2. «Temur tuzuklari» va uning ahamiyati. Amir temur xayotlik davridayok uning xarbiy san’ati va davlat boshkarish uslubiga bagishlangan maxsus asarl yaratilib u «Temur tuzuklari» nomi ostida shuxrat tolpadi Bu asar shaxsan Temurning ogzidan yozib olingan deb xisroblanadi. «Temur tuzuklari» «Tuzuki Temuriy», «Malfuzoti Temuriy» va «Vokeoti Temuriy» nomlari bilan atalgan«Tuzuklarni» yozishlan maksad jamiyati va davlat boshkaruvida Zarur xisoblangan konun-koidalar, ya’ni tuzuklar majmuini yaratish bulgan. Amir Temur uz tuzuklarini ishlab chikib xayolta tadbik kilar ekan, eng avvalo bir narsani — jamiyatda mavjud ijtimoiy-iktisodiy munosabatlarni konuniy asosga kushnshga muljal kalgan. Amir Temurning aytishicha davlat raxbari bir suzli, uz ishnni uzi bilib kil iщi, uzi va atrofidagilarga adolatli bulishi, xolme kat’iylik bilan ish yuritnshi, fikrla xilma-xilligidan chuchimasligi, kizzikon bulmasligi, muloxaza bilan ish yuritishi lozim.Amir Temur davri davlatchilik tizimi muayyan bir utmishga, an’analar, tajribalar, saboklar, konunlarga asoslangan xolla taыkil kilingan.
3. Podsho Rossiyasining o'lkamizdagi mustamlakachilik siyosati. Mustamlakachilik boshqaruv tizimining o'rnatilishi.. Turkistonni boshkaruv tartibi 1886 yili kabul kilingan "Turkiston ulkasini boshkarish tugrisidagi Nizom"da konuniy jixatdan rejalashtirildi. Gubematorlikning xukuk va vazifalari "Oltin yorlik" deb aytilgan. Xujjatda podshoning 1867 y. general-gubernator fon Kaufman nomiga bulgan farmonida belgilangan. CHor Rossiyasi Turkistonda markazlashgan kuchli xarbiy xokimiyat zarur debxisoblab, general-gubematorlikka cheklanmagan vakolatlar berdi, bu xokimiyat rasman "Xarbiy xalk boshkaruvi" deyilgan. Aslida bu xokimiyat tula xarbiylar kulida edi. 1873 yilda general-gubemator Kaufman "Turkistonni boshkarish tugrisidagi Nizom'ning yangi loyixasini takdim etdi. Bu loyixa xokimiyatni kuchaytirish goyasi bilan sutorilgan edi. Xarbiy gubernatoriar koshida viloyat boshkarmalari bulib, ular gubernator boshkarmasi xukuklariga ega bulishgan. Viloyat xayotining barcha masalatari shu boshkarmada kurib chikilgan.
Dostları ilə paylaş: |