartasi - tarmoqda raqobatlashayotgan firmalarning raqobat mavqelarini aks ettiruvchi asbobdir. Bu tahliliy usul tarmoqning umumiy tahlili va xar bir firmaning bozordagi mavqeini bir biriga bog'laydi. Buning uchun tarmoqda ishlayotgan barcha kompaniya va firmalar strategik guruxlarga bo'linadi. Strategik guruxlarga raqobat uslubi va bozordagi mavqei bir xil bo'lgan firmalar kiritiladi. Bozordagi asosiy raqobatchilar nechta bo'lsa strategik guruxlar soni xam shuncha bo'ladi, ammo buning uchun raqobatchilarning xar biri o'zining raqobat usuliga va bozorda o'z mavqeiga ega bo'lishi lozim.

Strategik guruxlar kartasini tuzish tartibi quyidagicha:

• Tarmoqdagi firmalarning bir biridan farqlantiruvchi belgilari aniqlanadi.

  
  

• Kartaning o'qlari bo'ylab turli xarakteristikalarni juftligi tushiriladi.

  
  

• Kartaga firmalar 2 o'zgaruvchan ko'rsatkichlarga asosan joylashtiriladi.

  
  

• Bitta strategik zonaga kirgan firmalar strategik guruxga birlashtiriladi.

  
  

• Xar bir strategik gurux atrofida aylana chiziladi. Aylananing diametri xar bir strategik guruxning bozordagi o'rniga proportsional bo'ladi. Ana shu ko'rsatkichlardan foydalanib strategik guruxlarning 2 o'lchamli kartasini tuzish mumkin.

  
  

Bir tarmoqda faoliyat ko‘rsatayotgan firmalarning nisbiy raqobat

pozitsiyalarini o‘rganish uchun strategik guruxlash jarayonlaridan foydalaniladi.
Bir strategik guruxdagi kompaniyalar maxsulotlar diapazonining kengligi, tovar xarakati kanallaridan foydalanish usullari; o‘xshash texnologik yondashuvlar, vertikal integratsiyalanish darajasi, servisning va texnologik xizmat ko‘rsatish xarakteri kabi turli belgilar bo‘yicha birlashishlari mumkin. Tarmoqda bozorga nisbatan strategik yondashuvlari bir xil bo‘lgan bitta strategik gurux mavjud bo‘lishi mumkin.

Strategik guruxlar xaritasini tuzish va firmalarni u yoki bu gurux tarkibiga kiritish quyidagicha amalga oshiriladi:

1. Tarmoqdagi firmalarni bir-biridan farqlovchi raqobatli xarakteristikalar aniqlanadi ( narx, sifat, faoliyat geografiyasi, integratsiya darajasi, maxsulot nomenklaturasi va xokazo).

   
   

2. Firmalarning xolati ikki chiziqli chizmaga joylashtiriladi (tanlab olingan xususiyatlari bo'yicha).

   
   

3. Bir strategik soxaga to'gri keladigan firmalar aniqlanadi.

   
   

4. Xar bir guruxning tarmoqdagi umumiy savdo xajmidagi ulushi aniqlanadi.

   
   

Shunday qilib, tarmoqni strategik guruxlashning yuqorida aytib o‘tilgan ikki o'lchovli xaritasi yasaladi.

Agar jiddiy tafovutlar ikkitadan ortiq bo'lmasa, bir necha xarita tuzish maqsadga muvofiqdir.

Turli strategik guruxlar bir biriga qanchalik yaqin joylashgan bo‘lsa, ular o‘rtasidagi raqobat shunchalik kuchli bo‘ladi. Eng yaqin raqobatchilarning fe'l atvorini o‘rganish muximdir. Raqobatchilarning strategiyasini, ularning kelgusida qanday yo‘l tutishini bilmay turib, ular bilan muvaffaqiyatli raqobatlashish mumkin emas. Raqobatchilar nima qilmoqda va nima qilmoqchi - bu savollarga

javob topish kompaniyaning strategik faoliyati uchun nixoyatda muximdir, aks xolda u xar doim mudofaa pozitsiyasida bo‘lishga majbur bo‘ladi.

Firmalarning raqobatdagi kelgusi pozitsiyalarini baxolash uchun e'tiborni ularning bozordagi o‘z axvolini yaxshilash imkoniyatlariga qaratish lozim. Agressiv raqobatchilar yangi strategik tashabbuslar manbaidirlar. O'z maqsadiga erishgan raqobatchilar o‘zlarining xozirgi strategiyasini amalga oshirishda davom etadilar. Bezovta va moliyaviy jixatdan og'ir axvolda qolgan raqiblar xujumchi yoki mudofaachi sifatida yangi yangi strategik xatti xarakatlarga o‘tishlari mumkin. Shu munosabat bilan o‘zingizni ushbu kompaniya menejerlarining o‘rniga qo'yib ko‘rishingiz va ularning qanday yo‘l tutishlarini muloxaza qilib ko‘rishingiz mumkin.

4.