Microsoft Word 13. Ma'Ruzalar matni

10.2.
 
Omborlarning turlari 
Omborlar logistik tizimlarning muhim unsurlaridan biri bo‘lib hisoblanadilar. 
Zaxiralarni saqlash uchun maxsus jihozlangan joylarga bo‘lgan ob'ektiv zaruriyat moddiy 
oqim harakatining barcha bosqichlarida kuzatiladi. Turli xildagi omborlar ko‘pligini 
aynan shu bilan izohlash mumkin. 
Omborlarning o‘lchamlari ham har xil bo‘lishi mumkin: kichkina xonalardan to 
bir necha yuz ming kvadrat metr maydonga ega bo‘lgan gigant omborlargacha. 
Omborlar yuklarni joylash balandligi bo‘yicha ham farqlanadilar. Bir omborlarda 
yuklar odam bo‘yidan baland bo‘lmagan joyda saqlansa, ikkinchi bir omborlarda maxsus 
uskunalar yukni 24m balandlikga joylashtiradilar. 
Omborlar tuzilishi (konstruksiyasi) ham turlicha bo‘lishi mumkin: ochiq va yopiq. 
Omborlarda, agarda lozim bo‘lsa, maxsus harorat, namlik va boshqa sharoitlar 
yaratilishi mumkin. 
Ombor bitta korxona tovarlarini saqlash uchun mo‘ljallangan bo‘lishi (individual 
foydalanish ombori) yoki lizing shartlarida yuridik yoki jismoniy shaxslarga ijaraga 
beriladigan bo‘lishi (jamoaviy foydalanish ombori) mumkin. 
Shuningdek omborlar, ombor operatsiyalarini mexanizatsiya darajasi bo‘yicha 
ham farqlanadilar: 
mexanizatsiya-lashtirilmagan, majmuaviy - 
mexanizatsiyalashtirilgan, avtomatlashtirilgan, avtomatik. 
Omborlarni moddiy oqimning umumiy harakat jarayonidagi joylashish belgisi 
bo‘yicha turkumlanishini mukammalroq ko‘rib chiqamiz (10.1 rasm). 
Omborlar turkumlanishining muhim belgisi bu yuklarni temir yo‘l yoki suv 
transporti orqali yetkazish va olib chiqish imkoniyatiga ega bo‘lishdir. Bunga 
muvofiq 
stansiyalardagi yoki portlardagi omborlar (temir yo‘l stansiyasi yoki port 
hududida 
joylashg
an), relsli omborlar (vagonlarni berish va olishga mo‘ljallangan relslarga 
ega) va chuqurdagi omborlar mavjud. Yukni stansiyadan yoki portdan chuqurdagi