Microsoft Word 1617 az-s doc

---

Tətbiqi proqramlar paketləri fənnindən
testlər. 
1.
Problem-oriyentasiyalı sistemlərin yaradılmasinda məqsəd – 
A)) tətbiqi məsələlərin həlli texnologiyası mərhələlərini avtomatlaşdırmaq yolu
ilə kompüteri bu və ya digər tətbiq sahələrinin mütəxəssislərinə 
yaxınlaşdırmaqdır.
B) tətbiqi məsələlərin həlli texnologiyasının mərhələlərinin sayını minimuma
endirməkdir. 
C) tətbiqi məsələlərin həlli texnologiyası mərhələlərini avtomatlaşdırmaq yolu
ilə kompüterin daha çox istifadə olunmasına şərait yaratmaqdır. 
D) tətbiqi məsələlərin həlli texnologiyası mərhələlərini avtomatlaşdırmaq yolu 
ilə kompüterlərin proqram təminatının tərkibini daha da 
zənginləşdirməkdir. 
E) tətbiqi məsələlərin həlli texnologiyası mərhələlərini avtomatlaşdırmaq 
yolu ilə kompüterlərin humanitar sahələrdə də tətbiqinə imkan 
yaratmaqdır. 
2.
“Avtomatlaşdırılmış idarəetmə sistemləri” əslində necə adlandırılmalı idi ? 
A)) idarəetməni təmin edən avtomatlaşdırılmış sistemlər; 
B) idarəetməni təmin edən avtomatlaşdırılmış insan-maşın sistemləri; 
C) idarəetməni təmin edən avtomatik sistemlər; 
D) idarəetməni təmin edən kompüter sistemləri; 
E) avtomatlaşdırılmış insan-maşın kompleksi. 
3.
Avtomatlaşdırılmış idarıetmı sistemlərinin çatışmayan cəhətlərindən biri də - 
A)) idarə olunan obyektlərin keçmiş vəziyyətini əks etdirən, əsasən, ucot
funksiyalarını reallaşdırırdı, onun inkişaf perspektivlərini qiymətləndirməyə 
imkan vermirdi, başqa sözlə, idarəetmədə lazım olan dinamizmi təmin 
etmirdi; 
B) idarə olunan obyektlərin keçmiş vəziyyətini əks etdirən, əsasən, ucot
funksiyalarını reallaşdırırdı; 
C) idarə olunan obyektlərin inkişaf perspektivlərini qiymətləndirməyə imkan
vermirdi ; 
D) məsələlərin həlli prosesini xeyli ləngitməklə yüksək məhsuldarlıq əldə
etməyə imkan yaratmırdı; 
E) Məsələlərin həlli prosesi çoxmərhələlə olduğundan bu sistemləri yaradarkən
sistemin özünün də bir neçə altsistemdən ibarət olmasını təmin etmək lazım 
gəlirdi.
4.
Avtomatlaşdırılmış idarıetmı sistemlərinin çatışmayan cəhətlərindən biri də - 
A)) mərkəzi EHM ilə istifadəçinin avtomatlaşdırılmış iş yeri arasında inkişaf
etmiş kommunikasiya vasitələri yox idi, EHM yalnız paket rejimində 
işləyirdi, dialoqun səviyyəsi çox aşağı olduğundan statistik hesabatların 
nəticələrini yüksək keyfiyyətə analiz etmək mümkün deyildi; 

---

B) idarə olunan obyektlərin keçmiş vəziyyətini əks etdirən, əsasən, ucot 
funksiyalarını reallaşdırırdı; 
C) idarə olunan obyektlərin inkişaf perspektivlərini qiymətləndirməyə imkan
vermirdi ; 
D) məsələlərin həlli prosesini xeyli ləngitməklə yüksək məhsuldarlıq əldə 
etməyə imkan yaratmırdı; 
E) Məsələlərin həlli prosesi çoxmərhələlə olduğundan bu sistemləri yaradarkən 
sistemin özünün də bir neçə altsistemdən ibarət olmasını təmin etmək lazım 
gəlirdi.
5.
Avtomatlaşdırılmış idarıetmı sistemlərinin çatışmayan cəhətlərindən biri də - 
A)) aşağı səviyyələrdə, başqa sözlə, verilənlərin toplanması vasitələrinin 
olmadığı bir vaxtda daxil olan informasiyaların həddindən artıq olması 
səbəbindən informasiya axınlarının əmələ gəldiyi yerlərdə AİS-lərin 
səmərəliliyi çox aşağı idi. 
B) idarə olunan obyektlərin keçmiş vəziyyətini əks etdirən, əsasən, ucot
funksiyalarını reallaşdırırdı; 
C) idarə olunan obyektlərin inkişaf perspektivlərini qiymətləndirməyə imkan
vermirdi ; 
D) məsələlərin həlli prosesini xeyli ləngitməklə yüksək məhsuldarlıq əldə etməyə 
imkan yaratmırdı; 
E) Məsələlərin həlli prosesi çoxmərhələlə olduğundan bu sistemləri yaradarkən 
sistemin özünün də bir neçə altsistemdən ibarət olmasını təmin etmək lazım 
gəlirdi.
6. Obyektin (sistemin yaxud prosesin) tətbiqi modeli necə qurulur ? 
A)) mütəxəssislər tərəfindən uyğun tətbiq sahəsi haqqındakı biliklər əsasında; 
B) məsələni həll edən proqramçının bilikləri əsasənda; 
C) uyğun riyazi düstur tapılmaqla; 
D) mütəxəssislə proqramçının birgə işi nəticəsində; 
E) mütəxəssisin müşahidəsi zamanı gördüyü modellər əsasinda. 
7. Obyektin (sistemin yaxud prosesin) riyazi modeli nəyə əsasən qurulur ? 
A)) obyektin tətbiqi modelinə əsasən; 
B) obyektin xassələri nəzərə alınmaqla qurulur; 
C) obyektin strukturu nəzərə alınmaqla qurulur; 
D) obyektin tamlığı nəzərə alınmaqla qurulur; 
E) obyektin dekompozisiyası (alrsistemlərə bölünə bilməsi) nəzərə alınmaqla
qurulur; 
8. Riyazi modellər və məsələlər proqram obyektlərinə çevrilərkın əsasən nələr 
nəzərə alınmalıdır ? 
A)) riyazi model və məsələlərin riyazi xüsusiyyətləri, həm də hesablama 
riyaziyyatının və sistem proqramlaşdırmasının imkanları; 
B) hesablama riyaziyyatının imkanları, proqramlaşdırma dilləri; 

---

C) əməliyyat sistemlərinin imkanları, proqramlaşdırma dilləri; 
D) sistem proqramlaşdırmasınin imkanları, riyazi modelin xüsusiyyətləri; 
E) əməliyyat sistemlərinin imkanları, riyazi modelin xüsusiyyətləri; 
9. İdarəetmənin informasiya texnologiyası informasiyaların işlənməsinin və istifadə 
olunmasının çox mühüm hansı mərhələlərini reallaşdırmalıdır ? 
A)) uçot, analiz, qərarların qəbul edilməsi; 
B) faktların toplanması, sintezi, işlənməsi; 
C) faktların toplanması, kompüterdə işlənməsi; 
D) faktların toplanması, analizi, sintezi; 
E) uçot, analiz, kompüterdə emal. 
10. Riyazi modellər və məsələlər proqram obyektlərinə çevrilərkın əsasən hansı işçi 
dillərdən istifadə olunur ? 
A)) yüksək səviyyəli proqramlaşdırma dilləri, verilənlərin şərhi dilləri, 
verilənlərin manipulyasiyası dilləri, tapşırıqların idarə olunması dili; 
B) yüksək səviyyəli proqramlaşdırma dilləri, verilənlərin şərhi dilləri, 
tapşırıqların idarə olunması dili; 
C) yüksək səviyyəli proqramlaşdırma dilləri, verilənlərin şərhi dilləri, verilənlərin 
manipulyasiyası dilləri; 
D) verilənlərin manipulyasiyası dilləri, verilənlərin şərhi dilləri, tapşırıqların idarə 
olunması dili; 
E) yüksək səviyyəli proqramlaşdırma dilləri, COBOL, FORTRAN, QB dilləri. 
11. Avtomatlaşdırılmış idarəetmə sistemlərində “sistem” anlayışı idarəetmənin hansı 
həlledici ünsürünü nəzərə almırdı ? 
A)) istifadəçini ; 
B) sifarişçini; 
C) sistemin administratorunu; 
D) sistem proqramçısını; 
E) rəhbərliyi. 
12. Avtomatlaşdırılmış idarəetmə sistemlərinin inkişafı hansı funksiyani yerinə 
yetirən işçilərin sayının artmasına səbəb olmuşdu ? 
A)) uçot funksiyalarını yerinə yetirən işçilərin; 
B) idarəetmə funksiyalarını yerinə yetirən işçilərin; 
C) analiz funksiyalarını yerinə yetirən işçilərin; 
D) qərar qəbul etmə funksiyalarını yerinə yetirən işçilərin; 
E) sintez funksiyalarını yerinə yetirən işçilərin. 
13. Uçot funksiyasını yerinə yetirən işçilər idarəetmə orqanlarında çalışanların hansı 
hissəsini təşkil edirdilər ? 
A)) altıda birini; 
B) ikidə birini; 
C) beşdə birini; 
D) üçdə birini; 

---

E) 48 faizini. 
14. Avtomatlaşdırılmış idarəetmə sistemlərinin inkişaf etdirilməsi sahəsində bir 
sıra yeni ideyalar və metodlar nə vaxtdan tətbiq olunmağa başladı ? 
A)) 1970-ci illərdən başlayaraq; 
B) 1960-cı illərdən başlayaraq; 
C) 1980-ci illərdən başlayaraq; 
D) 1990-cı illərdən başlayaraq; 
E) 2000-ci illərdən başlayaraq; 
15. Bu və ya digər tətbiq sahəsində işləyən riyaziyyatçı hansı əsas keyfiyyətə malik 
olmalıdır ? 
A)) uyğun tətbiq sahəsini bilməlidir; 
B) proqramlaşdırma dillərini bilməlidir; 
C) əməliyyat sistemləri ilə işləməyi bacarmalıdır; 
D) mütləq PASCAL dilini bilməlidir;
E) riyaziyyatı yaxşı bilməsi kifayətdir. 
16. Tətbiqi modeldən riyazi modelə keçərkən tətbiqi nöqteyi nəzərdən sadə 
görünərək buraxılan faktorlar tətbiq sahəsi haqqında biliklərdən istifadə etməyın 
sistem tərəfindən necə bərpa olunur ? 
A)) bərpa oluna bilmir; 
B) istifadəçinin köməyi ilə bərpa olunur; 
C) bunun üçün xüsusi altsistem yaradılır; 
D) sadə şəkildə bərpa olunur; 
E) bərpa etməyə ehtiyac yoxdur. 
17. Tətbiqi problemlərin həlli üçün tətbiq olunan dörd mərhələli texnologiyanın 
ə
sas çatışmayan cəhəti – 
A)) problemin qoyuluşundan onun EHM-də həllinə qədər keçən müddət və 
yüksək ixtisaslı mütəxəssislərin əmək sərfinin kifayət qədər böyük olmasıdır. 
B) problemin qoyuluşundan onun EHM-də həllinə qədər keçən müddətin böyük 
olmasıdır; 
C) yüksək ixtisaslı mütəxəssislərin əmək sərfinin kifayət qədər böyük olmasıdır; 
D) məsələlərin həllinin təqribi alınmasıdır; 
E) məsələlərin həlli nəticələrinin əksər hallarda istifadəçini qane etməməsi idi. 
18.
Problem-oriyentasiyalı sistemlərin yaradılması nəyə əsaslanmışdır ? 
A)) sistem proqramlaşdirmasının XX əsrin 60-70-ci illərindəki prosedur dillər
üçün dil prosessorlarının qurulması sahəsindəki naliyyətlərə əsaslanmışdır.
B) sistem proqramlaşdirmasının XX əsrin 60-70-ci illərindəki əməliyyat 
sistemlərinin qurulması sahəsindəki naliyyətlərə əsaslanmışdır. 
C) sistem proqramlaşdirmasının XX əsrin 60-70-ci illərindəki kompilyarorların
qurulması sahəsindəki naliyyətlərə əsaslanmışdır. 

---

D) sistem proqramlaşdirmasının XX əsrin 60-70-ci illərindəki interpretatorların
qurulması sahəsindəki naliyyətlərə əsaslanmışdır. 
E) ) sistem proqramlaşdirmasının XX əsrin 60-70-ci illərindəki proqram 
örtüklərinin və utilitlərin qurulması sahəsindəki naliyyətlərə əsaslanmışdır. 
19. Problem-oriyentasiyalı sistemlərdə “İnformasiya xidməti altsistemi” adlı 
komponent varmı ? 
A)) əksəriyyətində var; 
B) var; 
C) yoxdur; 
D) az bir hissəsində var; 
E) üçdə birində var. 
19.
Problem-oriyentasiyalı sistemlərin əsas inkişaf istiqamətləri: 
A)
) avtomatlaşdırılmış informasiya sistemləri, tətbiqi proqramlar paketləri,
informasiya-axtarış sistemləri, ekspert sistemlər; 
B)
avtomatlaşdırılmış idarəetmə sistemləri, tətbiqi proqramlar paketləri, 
informasiya-axtarış sistemləri, ekspert sistemlər; 
C)
avtomatlaşdırılmış informasiya sistemləri, tətbiqi proqramlar paketləri, 
informasiya-axtarış sistemləri, ekspert-öyrədən sistemlər sistemlər; 
D)
avtomatlaşdırılmış informasiya sistemləri, ofislərdə işlənən proqramlar 
paketləri, informasiya axtarış sistemləri, ekspert sistemlər; 
E)
avtomatik informasiya sistemləri, tətbiqi proqramlar paketləri, informasiya 
axtarış sistemləri, ekspert sistemlər; 
20.
Avtomatlaşdırılmış informasiya sistemlərinin inkişafında neçə nəsli bir-
birindən fərqləndirirlər: 
A)) iki; 
B) üç; 
C) dörd; 
D) beş; 
E) altı. 
21. Birinci nəsil avtomatlaşdırılmış informasiya sistemləri nəyə əsaslanaraq 
yaradılırdı ? 
A)) avtonom fayllara; 
B) ardıcıl fayllara; 
C) indeks-ardıcıl fayllara; 
D) birbaşa fayllara; 
E) altproqramlara. 
22. Birinci nəsil avtomatlaşdırılmış informasiya sistemlərinin tərkibi hansı 
hissələrdən ibarət idi ? 
A)) avtonom fayllar toplusu, faylları emal edən tətbiqi proqramlar; 
B) avtonom fayllar toplusu, servis proqramlar, idarəedici proqram; 
C) idarəedici proqram, kompilyator, planlaşdırıcı; 

---

D) avtonom fayllar toplusu, idarəedici proqram, planlaşdırıcı; 
E) planlaşdırıcı, kompilyator, addımlı interpretator. 
23. Birinci nəsil avtomatlaşdırılmış informasiya sistemlərinin ən mühüm 
çatışmayan cəhəti nədir ? 
A)) informasiya “artıqlığı” mövcud idi; 
B) informasiya “çatışmamazlığı” mövcud idi; 
C) informasiyalar xarici yaddaşda saxlanılırdı; 
D) informasiyalar operativ yaddaşda saxlanılırdı; 
E) fayllar birğə emal edilirdi. 
24. İkinci nəsil avtomatlaşdırılmış informasiya sistemləri nələrdən ibarət idi? 
A)) verilənlər bankları; 
B) verilənlər bazası; 
C) fayllar toplusu; 
D) verilənlər bazasının idarəolunması sistemləri; 
E) verilənlər toplusu, idarəedici proqram. 
25. İkinci nəsil avtomatlaşdırılmış informasiya sistemlərinin əsas üstünlükləri. 
A)) Bu sistemlərdə verilənlər artiq yüksək dərəcədə inteqrasiya olunmuş və 
onların avtomatlaşdırılmış idarə olunması həyata keçirilmişdir. 
B) Bu sistemlərdə verilənlərin avtomatlaşdırılmış idarə olunması həyata
keçirilmişdir. 
C) Bu sistemlərdə verilənlər artiq yüksək dərəcədə inteqrasiya olunmuş və 
planlaşdırıcı daxil edilmişdir; 
D) Bu sistemlərdə verilənlər artiq yüksək dərəcədə inteqrasiya olunmuş və 
kompilyator daxil edilmişdir; 
E) Bu sistemlərdə verilənlərin avtomatlaşdırılmış idarə olunması həyata
keçirilmiş və semantik model təşkil olunmuşdur. 
26. Avtomatlaşdırılmış informasiya sistemlərində “informasiya” anlayışı necə 
müəyyən olunur ? 
A)) faktiki verilənlər haqqında biliklər və onlar arasındakı qarşılıqlı əlaqələr 
toplusu kimi; 
B) faydalı məlumatlar toplusu kimi; 
C) müstəqil fayllar toplusu kimi; 
D) faydalı məlumatlar və onlar arasındakı qarşılıqlı əlaqələr toplusu kimi; 
E) müstəqil fayllar və onlar arasındakı qarşılıqlı əlaqələr toplusu kimi; 
27. Avtomatlaşdırılmış informasiya sistemlərində informasiya mənbəyi - 
A)) insanlar və olçü cihazları; 
B) insanlar və computer; 
C) olçü cihazları; 
D) insanlar; 
E) electron cihazlar. 

---

28.
Avtomatlaşdırılmış informasiya sistemlərinə daxil edilən, həm də istifadəçiyə 
verilən informasiyalar necə təqdim olunurlar ? 
A)) sənəd şəklində; 
B) fayllar toplusu şəklində; 
C) verilənlər toplusu şəklində; 
D) qrafik şəklində; 
E) cədvəl şəklində. 
29. Avtomatlaşdırılmış informasiya sistemlərinin istifadəçisi - 
A)) insanlardir; 
B) digər problem-oriyetntasiyalı sistemlərdir; 
C) insanlar və digər problem-oriyetntasiyalı sistemlərdir; 
D) hesab-məntiq sistemləridir; 
E) informasiya axtarış sistemləridir. 
30. Avtomatlaşdırılmış informasiya sistemlərinin istifadəçilərini neçə kateqoriyaya
bölmək olar ? 
A)) üç; 
B) iki; 
C) dörd; 
D) beş; 
E) altı. 
31. Avtomatlaşdırılmış informasiya sistemlərində sistemin administratorları nəyə 
cavabdehdir ? 
A)) sistemin istismarına; 
B) sistemin proqram təminatının genişləndirilməsinə; 
C) sistemin altsistemlərə bölünməsinə; 
D) sistemin işə salınmasına; 
E) sistemin təzələnməsinə. 
32. Avtomatlaşdırılmış informasiya sisteminin işinin əsas mərhələləri hansılardır ? 
A)) daxil olan sorğuların interpritasiyası, onlarda göstərilən əməliyyatların yerinə 
yetirilməsi, məlumatların və sənədlərin istifadəçiyə verilmək üçün hazırlanması; 
B) daxil olan sorğularin analizi, sintezi, emal olunması; 
C) daxil olan sorğuların interpritasiyası, məlumatların və sənədlərin çıxışa, yəni 
istifadəçiyə verilmək üçün hazırlanması; 
D) daxil olan sorğularin analizi, sintezi, emal olunması, istifadəçiyə verilmək 
üçün hazırlanması; 
E) daxil olan sorğularin analizi, sintezi, istifadəçiyə verilmək üçün 
hazırlanması; 
33. Avtomatlaşdırılmış informasiya sisteminin işinin əsas mərhələlərindən biri də - 
A)) sistemə daxil olan sorğuların interpretasiyasıdir; 

---

B) verilənlərin kompilyasiyasıdır; 
C) Verilənlərin interpretasiyasıdır; 
D) sistemin istifadəçisinə texniki cəhətdən kömək göstərməkdir; 
E) sistemə daxil olan sorğuların analizi və sintezidir. 
34. Avtomatlaşdırılmış informasiya sisteminin işinin əsas mərhələlərindən biri də - 
A)) sistemə daxil olan sorğularda göstərilən əməliyyatların yerinə yetirilməsidir; 
B) verilənlərin kompilyasiyasıdır; 
C) Verilənlərin interpretasiyasıdır; 
D) sistemin istifadəçisinə texniki cəhətdən kömək göstərməkdir; 
E) sistemə daxil olan sorğuların analizi və sintezidir. 
35. Avtomatlaşdırılmış informasiya sisteminin işinin əsas mərhələlərindən biri də - 
A)) məlumatların və sənədlərin istifadəçiyə verilmək üçün hazırlanmasıdır; 
B) verilənlərin kompilyasiyasıdır; 
C) Verilənlərin interpretasiyasıdır; 
D) sistemin istifadəçisinə texniki cəhətdən kömək göstərməkdir; 
E) sistemə daxil olan sorğuların analizi və sintezidir. 
36. Avtomatlaşdırılmış informasiya sistemlərində “son istifadəçi” dedikdə kilər 
nəzərdə tutulur ? 
A)) özünə zəruri olan verilənləri almaq üçün sistemə müraciət edən istifadəçilər;
B) proqramlaşdırmanı bilən ixtiyari istifadəçi; 
C) PASCAL dilini bilən istifadəçilər; 
D) COBOL dilini bilən istifadəçilər; 
E) FORTRAN dilini bilən istifadəçilər; 
37. Avtomatlaşdırılmış informasiya sistemlərində “sorğu” anlayışı necə müəyyən 
olunur ? 
A)) sistemin girişinə daxil olan, verilənlərin axtarılması şərtini özündə əks 
etdirən və tapılmış verilənlərlə sonradan nə etmək lazım olduğunu göstərən 
formallaşdırılmış məlumatdır; 
B) axtarılan verilənlərlə sonradan nə etmək lazım olduğunu göstərən 
formallaşdırılmış məlumatdır; 
C) tapılmış verilənlərlə sonradan nə etmək lazım olduğunu göstərən 
formallaşdırılmış məlumatdır; 
D) sistemin girişinə daxil olan, verilənlərin axtarılması şərtini özündə əks 
etdirən məlumatdır; 
E) sistemin girişinə daxil olan ixtiyari formallaşdırılmış məlumatdır. 
38. Avtomatlaşdırılmış informasiya sistemlərində son istifadəçi proqramlaşdırmağı 
bacarmalıdırmı ? 
A)) son istifadəçi proqramlaşdırmanı bilən, yaxud bilməyən şəxs ola bilər; 
B) son istifadəçi mütləq proqramlaşdırmanı bilən şəxs olmalıdır; 
C) son istifadəçi PASCAL dilində proqramlaşdırmağı bilməlidir; 

---

D) son istifadəçi COBOL dilində proqramlaşdırmağı bilməlidir; 
E) son istifadəçinin Visual BASİC dilini bilməsi kifayətdir. 
39.
Avtomatlaşdırılmış informasiya sistemlərinin bu və ya digər sahələrdə istifadə
olunması neçə üsulla həyata keçirilə bilər: 
A)) iki; 
B) üç; 
C) dörd; 
D) yegane bir üsul vardır; 
E) üsulların sayı dəqiq deyil. 
40.
Avtomatlaşdırılmış informasiya sistemlərinin bu və ya digər sahələrdə istifadə
olunması üsullarından biri - 
A)) avtonom şəkildə, heç bir sistemin tərkibinə daxil olmadan fəaliyyət göstərir 
və ayrıca istifadə olunur; 
B) sistemin administratorunun göstərişləri ilə fəaliyyət göstərir və ayrıca istifadə 
olunur; 
C) son istifadəçinin istəyinə uyğun olaraq fəaliyyət göstərir və ayrıca istifadə 
olunur; 
D) tətbiqi proqramçının istəyinə uyğun olaraq fəaliyyət göstərir və ayrıca 
istifadə olunur; 
E) sistemin administratorunun və tətbiqi proqramçının göstərişləri ilə fəaliyyət 
göstərir və ayrıca istifadə olunur; 
41. Aviabiletlərin, dəmir yolu biletlərinin satışında istifadə olunan “SİRENA” 
sistemi - 
A)) informasiya-axtarış sistemidir; 
B) hesab-məntiq sistemidir; 
C) ekspert sistemdir; 
D) ekspert-öyrədən sistemdir; 
E) tətbiqi proqramlar paketidir. 
42. Aviabiletlərin, dəmir yolu biletlərinin satışında istifadə olunan “EKSPRESS” 
sistemi - 
A)) informasiya-axtarış sistemidir; 
B) hesab-məntiq sistemidir; 
C) ekspert sistemdir; 
D) ekspert-öyrədən sistemdir; 
E) tətbiqi proqramlar paketidir. 
43. Avtomatlaşdırılmış informasiya sistemlərinin bu və ya digər sahələrdə istifadə
olunması üsullarından biri - 
A)) digər bir sistemin tərkibində istifadə olunur; 
B) sistemin administratorunun göstərişləri ilə fəaliyyət göstərir və ayrıca istifadə 
olunur; 

---

C) son istifadəçinin istəyinə uyğun olaraq fəaliyyət göstərir və ayrıca istifadə 
olunur; 
D) tətbiqi proqramçının istəyinə uyğun olaraq fəaliyyət göstərir və ayrıca 
istifadə olunur; 
E) sistemin administratorunun və tətbiqi proqramçının göstərişləri ilə fəaliyyət 
göstərir və ayrıca istifadə olunur; 
44. Problem-oriyentasiyalı sistemlərin əsas inkişaf istiqamətlərindən biri də - 
A)) avtomatlaşdırılmış informasiya sistemləridir; 
B) translyator quran sistemlərdir; 
C) instrumental proqramlaşdırma sistemləridir; 
D) tətbiqi proqramlar paketlərinin generatorlarıdır; 
E) avtomatlaşdırılmış idarəetmə sistemidir. 
45. Problem-oriyentasiyalı sistemlərin əsas inkişaf istiqamətlərindən biri də - 
A)) informasiya-axtarış sistemləridir; 
B) translyator quran sistemlərdir; 
C) instrumental proqramlaşdırma sistemləridir; 
D) tətbiqi proqramlar paketlərinin generatorlarıdır; 
E) avtomatlaşdırılmış idarəetmə sistemidir. 
46. Problem-oriyentasiyalı sistemlərin əsas inkişaf istiqamətlərindən biri də - 
A)) ekspert sistemləridir; 
B) translyator quran sistemlərdir; 
C) instrumental proqramlaşdırma sistemləridir; 
D) tətbiqi proqramlar paketlərinin generatorlarıdır; 
E) avtomatlaşdırılmış idarəetmə sistemidir. 
47. Problem-oriyentasiyalı sistemlərin əsas inkişaf istiqamətlərindən biri də - 
A)) tətbiqi proqramlar paketləridir; 
B) translyator quran sistemlərdir; 
C) instrumental proqramlaşdırma sistemləridir; 
D) tətbiqi proqramlar paketlərinin generatorlarıdır; 
E) avtomatlaşdırılmış idarəetmə sistemidir. 
48. Tətbiqi proqramlar paketləri yarandıqları ilk mərhələdə hansı şəkildə idilər ? 
A)) sadə quruluşlu proqramlar kitabxanası şəklində; 
B) sadə fayllar toplusu şəklində; 
C) sadə altkataloqlar toplusu şəklində; 
D) sadə kataloqlar toplusu şəklində; 
E) sadə altproqramlar şəklində. 
49. Tətbiqi proqramlar paketinin proqramlarının uyuşanlığı necə təmin olunurdu ? 
A)) bir məqsədlə istifadə olunan verilənlər eyni təsvir formasına malik idilər; 
B) bir məqsədlə istifadə olunan verilənlər bir faylda saxlanılırdılar; 

---

C) bir məqsədlə istifadə olunan verilənlər toplu şəklində saxlanılırdılar; 
D) bir məqsədlə istifadə olunan verilənlər müxtəlif fayllarda saxlanılırdılar; 
E) bir məqsədlə istifadə olunan verilənlər müxtəlif təsvir formasına malik idilər. 
50. Tətbiqi proqramlar paketlərinin yarandıqları ilk mərhələdə paketin modullarının 
adları harada saxlanılırdı ? 
A)) kataloqda; 
B) faylda; 
C) kitabxanada; 
D) diskdə; 
E) altkataloqda. 
51. Tətbiqi proqramlar paketləri yarandıqları ilk mərhələdə paketin idarəedici 
proqramı necə tərtib olunurdu ? 
A)) əllə yazılırdı; 
B) avtomatik generasiya olunurdu; 
C) idarəedici proqram lazım deyildl; 
D) idarəedici proqramın funksiyasını kompilyator icra edirdi; 
E) idarəedici proqramın funksiyasını interpretator icra edirdi. 
52. Tətbiqi proqramlar paketlərinin inkişafında növbəti mərhələ - 
A)) paketə yeganə icraedici proqram daxil etmeklə proqram modullarının çağırıl-
ması və birləşdirilməsinin avtomatlaşdırılması hesab olunur;
B) paketə yeganə icraedici proqram daxil etmeklə proqram modullarının sayının 
maksimuma çatdırımlası hesab olunur; 
C) paketə yeganə icraedici proqram daxil etmeklə proqram modullarının sayının 
minimuma endirilməsi hesab olunur; 
D) paketə yeganə icraedici proqram daxil etmeklə proqram modullarının 
kompilyasiyasının avtomatlaşdırılması hesab olunur; 
E) paketə yeganə icraedici proqram daxil etmeklə proqram modullarının 
interpretasiyasının avtomatlaşdırılması hesab olunur. 
53. Tətbiqi proqramlar paketinə idarəedici proqram daxil edildikdən sonra daha 
hansı komponent meydana gəldi ? 
A)) verilənlər toplusu; 
B) tətbiq sahəsinin modeli; 
C) translyator; 
D) planlaşdırıcı; 
E) kompilyator. 
54. Tətbiqi proqramlar paketlərinin inkişafında növbəti nəaliyyətlərdən biri - 
A)) özü proqram generasiya edən tətbiqi proqram paketlərin meydana gəlməsi; 
B) kompilyator tipli tətbiqi proqram paketlərin meydana gəlməsi; 
C) interpretator tipli tətbiqi proqram paketlərin meydana gəlməsi; 
D) addımlı kompilyator tipli tətbiqi proqram paketlərin meydana gəlməsi; 

---

E) planlaşdırıcısı olan tətbiqi proqram paketlərin meydana gəlməsi. 
55. Özü proqram generasiya edən tətbiqi proqram paketlərinin əsas 
funksiyalarından biri -
A)) modullar arasında əlaqə yaratmaqdır; 
B) proqramı kompilyasiya etməkdir; 
C) proqramı interpretasiya etməkdir; 
D) modulları operativ yaddaşa yükləməkdir; 
E) modulları xarici yaddaşa yükləməkdir. 
56. Özü proqram generasiya edən tətbiqi proqram paketlərinin əsas
funksiyalarından biri -
A)) qoyulmus məsələnin həlli üçün hansı proqram modullarının zəruri olduğunu 
müəyyən etməkdir; 
B) proqramı kompilyasiya etməkdir; 
C) proqramı interpretasiya etməkdir; 
D) modulları operativ yaddaşa yükləməkdir; 
E) modulları xarici yaddaşa yükləməkdir. 
57. Özü proqram generasiya edən tətbiqi proqram paketlərinin meydana 
gəlməsinin əsas səbəbi nə idi ? 
A)) qoyulmuş məsələni tətbiq sahəsinin anlayişları ilə problem-oriyentasiyalı 
dildə şərh etmək zərurəti idi; 
B) qoyulmuş məsələni tətbiq sahəsinin anlayişları ilə UTOPİST dilində şərh 
etmək zərurəti idi; 
C) qoyulmuş məsələni tətbiq sahəsinin anlayişları ilə COBOL dilində şərh 
etmək zərurəti idi; 
D) qoyulmuş məsələni tətbiq sahəsinin anlayişları ilə PASCAL dilində şərh 
etmək zərurəti idi; 
E) qoyulmuş məsələni tətbiq sahəsinin anlayişları ilə FORTRAN dildə şərh 
etmək zərurəti idi. 
58. Özü proqram generasiya edən tətbiqi proqram paketlərində məsələnin həlli 
proqramı necə tərtib olunur ? 
A)) məsələnin şərhinə əsasən avtomatik generasiya olunur; 
B) məsələnin şərhinə əsasən əllə tərtib olunur; 
C) məsələnin şərhinə əsasən translyator vasitəsi ilə yaradılır; 
D) məsələnin şərhinə əsasən kompilyaror vasitəsi ilə yaradılır; 
E) məsələnin şərhinə əsasən interpretator vasitəsi ilə yaradılır. 
59. Özü proqram generasiya edən tətbiqi proqram paketlərində idarəedici 
proqramın əsas funksiyalarından biri -
A)) giriş dilinin translyatoru rolunu oynayır; 
B) proqramların adlarını kataloqa yazır; 
C) faylların ardıcıl təşkilini həyata keçirir; 

---

D) faylların birbaşa təşkilini həyata keçirir; 
E) faylların indeks-ardıcıl təşkilini həyata keçirir. 
60. Özü proqram generasiya edən tətbiqi proqram paketlərində semantik modeldə 
nə saxlanılır ? 
A)) məsələnin həlli üçün modulların tətbiq oluna bilməsi informasiyası; 
B) məsələlərin həlli proqramları; 
C) məsələlərin həlli zamanı istifadə olunan verilənlər; 
D) məsələnin həlli zamanı istifadə olunan düsturlar; 
E) məsələnin həlli zamanı istifadə olunan altproqramlar. 
61. Tətbiqi proqramlar paketində həll olunan məsələ haqqında yeni bilikləri 
semanik model və verilənlər şəklində yadda saxlayan idarəedici proqram necə 
adlanır ? 
A)) məsələ həlledicisi; 
B) planlaşdırıcı; 
C) kompilyator; 
D) interpretator; 
E) addımlı kompilyator. 
62. Tətbiqi proqramlar paketi - 
A)) bir-birilə uyuşan olan, idarəedici proqramın idarəsi altında işləyən və 
müəyyən sinif məsələlərin həlli üçün təyin olunmuş proqramlar toplusudur; 
B) müəyyən bir tətbiq sahəsindən məsələləri həll etmək üçün tərtib olunmuş 
tətbiqi proqramlar toplusudur; 
C) müəyyən bir tətbiq sahəsindən məsələləri həll etmək üçün tərtib olunmuş 
proqramlardan ibarət fayldır; 
D) müəyyən bir tətbiq sahəsindən məsələləri həll etmək üçün əməliyyat 
sisteminə əlavə olunmuş proqramdır; 
E) müəyyən sinif məsələlərin həlli üçün təyin olunmuş proqramlar kompleksidir. 
63. Tətbiqi proqramlar paketi - 
A)) müəyyən sinif məsələlərin həlli üçün təyin olunmuş proqramlar toplusunun 
EHM-in yaddaşında saxlanılmasının təşkili formasıdır; 
B) müəyyən bir tətbiq sahəsindən məsələləri həll etmək üçün tərtib olunmuş 
tətbiqi proqramlar toplusudur; 
C) müəyyən bir tətbiq sahəsindən məsələləri həll etmək üçün tərtib olunmuş 
proqramlardan ibarət fayldır; 
D) müəyyən bir tətbiq sahəsindən məsələləri həll etmək üçün əməliyyat 
sisteminə əlavə olunmuş proqramdır; 
E) müəyyən sinif məsələlərin həlli üçün təyin olunmuş proqramlar kompleksidir. 
64. Tətbiqi proqramlar paketlərindən istifadə edərkən «məsələnin sərhi» hansı 
şə
kildə verilməlidir ? 
A)) proqram yaxud “məsələnin şərtləri siyahısı” şəklində; 
B) proqram modulu şəklində; 

---

C) fayllar toplusu şəklində; 
D) “məsələnin şərtləri siyahısı” şəklində; 
E) semantik model şəklində. 
65. Tətbiqi proqramlar paketi ilə həll olunacaq məsələ hansı dildə şərh olunur ? 
A)) tətbiqi proqramlar paketinin giriş dilində; 
B) Pascal dilində; 
C) Assembler dilində; 
D) tətbiqi proqramlar paketi yaradan sistemin dilində; 
E) Cobol dilində. 
66. Tətbiqi proqramlar paketi neçə hissədən ibarət hesab olunur ? 
A)) iki; 
B) üç; 
C) dörd; 
D) bir; 
E) on bir. 
67. Tətbiqi proqramlar paketinin əsas hissələrindən biri belə adlanır. 
A)) funksional hissə; 
B) problem hissə; 
C) əsas hissə; 
D) semantik hissə; 
E) konstruktiv hissə. 
68. Tətbiqi proqramlar paketinin əsas hissələrindən biri belə adlanır. 
A)) sistem hissə; 
B) problem hissə; 
C) əsas hissə; 
D) semantik hissə; 
E) konstruktiv hissə. 
69. Tətbiqi proqramlar paketinin əsas hissələrindən biri belə adlanır. 
A)) idarəedici proqram; 
B) problem hissə; 
C) əsas hissə; 
D) semantik hissə; 
E) konstruktiv hissə. 
70. Tətbiqi proqramlar paketinin əsas hissələrindən biri belə adlanır. 
A)) təşkiledici proqram; 
B) problem hissə; 
C) əsas hissə; 
D) semantik hissə; 
E) konstruktiv hissə. 

---

71. Tətbiqi proqramlar paketinin əsas hissələrindən biri belə adlanır. 
A)) monitor; 
B) problem hissə; 
C) əsas hissə; 
D) semantik hissə; 
E) konstruktiv hissə. 
72. Tətbiqi proqramlar paketinin əsas hissələrindən biri belə adlanır. 
A)) supervizor; 
B) problem hissə; 
C) əsas hissə; 
D) semantik hissə; 
E) konstruktiv hissə. 
73. Tətbiqi proqramlar paketinin əsas hissələrindən biri belə adlanır. 
A)) dispetçer; 
B) problem hissə; 
C) əsas hissə; 
D) semantik hissə; 
E) konstruktiv hissə. 
74. Tətbiqi proqramlar paketinin funksional hissəsi əsasən nələrdən asılıdır ? 
A)) tətbiq sahəsindən və həll olunan məsələlərdən; 
B) tətbiq sahəsindən və modullardan; 
C) həll olunan məsələlərdən və semantik modeldən; 
D) modullardan və semantik modeldən; 
E) semantik yaddaşdan və semantik modeldən. 
75. Tətbiqi proqramlar paketinin idarəedici proqramının yerinə yetirdiyi 
funksiyalardan biri 
A)) əməliyyat sistemi ilə əlaqə yaradaraq paketin bütün işini idarə edir; 
B) əməliyyat sisteminin köməyi ilə paketi operativ yaddaşa yükləyir; 
C) əməliyyat sisteminin köməyi ilə paketi xarici yaddaşa yükləyir; 
D) əməliyyat sisteminin köməyi ilə paketin modulları arasında əlaqə yaradır; 
E) əməliyyat sisteminin köməyi ilə paketin verilənlərini çeşidləyir; 
76. Tətbiqi proqramlar paketinin idarəedici proqramının yerinə yetirdiyi 
funksiyalardan biri 
A)) paketin giriş dilində şərh olunmuş məsələni qəbul edir və onu sistemin 
daxili dilinə çevirir; 
B) əməliyyat sisteminin köməyi ilə paketi operativ yaddaşa yükləyir; 
C) əməliyyat sisteminin köməyi ilə paketi xarici yaddaşa yükləyir; 
D) əməliyyat sisteminin köməyi ilə paketin modulları arasında əlaqə yaradır; 

---

E) əməliyyat sisteminin köməyi ilə paketin verilənlərini çeşidləyir; 
77. Tətbiqi proqramlar paketinin idarəedici proqramının yerinə yetirdiyi 
funksiyalardan biri 
A)) məsələni həll etmək üçün yerinə yetiriləcək modullar ardicilliğını müəyyən 
edir; 
B) əməliyyat sisteminin köməyi ilə paketi operativ yaddaşa yükləyir; 
C) əməliyyat sisteminin köməyi ilə paketi xarici yaddaşa yükləyir; 
D) əməliyyat sisteminin köməyi ilə paketin modulları arasında əlaqə yaradır; 
E) əməliyyat sisteminin köməyi ilə paketin verilənlərini çeşidləyir; 
78. Tətbiqi proqramlar paketinin idarəedici proqramının yerinə yetirdiyi 
funksiyalardan biri 
A)) modulları birləşdirərək məsələnin həlli proqramını təşkil edir; 
B) əməliyyat sisteminin köməyi ilə paketi operativ yaddaşa yükləyir; 
C) əməliyyat sisteminin köməyi ilə paketi xarici yaddaşa yükləyir; 
D) əməliyyat sisteminin köməyi ilə paketin modulları arasında əlaqə yaradır; 
E) əməliyyat sisteminin köməyi ilə paketin verilənlərini çeşidləyir; 
79. Tətbiqi proqramlar paketinin idarəedici proqramının əsas komponentlərindən 
biri - 
A)) giriş dilinin translyatoru; 
B) giriş dilinin kompilyatoru; 
C) giriş dilinin interpretatoru; 
D) giriş dilinin addımlı kompilyatoru; 
E) giriş dilinin preprosessoru. 
80. Tətbiqi proqramlar paketinin idarəedici proqramının əsas komponentlərindən 
biri - 
A)) planlaşdırıcı; 
B) giriş dilinin kompilyatoru; 
C) giriş dilinin interpretatoru; 
D) giriş dilinin addımlı kompilyatoru; 
E) giriş dilinin preprosessoru. 
81 Tətbiqi proqramlar paketinin idarəedici proqramının əsas komponentlərindən 
biri - 
A)) kompilyator; 
B) giriş dilinin kompilyatoru; 
C) giriş dilinin interpretatoru; 
D) addımlı kompilyator; 
E) preprosessor. 
82. Tətbiqi proqramlar paketinin idarəedici proqramının əsas komponentlərindən 
biri - 

---

A)) işçi proqram; 
B) giriş dilinin kompilyatoru; 
C) giriş dilinin interpretatoru; 
D) addımlı kompilyator; 
E) preprosessor. 
83. Tətbiqi proqramlar paketinin əsas komponentlərindən biri - 
A)) tətbiq sahəsinin modeli; 
B) giriş dilinin kompilyatoru; 
C) semantik model; 
D) addımlı kompilyator; 
E) preprosessor. 
84. Tətbiqi proqramlar paketinin əsas komponentlərindən biri - 
A)) funksional modullar; 
B) yardımçı modullar; 
C) giriş dilinin interpretatoru; 
D) əsas modullar; 
E) müvəqqəti modullar. 
85. Tətbiqi proqramlar paketinin idarəedici proqramının əsas komponentlərindən 
biri - 
A)) məsələnin paketin giriş dilindı şərhi; 
B) giriş dilinin kompilyatoru; 
C) semantik model; 
D) addımlı kompilyator; 
E) preprosessor. 
86. Tətbiqi proqramlar paketinin idarəedici proqramının əsas komponentlərindən 
biri - 
A)) interpretator; 
B) giriş dilinin kompilyatoru; 
C) semantik model; 
D) addımlı kompilyator; 
E) preprosessor. 
87. Tətbiqi proqramlar paketinin idarəedici proqramının əsas komponentlərindən 
biri - 
A)) məsələnin paketin daxili dilindı şərhi; 
B) giriş dilinin kompilyatoru; 
C) semantik model; 
D) addımlı kompilyator; 
E) preprosessor. 

---

88. Tətbiqi proqramlar paketinin idarəedici proqramının əsas komponentlərindən 
biri - 
A)) məsələnin həlli alqoritmi; 
B) giriş dilinin kompilyatoru; 
C) semantik model; 
D) addımlı kompilyator; 
E) preprosessor. 
89. Tətbiqi proqramlar paketinin idarəedici proqramının əsas komponentlərindən 
biri - 
A)) ilkin verilənlər; 
B) giriş dilinin kompilyatoru; 
C) semantik model; 
D) addımlı kompilyator; 
E) preprosessor. 
90. Tətbiqi proqramlar paketinin idarəedici proqramının əsas komponentlərindən 
biri - 
A)) paketin işinin nəticəsi; 
B) giriş dilinin kompilyatoru; 
C) semantik model; 
D) addımlı kompilyator; 
E) preprosessor. 
91. Tətbiqi proqramlar paketin giriş dilində «yazılmış» məsələ hansı proqramın 
köməyi ilə paketin daxili dilinə çevrilir ? 
A)) translyatorun; 
B) kompilyatorun; 
C) interpretatorun; 
D) addımlı kompilyatorun; 
E) preprosessorun. 
92. Tətbiqi proqramlar paketin giriş dilində «yazılmış» məsələ hansı proqrama 
çevrilir ? 
A)) paketin daxili dilinə; 
B) pascal proqrama; 
C) assembler dilinə; 
D) problem-oriyentasiyalı dilə; 
E) universal proqramlaşdırma dilinə. 
93. Tətbiqi proqramlar paketin giriş dilində «yazılmış» məsələ translyator 
tərəfindən paketin daxili dilinə çevrilərkən nə mütləq nəzərə alınmalıdır ? 
A)) paketin tətbiq sahəsinin modelindəki anlayışların semantikası; 
B) paketin tətbiq sahəsinin elementləri; 
C) paketin tətbiq sahəsinin elementləri arasındakı münasibətlər. 

---

D) paketin tətbiq sahəsinin modelindəki anlayışların sintaksisı; 
E) paketin tətbiq sahəsinin ölçüləri və elementlərinin sayı. 
94. Tətbiqi proqramlar paketində məsələnin həlli prosesində modulların yerinə 
yetmə ardıcıllığını hansı proqram müəyyən edir ? 
A)) planlaşdırıcı; 
B) hesablayıcı; 
C) kompilyator; 
D) interpretator; 
E) addımlı kompilyator. 
95. Tətbiqi proqramlar paketində planlaşdırıcı modulların yerinə yetirilmə 
ardıcıllığını müəyyən edərkən hansı informasiyadan istifadə edir ? 
A)) məsələnin paketin daxili dilindəki sərhindən; 
B) tətbiq sahəsinin anlayışlarından; 
C) məsələnin qoyuluşundakı göstərişlərdən; 
D) ilkin verilənlərin şərhindən; 
E) ardıcıllığı planlaşdırıcı müəyyən etmir. 
96. Tətbiqi proqramlar paketində planlaşdırıcının işinin nəticəsi - 
A)) daxili dildə məsələinin həlli alqoritmi; 
B) işçi proqram; 
C) modulların birləşməsi; 
D) verilənlərin daxil edilməsi; 
E) verilənlərin modullarla birləşməsi. 
97. Tətbiqi proqramlar paketində məsələnin həlli proqramı hansı komponent 
tərəfindən tərtib olunur ? 
A)) kompilyator; 
B) planlaşdırıcı; 
C) hesablayıcı; 
D) interpretator; 
E) addımlı kompilyator. 
98. Tətbiqi proqramlar paketində kompilyator məsələnin həlli proqramını nəyə 
ə
sasən tərtib edir ? 
A)) məsələnin həlli alqoritminə əsasən; 
B) məsələnin şərhinə əsasən; 
C) semantik modelə əsasən ; 
D) tətbiq sahəsinin modelinə əsasən; 
E) işçi proqrama əsasən. 
99. Tətbiqi proqramlar paketində kompilyatorun işinin nəticəsi -
A)) işçi proqram; 
B) məsələnin həlli alqoritmi; 

---

C) məsələnin daxili dildəki təsviri; 
D) aralıq proqram; 
E) ilkin verilənləri daxil edilməsi. 
100. Tətbiqi proqramlar paketinin idarəedici proqramının belə komponenti yoxdur. 
A)) addımlı kompilyator 
B) giriş dilinin translyatoru 
C) planlaşdırıcı 
D) kompilyator 
E) işçi proqram 
101. Tətbiqi proqramlar paketinin idarəedici proqramının belə komponenti yoxdur. 
A)) addımlı interpretator 
B) giriş dilinin translyatoru 
C) planlaşdırıcı 
D) kompilyator 
E) işçi proqram 
102. Tətbiqi proqramlar paketinin idarəedici proqramının belə komponenti yoxdur. 
A)) preprosessor 
B) giriş dilinin translyatoru 
C) planlaşdırıcı 
D) kompilyator 
E) işçi proqram 
103. Tətbiqi proqramlar paketinin idarəedici proqramının belə komponenti yoxdur. 
A)) hesablayıcı 
B) giriş dilinin translyatoru 
C) planlaşdırıcı 
D) kompilyator 
E) işçi proqram 
104. Tətbiqi proqramlar paketinin idarəedici proqramının belə komponenti yoxdur. 
A)) modullar kitabxanası 
B) giriş dilinin translyatoru 
C) planlaşdırıcı 
D) kompilyator 
E) işçi proqram 
105. Tətbiqi proqramlar paketinin idarəedici proqramının belə komponenti yoxdur. 
A)) fayllar toplusu 
B) giriş dilinin translyatoru 
C) planlaşdırıcı 
D) kompilyator 
E) işçi proqram 

---

106. Tətbiqi proqramlar paketinin idarəedici proqramının belə komponenti yoxdur. 
A)) aralıq modullar 
B) giriş dilinin translyatoru 
C) planlaşdırıcı 
D) kompilyator 
E) işçi proqram 
107. Tətbiqi proqramlar paketinin idarəedici proqramının belə komponenti yoxdur. 
A)) əmr dilinin prosessoru 
B) giriş dilinin translyatoru 
C) planlaşdırıcı 
D) kompilyator 
E) işçi proqram 
108. Tətbiqi proqramlar paketinin idarəedici proqramının belə komponenti yoxdur. 
A)) indeksləşdirici 
B) giriş dilinin translyatoru 
C) planlaşdırıcı 
D) kompilyator 
E) işçi proqram 
109. Tətbiqi proqramlar paketinin idarəedici proqramının belə komponenti yoxdur. 
A)) modulun axtarış obrazı 
B) giriş dilinin translyatoru 
C) planlaşdırıcı 
D) kompilyator 
E) işçi proqram 
110. Tətbiqi proqramlar paketinin idarəedici proqramının belə komponenti yoxdur. 
A)) axtarış massivi 
B) giriş dilinin translyatoru 
C) planlaşdırıcı 
D) kompilyator 
E) i şçi proqram 
111. Tətbiqi proqramlar paketinin idarəedici proqramının belə komponenti yoxdur. 
A)) paketin istifadıçisi 
B) giriş dilinin translyatoru 
C) planlaşdırıcı 
D) kompilyator 
E) işçi proqram 
112. Tətbiqi proqramlar paketinin idarəedici proqramının belə komponenti yoxdur. 
A)) paketin yaradıcısı 
B) giriş dilinin translyatoru 

---

C) planlaşdırıcı 
D) kompilyator 
E) işçi proqram 
113. Tətbiqi proqramlar paketinin idarəedici proqramının belə komponenti yoxdur. 
A)) biliklərin əldə olunması altsistemi 
B) giriş dilinin translyatoru 
C) planlaşdırıcı 
D) kompilyator 
E) işçi proqram 
114. Tətbiqi proqramlar paketinin belə komponenti yoxdur. 
A)) elanlar lövhəsi 
B) məsələnin daxili dildəki şərhi 
C) planlaşdırıcı 
D) ilkin verilənlər 
E) funksional modullar 
115. Tətbiqi proqramlar paketinin belə komponenti yoxdur. 
A)) nəticə maşını 
B) məsələnin daxili dildəki şərhi 
C) planlaşdırıcı 
D) ilkin verilənlər 
E) funksional modullar 
116. Tətbiqi proqramlar paketinin idarəedici proqramının belə komponenti yoxdur. 
A)) istifadəçi interfeysi 
B) məsələnin daxili dildəki şərhi 
C) planlaşdırıcı 
D) ilkin verilənlər 
E) kompilyator 
117. Tətbiqi proqramlar paketinin belə komponenti yoxdur. 
A)) izahlar altsistemi 
B) məsələnin daxili dildəki şərhi 
C) planlaşdırıcı 
D) ilkin verilənlər 
E) funksional modullar 
118. Tətbiqi proqramlar paketinin belə komponenti yoxdur. 
A)) işçi yaddaş 
B) məsələnin daxili dildəki şərhi 
C) planlaşdırıcı 
D) ilkin verilənlər 
E) funksional modullar 

---

119. Tətbiqi proqramlar paketinin belə komponenti yoxdur. 
A)) nəticələrin təkmilləşdirilməsi altsistemi 
B) məsələnin daxili dildəki şərhi 
C) planlaşdırıcı 
D) ilkin verilənlər 
E) funksional modullar 
120. Tətbiqi proqramlar paketinin idarəedici proqramının belə komponenti yoxdur. 
A)) biliklərin “təmizlənməsi” altsistemi 
B) məsələnin daxili dildəki şərhi 
C) planlaşdırıcı 
D) ilkin verilənlər 
E) kompilyator 
121. Tətbiqi proqramlar paketinin idarəedici proqramının belə komponenti yoxdur. 
A)) fraqmentlər toplusu 
B) məsələnin daxili dildəki şərhi 
C) planlaşdırıcı 
D) ilkin verilənlər 
E) kompilyator
122. Tətbiqi proqramlar paketinin idarəedici proqramının belə komponenti yoxdur. 
A)) altkataloq 
B) məsələnin daxili dildəki şərhi 
C) planlaşdırıcı 
D) ilkin verilənlər 
E) kompilyator
123. Tətbiqi proqramlar paketinin belə komponenti yoxdur. 
A)) işçi yaddaş 
B) məsələnin daxili dildəki şərhi 
C) planlaşdırıcı 
D) ilkin verilənlər 
E) tətbiq sahəsinin modeli 
124. Tətbiqi proqramlar paketinin belə komponenti yoxdur. 
A)) modulların mikrosurətləri 
B) məsələnin daxili dildəki şərhi 
C) planlaşdırıcı 
D) ilkin verilənlər 
E) tətbiq sahəsinin modeli 
125. Tətbiqi proqramlar paketinin belə komponenti yoxdur. 
A)) generator 
B) məsələnin daxili dildəki şərhi 

---

C) planlaşdırıcı 
D) ilkin verilənlər 
E) tətbiq sahəsinin modeli 
126. Tətbiqi proqramlar paketinin belə komponenti yoxdur. 
A)) əlaqə redaktoru 
B) məsələnin daxili dildəki şərhi 
C) planlaşdırıcı 
D) ilkin verilənlər 
E) tətbiq sahəsinin modeli 
127. Tətbiqi proqramlar paketinin belə komponenti yoxdur. 
A)) assembler 
B) məsələnin daxili dildəki şərhi 
C) planlaşdırıcı 
D) ilkin verilənlər 
E) tətbiq sahəsinin modeli 
128. Tətbiqi proqramlar paketinin belə komponenti yoxdur. 
A)) idarəedici modullar 
B) məsələnin daxili dildəki şərhi 
C) planlaşdırıcı 
D) funksional modullar 
E) tətbiq sahəsinin modeli 
129. Tətbiqi proqramlar paketinin idarəedici proqramının belə komponenti yoxdur. 
A)) proqramın modeli 
B) məsələnin daxili dildəki şərhi 
C) planlaşdırıcı 
D) ilkin verilənlər 
E) kompilyator
130. Tətbiqi proqramlar paketinin idarəedici proqramının belə tipi var - 
A)) kompilyasiya tipli; 
B) fayl tipli; 
C) kataloq tipli; 
D) arxivləşdirilə bilən; 
E) cədvəl tipli. 
131. Tətbiqi proqramlar paketinin idarəedici proqramının belə tipi var - 
A)) interpretasiya tipli; 
B) fayl tipli; 
C) kataloq tipli; 
D) arxivləşdirilə bilən; 
E) cədvəl tipli. 

---

132. Tətbiqi proqramlar paketinin interpretasiya tipli idarəedici proqramının iş 
prinsipi - 
A)) alqoritmə əsasən uyğun modulları çağırır və yerinə yetirir; 
B) alqoritmə əsasən uyğun modulları çağırır və onları birləşdirir; 
C) alqoritmə əsasən uyğun modulları çağırır və onlara ilkin verilənləri qoşur; 
D) alqoritmə əsasən uyğun modulları çağırır; 
E) alqoritmə əsasən uyğun modulları yerinə yetirir. 
133. Tətbiqi proqramlar paketinin idarəedici proqramında planlaşdırıcı komponenti 
iştirak etməyə bilərmi ? 
A)) iştirak etməyə bilər; 
B) iştirak etməyə bilməz; 
C) istirak etməyə bilər, əgər tətbiqi proqramlar paketi kompilyasiya tiplidirsə; 
D) istirak etməyə bilər, əgər tətbiqi proqramlar paketi interpretasiya tiplidirsə; 
E) istirak etməyə bilər, əgər tətbiqi proqramlar paketi mürəkkəb tiplidirsə. 
134. İdarəedici proqramında planlaşdırıcı iştirak etməyən tətbiqi proqramlar paketi
necə işləyir ? 
A)) tətbiqi proqramlar paketinin giriş dilində yerinə yetiriləcək modullara 
birbaşa göstəriş olur; 
B) tətbiqi proqramlar paketi adi qaydada işləyir; 
C) tətbiqi proqramlar paketinin planlaşdırıcısı modullar ardıcıllığını müəyyən
edir; 
D) tətbiqi proqramlar paketinin kompilyatoru işçi proqram generasiya edir; 
E) tətbiqi proqramlar paketinin yalniz sistem hissəsi fəaliyyət göstərir; 
135. Kompilyasiya tipli tətbiqi proqramlar paketlərinin əsas üstün cəhəti nədir ? 
A)) onların köməyi ilə yüksək kefiyyətli böyük proqramlar almaq, yaddaşda 
saxlamaq və məsələlərin həlli üçün dəfələrlə istifadə etmək mümkündür; 
B) onların köməyi ilə ixtiyari tətbiq sahəsindən olan məsələləri həll etmək
mümkündür; 
C) onların köməyi ilə iqtisadiyyat sahəsindən olan məsələləri daha kefiyyətlə 
həll etmək mümkündür; 
D) onların köməyi ilə yüksək kefiyyətli böyük proqramlar almaq və mühasibat
uçotu, statistika sahələrindən olan məsələləri həll etmək mümkündür; 
E) onların köməyi ilə yüksək kefiyyətli böyük proqramlar almaq, yaddaşda 
saxlamaq və hesablama riyaziyyatı məsələlərini həll etmək mümkündür. 
136. İnterpretasiya tipli tətbiqi proqramlar paketlərinin əsas üstün cəhəti nədir ? 
A)) onlar strukturca çox sadədirlər və asanlıqla dəyişdirilə bilirlər (uyğunlaşan- 
dırlar); 
B) onların köməyi ilə ixtiyari tətbiq sahəsindən olan məsələləri həll etmək
mümkündür; 
C) onların köməyi ilə iqtisadiyyat sahəsindən olan məsələləri daha kefiyyətlə 
həll etmək mümkündür; 

---

D) onların köməyi ilə yüksək kefiyyətli böyük proqramlar almaq və mühasibat
uçotu, statistika sahələrindən olan məsələləri həll etmək mümkündür; 
E) onların köməyi ilə yüksək kefiyyətli böyük proqramlar almaq, yaddaşda 
saxlamaq və hesablama riyaziyyatı məsələlərini həll etmək mümkündür. 
137. İnformasiya-axtarış sistemlərində hər bir sənəd (kitab, məqalə) nə ilə təmin
olunur ? 
A)) sənədin əsas mövzusu, yaxud predmetin xarakteristikalarını özündə əks 
etdirən “birka” ilə; 
B) sənədin əsas mövzusu, yaxud predmetin xarakteristikalarını özündə əks 
etdirən “ulduz” ilə; 
C) sənədin əsas mövzusu, yaxud predmetin xarakteristikalarını özündə əks 
etdirən “simvol” ilə; 
D) sənədin əsas mövzusu, yaxud predmetin xarakteristikalarını özündə əks 
etdirən “yarlık” ilə; 
E) sənədin əsas mövzusu, yaxud predmetin xarakteristikalarını özündə əks 
etdirən “sual işarəsi” ilə; 
138. İnformasiya-axtarış sistemlərində “birkaların” mətnləri necə adlanir ? 
A)) sənədin axtarış obrazı; 
B) sənədin surəti; 
C) sənədin inikası; 
D) sənədin adı; 
E) sənədin faylı. 
139. İnformasiya-axtarış sistemlərində lazım olan sənədi tapmaq üçün nələri 
nəzərfən keçirirlər ? 
A)) axtarış obrazlarının mətnlərini; 
B) sorğuların mətnlərini; 
C) sənədləri saxlayan faylları; 
D) sənədləri saxlayan cədvəlləri; 
E) sənədlərin tərkibini. 
140. İnformasiya-axtarış sistemlərində sənədin axtarışının sürətləndirilməsi nəyin 
hasabına əldə olunur ? 
A)) axtarışın tamlığının və dəqiqliyinin azalması hesabına; 
B) axtarışın tamlığının və dəqiqliyinin artması hesabına; 
C) axtarışın dəqiqliyinin azalması hesabına; 
D) axtarışın tamlığının artması hesabına; 
E) axtarışın dəqiqliyinin artması hesabına. 
141. İnformasiya-axtarış sistemlərində sənədlərin axtarışı kim tərəfindən yerinə 
yetirilir ? 
A)) informasiya xidməti işçisi tərəfindən 
B) sistemə qulluq edən operator tərəfindən 

---

C) elmi işçi tərəfindən 
D) sistemi yaradan proqramçı tətəfindən 
E) sənədi axtaran şəxs tərəfindən 
142. İnformasiya axtarış dili dedikdə hansı dil başa düşülür ? 
A)) sənədlərin axtatış obrazlarının və informasiya tələbinin təsvir olunduğu dil 
B) yüksək səviyyəli proqramlaşdırma dili 
C) simvolik kodlaşdırma dili 
D) metod-oriyentasiyalı dil 
E) alqoritmik dil 
143. Nə vaxt axtarılan sənəd informasiya tələbinə cavab vermiş hesab olunur ? 
A)) əgər informasiya tələbi axtatış obrazı ilə üst üstə düşürsə, yaxud 
informasiya tələbi təmamilə axtarış obrazına daxildirsə, yaxud da informasiya 
tələbi axtatış obrazının tərkib hissəsidirsə 
B) əgər informasiya tələbi axtatış obrazı ilə üst üstə düşürsə 
C) əgər informasiya tələbi təmamilə axtarış obrazına daxildirsə 
D) əgər informasiya tələbi axtatış obrazının tərkib hissəsidirsə 
E) əgər verilən cavab istifadəçini qane edirsə 
144. İnformasiya-axtarış sistemlərində verilmə kriteriyası nədir ? 
A)) eyni bir İAD-də təsvir olunmus sənədin axtarış obrazi ilə informasiya 
tələbinin uyğunlugunun zəruri və kafilik dərəcəsini müəyyən edən əlamətlər 
toplusu 
B) eyni bir İAD-də təsvir olunmus sənədin axtarış obrazi ilə informasiya 
tələbinin uyğunlugunun zərurilik dərəcəsini müəyyən edən əlamətlər toplusu 
C) eyni bir İAD-də təsvir olunmus sənədin axtarış obrazi ilə informasiya 
tələbinin uyğunlugunun kafilik dərəcəsini müəyyən edən əlamətlər toplusu 
D) eyni bir İAD-də təsvir olunmus sənədin axtarış obrazi ilə informasiya 
tələbinin üst üstə düşməsi əlamətidir 
E) müxtəlif bir İAD-də təsvir olunmus sənədin axtarış obrazi ilə informasiya 
tələbinin uyğunlugunun zəruri və kafilik dərəcəsini müəyyən edən əlamətlər 
toplusu 
145. Eyni bir İAD-də təsvir olunmus sənədin axtarış obrazi ilə informasiya 
tələbinin uyğunlugunun zəruri və kafilik dərəcəsini müəyyən edən əlamətlər 
toplusu necə adlanir ? 
A)) verilmə kriteriyası 
B) sorğu kriteriyası 
C) cavab kriteriyası 
D) əlamət kriteriyası 
E) qiymət kriteriyası 

---

146. İnformasiya-axtarış sistemlərində informasiya axtarışı - 
A)) hər hansı bir sənədlər çoxluğundan informasiya tələbində göstərilən 
mövzuya (fənnə) aid olanların, yaxud istifadəçiyə lazım olan faktları, yaxud 
məlumatları özündə saxlayaların axtarılması prosesidir 
B) hər hansı bir sənədlər çoxluğundan informasiya tələbində göstərilən mövzuya 
(fənnə) aid olanların axtarılması prosesidir 
C) hər hansı bir sənədlər çoxluğundan istifadəçiyə lazım olan faktları özündə 
saxlayaların axtarılması prosesidir 
D) hər hansı bir sənədlər çoxluğundan istifadəçiyə lazım olan məlumatları 
özündə saxlayaların axtarılması prosesidir 
E) informasiya tələbində göstərilən mövzuya aid olanların, yaxud istifadəçiyə 
lazım olan faktları, yaxud məlumatları özündə saxlayaların axtarılması prosesidir 
147. İnformasiya-axtarış sistemlərində sənəd dedikdə nə nəzərdə tutulur ? 
A)) hər hansı bir daşıyıcıda yazılmış, müəyyən məntiqi tamlığa malik və onun 
mənbələri, həm də yaradıcılar haqqında məlumatları saxlayan, basa düşülən mətn 
nəzərdə tutulur 
B) hər hansı bir daşıyıcıda yazılmış, müəyyən məntiqi tamlığa malik mətn 
nəzərdə tutulur 
C) hər hansı bir daşıyıcıda yazılmış, müəyyən məntiqi tamlığa malik basa 
düşülən mətn nəzərdə tutulur 
D) hər hansı bir daşıyıcıda yazılmış, müəyyən məntiqi tamlığa malik və onun 
mənbələri haqqında məlumatları saxlayan, basa düşülən mətn nəzərdə tutulur 
E) hər hansı bir daşıyıcıda yazılmış, onun mənbələri, həm də yaradıcılar 
haqqında məlumatları saxlayan, basa düşülən mətn nəzərdə tutulur. 
148. İnformasiya-axtarış sistemlərində müəlliflik səhadətnaməsi sənəd hesab 
olunurmu ? 
A)) bəli 
B) xeyir 
C) qismən 
D) müəllifin razılığı ilə, bəli 
E) əgər o birbaşa fayldırsa 
149. İnformasiya-axtarış sistemlərində patentin şərhi sənəd hesab olunurmu ? 
A)) bəli 
B) xeyir 
C) qismən 
D) müəllifin razılığı ilə, bəli 
E) əgər o birbaşa fayldırsa 
150. İnformasiya-axtarış sistemlərində kitabın bir fəsli sənəd hesab olunurmu ? 
A)) bəli 

---

B) xeyir 
C) qismən 
D) əgər o ardıcıl fayldırsa 
E) əgər o birbaşa fayldırsa 
151. İnformasiya-axtarış sistemlərində kitabdan biz abzas sənəd hesab olunurmu ? 
A)) bəli 
B) xeyir 
C) qismən 
D) əgər o ardıcıl fayldırsa 
E) əgər o birbaşa fayldırsa 
152. İnformasiya-axtarış sistemlərində hər hansı bir məqalə sənəd hesab olunurmu ? 
A)) bəli 
B) xeyir 
C) qismən 
D) əgər o ardıcıl fayldırsa 
E) əgər o birbaşa fayldırsa 
153. İnformasiya-axtarış sistemlərində axtarılan obyektin tipindən asılı olaraq
infirmasiya axtarışının neçə növünü bir birindən fərqləndirirlər ? 
A)) iki 
B) üç 
C) dörd 
D) beş 
E) informasiya axtarışının yeqanə növü vardır 
154. İnformasiya-axtarış sistemlərində infirmasiya axtarışının belə növü vardır. 
A)) sənədli 
B) indeksli 
C) birbaşa 
D) ardıcıl 
E) indeksli 
155. İnformasiya-axtarış sistemlərində infirmasiya axtarışının belə növü vardır. 
A)) faktoqrafik 
B) indeks ardıcıl 
C) birbaşa 
D) ardıcıl 
E) indeksli 
156. İnformasiya-axtarış sistemlərində sənədlərə əsaslanan axtarışda axtarılan 
obyekt - 
A)) sənədin biblioqrafik şərhi, ya sənədlərin özləri yaxud da surətləri hesab 
olunur 

---

B) sənədin biblioqrafik şərhi hesab olunur 
C) sənədlərin özləri hesab olunur 
D) sənədlərin özləri yaxud da surətləri hesab olunur 
E) sənədlərin surətləri hesab olunur 
157. İnformasiya-axtarış sistemlərində faktoqrafik axtarışda axtarılan obyekt - 
A)) konkret faktların, yaxud hadisələrin şərhləri hesab olunur 
B) toplanan faktların şərhləri hesab olunur 
C) hadisələrin şərhləri hesab olunur 
D) sənədlərin özləri yaxud da surətləri hesab olunur 
E) sənədlərin surətləri hesab olunur 
158. İnformasiya-axtarış sistemi - 
A)) zəruri informasiyaların saxlanması və istifadəçiyə verilməsi proseslərini 
həyata keçirmək üçün təyin olunmuş dil, alqoritm və texniki vasitələr 
kompleksidir 
B) zəruri informasiyaların saxlanması, qorunması və istifadəçiyə verilməsi 
proseslərini həyata keçirmək üçün təyin olunmuş alqoritm və texniki vasitələr 
kompleksidir 
C) zəruri informasiyaların saxlanması və istifadəçiyə verilməsi proseslərini 
həyata keçirmək üçün təyin olunmuş dil və texniki vasitələr kompleksidir 
D) zəruri informasiyaların saxlanması, qorunması və istifadəçiyə verilməsi 
proseslərini həyata keçirmək üçün təyin olunmuş alqoritmik vasitələr kompleksidir 
E) zəruri informasiyaların istifadəçiyə verilməsi proseslərini həyata keçirmək 
üçün təyin olunmuş dil, alqoritm və texniki vasitələr kompleksidir 
159. İnformasiya-axtarış sistemlərində informasiya axtarışı hansı yolla həyata 
keçirilir ? 
A)) avtomatik 
B) avtomatlaşdırılmış 
C) əllə 
D) yarimavtomatik 
E) yarımavtomatlaşdırılmış 
160. İnformasiya-axtarış sisteminin girişinə neçə növ informasiya daxil olur ? 
A)) iki 
B) bir 
C) dörd 
D) beş 
E) üç 
161. İnformasiya-axtarış sisteminin girişinə verilən informasiya hansı bənddə 
verilmişdir ? 
A)) hər hansı bir sinif obyektlər haqqında əldə olunmuş biliklərdə əks olunan 
informasiya 

---

B) müəyyən sinif obyektlərin xarakteristikalarını özündə əks etdirən 
informasiya 
C) hər hansı bir tətbiq sahəsindən olan obyektlər arasındakı əlaqələr haqqında 
informasiya 
D) hər hansı bir tətbiq sahəsindən olan obyektlər və bu obyektlər arasındakı 
ə
laqələr haqqında informasiya 
E) hər hansı bir tətbiq sahəsindən olan obyektlər, onların əsas xassələri və 
aralarındakı əlaqələr haqqında informasiya 
162. İnformasiya-axtarış sisteminin girişinə verilən informasiya hansı bənddə 
verilmişdir ? 
A)) informasiya-axtarış sisteminin abonentlərinin tələbini əks etdirən 
informasiya 
B) müəyyən sinif obyektlərin xarakteristikalarını özündə əks etdirən 
informasiya 
C) hər hansı bir tətbiq sahəsindən olan obyektlər arasındakı əlaqələr haqqında 
informasiya 
D) hər hansı bir tətbiq sahəsindən olan obyektlər və bu obyektlər arasındakı 
ə
laqələr haqqında informasiya 
E) hər hansı bir tətbiq sahəsindən olan obyektlər, onların əsas xassələri və 
aralarındakı əlaqələr haqqında informasiya 
163. İnformasiya-axtarış sistemlərində hər hansı bir sinif obyektlər haqqında əldə 
olunmuş biliklərdə əks olunan informasiya daha necə adlanır ? 
A)) axtarış massivləri 
B) axtarış cədvəlləri 
C) axtarış siyahıları 
D) axtarış faylları 
E) axtarış qovluqları 
164. İnformasiya-axtarış sistemlərində informasiya-axtarış sisteminin 
abonentlərinin tələbini əks etdirən informasiya daha necə adlanır ? 
A)) informasiya sorguları 
B) informasiya massivləri 
C) informasiya cədvəlləri 
D) informasiya faylları 
E) informasiya siyahıları 
165. İnformasiya-axtarış sisteminin girişinə verilən informasiya adətən hansı dildə 
daxil edilir ? 
A)) təbii dildə 
B) proqramlaşdırma dilində 
C) Pascal dilində 
D) simvolik kodlaşdırma dilində 
E) assembler dilində 

---

166. İnformasiya-axtarış sisteminin girişinə verilən informasiya adətən təbii dildə 
daxil edilir. Sonra o hansı dilə translyasiya olunur ? 
A)) formallaşdırılmış informasiya-axtarış dilinə 
B) yüksək səviyyəli proqramlaşdırma dilində 
C) simvolik kodlaşdırma dilinə 
D) maşının daxili dilinə 
E) Pascal yaxud Si dilinə 
167. İnformasiya-axtarış sisteminin əsas funksiyası - 
A)) sistemə daxil olan sorğulara cavab verən informasiya massivindəki 
elementlərin aşkar edilməsidir 
B) sistemə daxil olan sorğulara cavab verməkdir 
C) istifadəçinin tələblərini yerinə yetirməkdir 
D) istifadəçinin təbii dildə daxil etdiyi sorğunu İAD-nə translyasiya etməkdir 
E) informasiya massivindəki elementlərin çeşidlənməsidir 
168. Sadə faktoqrafik informasiya-axtarış sisteminə misal - 
A)) telefon sorğu kitabı 
B) qovluq 
C) fayl 
D) elektron cədvəl 
E) verilənlər bankı 
169. Sadə faktoqrafik informasiya-axtarış sisteminə misal - 
A)) ünvanlar kitabı 
B) qovluq 
C) fayl 
D) elektron cədvəl 
E) verilənlər bankı 
170. Sadə faktoqrafik informasiya-axtarış sisteminə misal - 
A)) nəşrlərin kataloqu 
B) qovluq 
C) fayl 
D) elektron cədvəl 
E) verilənlər bankı 
171. Sənədlərə əsaslanan və faktoqrafik informasiya-axtarış sistemləri arasındakı 
yeqanə fərq nədir ? 
A)) onların axtarış obyektləri müxtəlifdir 
B) onların axtarış massivləri müxtəlifdir 
C) onlara daxil edilən sorğuların forması müxtəlifdir 
D) onların İAD-ləri müxtəlifdir 
E) onların iş prinsipləri müxtəlifdir 

---

172. Sənədlərə əsaslanan informasiya-axtarış sisteminə misal - 
A)) kitabxana kataloqu 
B) qovluq 
C) fayl 
D) elektron cədvəl 
E) verilənlər bankı 
173. Sənədlərə əsaslanan informasiya-axtarış sistemində axtarış obyekti -
A)) sənədlərdir 
B) faktlardır 
C) fayllardır 
D) cədvəllərdir 
E) qrafiklərdir 
174. Faktoqrafik informasiya-axtarış sistemində axtarış obyekti -
A)) faktlardır 
B) sənədlərdir 
C) fayllardır 
D) cədvəllərdir 
E) qrafiklərdir 
175. İxtiyari faktın axtarış obyekti olması üçün o hansı formaya salınmalıdır ? 
A)) müəyyən sənəd formasına 
B) müəyyən cədvəl formasına 
C) müəyyən massiv formasına 
D) müəyyən qrafik formasına 
176. Hər bir sənəd informasiya-axtarış sisteminə daxil edilərkən - 
A)) indeksləşdirilir 
B) kodlaşdırılır 
C) tutuşdurulur 
D) formallaşdırılır 
E) kataloqlaşdırılır 
177. İnformasiya-axtarış sistemində sənədlərin indeksləşdirilməsi neçə mərhələdə 
həyata keçirilir ? 
A)) iki 
B) üç 
C) dörd 
D) beş 
E) altı 
178. İnformasiya-axtarış sistemində sənədlərin indeksləşdirilməsi mərhələlərindən 
biri belədir. 

---

A)) verilmiş sənədin əsas mövzusunun müəyyən olunması 
B) verilmiş sənədin xarici yaddaşa yazılması 
C) verilmiş sənədin fayla yazılması 
D) verilmiş sənədin surətinin yaddaşda saxlanılması 
E) verilmiş sənədin formallaşdırılması 
179. İnformasiya-axtarış sistemində sənədlərin indeksləşdirilməsi mərhələlərindən 
biri belədir. 
A)) əsas mövzu, yaxud predmetin baxılan informasiya-axtariş sisteminin İAD-
də təsvir olunması və onun axtarış obrazı şəklində yazılması 
B) əsas mövzu, yaxud predmetin baxılan informasiya-axtariş sisteminin İAD-də 
təsvir olunması 
C) əsas mövzu, yaxud predmetin baxılan informasiya-axtariş sisteminin İAD-də
axtarış obrazı şəklində yazılması
D) əsas mövzu, yaxud predmetin baxılan informasiya-axtariş sisteminin İAD-də 
təsvir olunması və onun axtarış obrazı ilə tutuşdurulması 
E) əsas mövzu, yaxud predmetin baxılan informasiya-axtariş sisteminin İAD-də 
təsvir olunması və onun axtarış obrazı ilə eyni şəklə salınması 
180. İndeksləşdirmə dərinliyi necə müəyyən olunur ? 
A)) sənədin axtarış obrazında onun mərkəzi mövzusunun, yaxud predmetinin, 
həmçinin onunla əlaqədar mövzu və predmetlərin təsvir olunmasının ətraflılığı 
dərəcəsi kimi müəyyən olunur. 
B) sənədin axtarış obrazında onun mərkəzi mövzusunun, yaxud predmetinin, 
həmçinin onunla əlaqədar mövzu və predmetlərin təsvir olunmasının kiçildilməsi 
dərəcəsi kimi müəyyən olunur. 
C) sənədin axtarış obrazında onun mərkəzi mövzusunun, yaxud predmetinin, 
həmçinin onunla əlaqədar mövzu və predmetlərin təsvir olunmasının 
genişləndirilməsi dərəcəsi kimi müəyyən olunur. 
D) sənədin axtarış obrazında onun mərkəzi mövzusunun, yaxud predmetinin, 
həmçinin onunla əlaqədar mövzu və predmetlərin təsvir olunmasının 
monotonluğu dərəcəsi kimi müəyyən olunur. 
E) sənədin axtarış obrazında onun mərkəzi mövzusunun, yaxud predmetinin, 
həmçinin onunla əlaqədar mövzu və predmetlərin təsvir olunmasının diskretlilik 
dərəcəsi kimi müəyyən olunur. 
181. İxtiyari real fəaliyyətdə olan İnformasiya-axtarış sistemi neçə əsas kompo- 
nentdən ibarətdir ?
A)) dörd 
B) iki 
C) üç 
D) beş 
E) altı 

---

182. İxtiyari real fəaliyyətdə olan İnformasiya-axtarış sistemində belə kompo- 
nent yoxdur. 
A)) tətbiq sahəsinin modeli 
B) məntiqi semantik aparat 
C) axtarış massivləri 
D) texniki vasitələr 
E) sistemlə ünsiyyətdə olan insanlar 
183. İxtiyari real fəaliyyətdə olan İnformasiya-axtarış sisteminin əsas komponent- 
lərindən biri. 
A)) məntiqi semantik aparat 
B) tətbiq sahəsinin modeli 
C) kompilyator 
D) əlavə vasitələr 
E) sistemi yaradan insanlar 
184. İxtiyari real fəaliyyətdə olan İnformasiya-axtarış sisteminin əsas komponent- 
lərindən biri. 
A)) axtarış massivləri 
B) tətbiq sahəsinin modeli 
C) kompilyator 
D) əlavə vasitələr 
E) planlaşdırıcı 
185. İxtiyari real fəaliyyətdə olan İnformasiya-axtarış sisteminin əsas komponent- 
lərindən biri. 
A)) texniki vasitələr 
B) tətbiq sahəsinin modeli 
C) kompilyator 
D) əlavə vasitələr 
E) planlaşdırıcı 
186. İxtiyari real fəaliyyətdə olan İnformasiya-axtarış sisteminin əsas komponent- 
lərindən biri. 
A)) sistemlə ünsiyyətdə olan insanlar 
B) tətbiq sahəsinin modeli 
C) kompilyator 
D) işçi proqram 
E) planlaşdırıcı 
187. İxtiyari real fəaliyyətdə olan İnformasiya-axtarış sistemində belə kompo- 
nent yoxdur. 
A)) generator 
B) məntiqi semantik aparat 

---

C) axtarış massivləri 
D) texniki vasitələr 
E) sistemlə ünsiyyətdə olan insanlar 
188. İxtiyari real fəaliyyətdə olan İnformasiya-axtarış sistemində belə kompo- 
nent yoxdur. 
A)) əlaqə redaktoru 
B) məntiqi semantik aparat 
C) axtarış massivləri 
D) texniki vasitələr 
E) sistemlə ünsiyyətdə olan insanlar 
189. İxtiyari real fəaliyyətdə olan İnformasiya-axtarış sistemində belə kompo- 
nent yoxdur. 
A)) funksional modullar 
B) məntiqi semantik aparat 
C) axtarış massivləri 
D) texniki vasitələr 
E) sistemlə ünsiyyətdə olan insanlar 
190. İxtiyari real fəaliyyətdə olan İnformasiya-axtarış sistemində belə kompo- 
nent yoxdur. 
A)) addımlı kompilyator 
B) məntiqi semantik aparat 
C) axtarış massivləri 
D) texniki vasitələr 
E) sistemlə ünsiyyətdə olan insanlar 
191. İxtiyari real fəaliyyətdə olan İnformasiya-axtarış sistemində belə kompo- 
nent yoxdur. 
A)) sistemin daxili dildəki təsviri 
B) məntiqi semantik aparat 
C) axtarış massivləri 
D) texniki vasitələr 
E) sistemlə ünsiyyətdə olan insanlar 
192. İxtiyari real fəaliyyətdə olan İnformasiya-axtarış sistemində belə kompo- 
nent yoxdur. 
A)) ilkin verilənlər 
B) məntiqi semantik aparat 
C) axtarış massivləri 
D) texniki vasitələr 
E) sistemlə ünsiyyətdə olan insanlar 
193. İxtiyari real fəaliyyətdə olan İnformasiya-axtarış sistemində belə kompo- 
nent yoxdur. 
A)) məsələnin həlli alqoritmi 

---

B) məntiqi semantik aparat 
C) axtarış massivləri 
D) texniki vasitələr 
E) sistemlə ünsiyyətdə olan insanlar 
194. İxtiyari real fəaliyyətdə olan İnformasiya-axtarış sistemində belə kompo- 
nent yoxdur. 
A)) interpretator 
B) məntiqi semantik aparat 
C) axtarış massivləri 
D) texniki vasitələr 
E) sistemlə ünsiyyətdə olan insanlar 
195. İxtiyari real fəaliyyətdə olan İnformasiya-axtarış sistemində belə kompo- 
nent yoxdur. 
A)) hesablayıcı 
B) məntiqi semantik aparat 
C) axtarış massivləri 
D) texniki vasitələr 
E) sistemlə ünsiyyətdə olan insanlar 
196. İxtiyari real fəaliyyətdə olan İnformasiya-axtarış sistemində belə kompo- 
nent yoxdur. 
A)) əmr dilinin prosessoru 
B) məntiqi semantik aparat 
C) axtarış massivləri 
D) texniki vasitələr 
E) sistemlə ünsiyyətdə olan insanlar 
197. İxtiyari real fəaliyyətdə olan İnformasiya-axtarış sistemində belə kompo- 
nent yoxdur. 
A)) giriş-çıxışın baza sistemi 
B) məntiqi semantik aparat 
C) axtarış massivləri 
D) texniki vasitələr 
E) sistemlə ünsiyyətdə olan insanlar 
198. İxtiyari real fəaliyyətdə olan İnformasiya-axtarış sistemində belə kompo- 
nent yoxdur. 
A)) modullar kitabxanası 
B) məntiqi semantik aparat 
C) axtarış massivləri 
D) texniki vasitələr 
E) sistemlə ünsiyyətdə olan insanlar 
199. İxtiyari real fəaliyyətdə olan İnformasiya-axtarış sistemində belə kompo- 
nent yoxdur. 
A)) elanlar lövhəsi 
B) məntiqi semantik aparat 
C) axtarış massivləri 
D) texniki vasitələr 

---

E) sistemlə ünsiyyətdə olan insanlar 
200. İxtiyari real fəaliyyətdə olan İnformasiya-axtarış sistemində belə kompo- 
nent yoxdur. 
A)) proqram interfeysi 
B) məntiqi semantik aparat 
C) axtarış massivləri 
D) texniki vasitələr 
E) sistemlə ünsiyyətdə olan insanlar 
201. İxtiyari real fəaliyyətdə olan İnformasiya-axtarış sisteminin axtarış massivinin 
elementləri - 
A)) axtarış obrazları ilə təchiz olunmuş müəyyən sənədlər çoxluğu 
B) axtarış obrazlarının surətləri 
C) ixtiyari sənədlər çoxluğu 
D) indeksləşdirilmiş sənədlər çoxluğu 
E) informasiya tələblərinin mətnləri 
202. İnformasiya-axtarış sistemində sistemlə ünsiyyətdə olan insanlar qrupuna 
kimlər aiddirlər ? 
A)) informasiya-axtarış sistemindən istifadə edənlər 
B) sistem proqramçıları 
C) iqtisadçılar 
D) riyaziyyatçılar 
E) təqaüdçülər 
203. İnformasiya-axtarış sistemində sistemlə ünsiyyətdə olan insanlar qrupuna 
kimlər aiddirlər ? 
A)) sənədləri və informasiya sorğularını indeksləşdirənlər 
B) sistem proqramçıları 
C) iqtisadçılar 
D) riyaziyyatçılar 
E) təqaüdçülər 
204. İnformasiya-axtarış sistemində sistemlə ünsiyyətdə olan insanlar qrupuna 
kimlər aiddirlər ? 
A)) informasiya-axtarış sistemindən istifadə edənlər 
B) sistem proqramçıları 
C) iqtisadçılar 
D) riyaziyyatçılar 
E) təqaüdçülər 
205. İnformasiya-axtarış sistemində sistemlə ünsiyyətdə olan insanlar qrupuna 
kimlər aiddirlər ? 
A)) axtarış strstegiyasını müəyyən edənlər 
B) sistem proqramçıları 

---

C) iqtisadçılar 
D) riyaziyyatçılar 
E) təqaüdçülər 
206. İnformasiya-axtarış sistemində sistemlə ünsiyyətdə olan insanlar qrupuna 
kimlər aiddirlər ? 
A)) intellektual əməliyyatları həyata keçirənlər 
B) sistem proqramçıları 
C) iqtisadçılar 
D) riyaziyyatçılar 
E) təqaüdçülər 
207. Ekspert sistemlər hansı məqsədlə yaradılır ? 
A)) modelləşdirmə, yaxud hər hansı bir dar sahədən olan məsələlərin həlli 
zamanı təcrübəli mütəxəssis-ekspertlərin davranışını təqlid etmək məqsədilə
B) hər hansı bir dar sahədən olan məsələlərin həlli zamanı təcrübəli mütəxəssis-
ekspertlərin davranışını təqlid etmək məqsədilə
C) modelləşdirmə, yaxud hər hansı bir dar sahədən olan məsələlərin həlli 
zamanı təcrübəli mütəxəssis-ekspertlərin bilik dərəcəsini artırmaq məqsədilə
D) modelləşdirmə, yaxud hər hansı bir dar sahədən olan məsələlərin həlli 
zamanı təcrübəli mütəxəssis-ekspertlərin biliyini təkmilləşdirmək məqsədilə
E) hər hansı bir tətbiq sahəsindən olan çox mürəkkəb məsələləri asan yolla həll 
etmək məqsədilə
208. Ekspert sistemlər - 
A)) intellektual hesablama sistemləridir 
B) hesab-məntiqi sistemlərdir 
C) hesablama sistemləridir 
D) metod-oriyentasiyalı sistemlərdir 
E) iqtisadi sistemlərdir
209. Ekspert sistemlər əsasən hansı sahələrə tətbiq olunur ? 
A)) həmin sahələrdə məsələlər və onların həlli pis formalaşdırılır və yaxud 
tamamilə formalasdırılmır 
B) həmin sahələrdə məsələlər və onların həlli pis formalaşdırılır
C) həmin sahələrdə məsələlər tamamilə formalasdırılmır 
D) həmin sahələrdə məsələlərin həlli prosesi çox vaxt aparır 
E) həmin sahələrdə məsələlərin həlli prosesi adi sistemlərlə həll prosesinə 
nisbətən ucuz başa gəlir 
210. Formallaşdırıla bilməyən məsələlərin belə xüsusiyyəti vardır. 
A)) ilkin verilənlərin səhv olması, birqiymətli olmaması, qeyri tamlığı və bir- 
birinə zidd olması 
B) ilkin verilənlərin müxtəlif informasiya daşıyıcılarına yazılması 

---

C) belə məsələlərin həlli zamanı aralıq nəticələrin xarici yaddaşda saxlanıla 
bilməməsi 
D) formallaşdırıla bilməyən məsələlər sinfi həddindən artıq geniş olduğundan 
onların hamısını formallaşdırmaq mümkün deyildir 
E) formallaşdırıla bilməyən məsələlər sinfinin obyektləri tez-tez öz 
vəziyyətlərini dəyişdiyindən onların əsas xüsusiyyətlərini müəyyən etmək 
mümkün deyildir 
211. Formallaşdırıla bilməyən məsələlərin belə xüsusiyyəti vardır. 
A)) tətbiq sahəsi və həll olunan məsələlər haqqında biliklərin səhv olması, 
birqiymətli olmaması, qeyri tamlığı və bir- birinə zidd olması 
B) ilkin verilənlərin müxtəlif informasiya daşıyıcılarına yazılması 
C) belə məsələlərin həlli zamanı aralıq nəticələrin xarici yaddaşda saxlanıla 
bilməməsi 
D) formallaşdırıla bilməyən məsələlər sinfi həddindən artıq geniş olduğundan 
onların hamısını formallaşdırmaq mümkün deyildir 
E) formallaşdırıla bilməyən məsələlər sinfinin obyektləri tez-tez öz 
vəziyyətlərini dəyişdiyindən onların əsas xüsusiyyətlərini müəyyən etmək 
mümkün deyildir 
212. Formallaşdırıla bilməyən məsələlərin belə xüsusiyyəti vardır. 
A)) həll fazasının çox böyük olması, başqa sözlə həll axtarılan zaman seçimin 
həddindən böyük olması 
B) ilkin verilənlərin müxtəlif informasiya daşıyıcılarına yazılması 
C) belə məsələlərin həlli zamanı aralıq nəticələrin xarici yaddaşda saxlanıla 
bilməməsi 
D) formallaşdırıla bilməyən məsələlər sinfi həddindən artıq geniş olduğundan 
onların hamısını formallaşdırmaq mümkün deyildir 
E) formallaşdırıla bilməyən məsələlər sinfinin obyektləri tez-tez öz 
vəziyyətlərini dəyişdiyindən onların əsas xüsusiyyətlərini müəyyən etmək 
mümkün deyildir 
213. Formallaşdırıla bilməyən məsələlərin belə xüsusiyyəti vardır. 
A)) dinamik dəyişən verilənlər və biliklərin olması 
B) ilkin verilənlərin müxtəlif informasiya daşıyıcılarına yazılması 
C) belə məsələlərin həlli zamanı aralıq nəticələrin xarici yaddaşda saxlanıla 
bilməməsi 
D) formallaşdırıla bilməyən məsələlər sinfi həddindən artıq geniş olduğundan 
onların hamısını formallaşdırmaq mümkün deyildir 
E) formallaşdırıla bilməyən məsələlər sinfinin obyektləri tez-tez öz 
vəziyyətlərini dəyişdiyindən onların əsas xüsusiyyətlərini müəyyən etmək 
mümkün deyildir 
214. Ekspert sistemlər hansı elm sahəsinin praktiki nəticəsi kimi meydana 
gəlmişlər ? 

---

A)) süni intellekt 
B) informasiya texnologiyaları 
C) kompüter elmləri 
D) sistem proqramlaşdırması 
E) kimya texnologiyası 
215. Ekspert sistemlərin yaradılması texnologiyasını çox vaxt delə də adlandırırlar. 
A)) biliklər mühəndisliyi 
B) verilənlər mühəndisliyi 
C) kompüter mühəndisliyi 
D) fayllar mühəndisliyi 
E) qrafiklər mühəndisliyi 
216. Ekspert sistemləri adi verilənlərin işlənməsi sistemlərindən fərqləndirən 
cəhətlərdən biri. 
A)) həllin axtarılmasının evristik yanaşmasından istifadə olunur 
B) həllin axtarılmasının fantastik yanaşmasından istifadə olunur 
C) həllin axtarılmasının qeyri adi üsullarından istifadə olunur 
D) həllin axtarılmasının kompleks yanaşmasından istifadə olunur 
E) həllin axtarılması adi sistemlərdə olduğu kimi yerinə yetirilir 
217. Ekspert sistemlərin belə xüsusiyyəti vardır. 
A)) bu sistemlər öz biliklərini ekspertlərlə qarşılıqlı əlaqədə artırmaq, 
genişləndirmək imkanına malikdirlər 
B) bu sistemlər öz verilənlər bazalarını ekspertlərlə qarşılıqlı əlaqədə artırmaq, 
genişləndirmək imkanına malikdirlər 
C) bu sistemlər öz alt sistemlərinin sayını ekspertlərlə qarşılıqlı əlaqədə 
artırmaq imkanına malikdirlər 
D) bu sistemlər öz arxitekturunu ekspertlərlə qarşılıqlı əlaqədə dəyişdirmək 
imkanına malikdirlər 
E) bu sistemlər öz giriş dilinin tərkibini ekspertlərlə qarşılıqlı əlaqədə 
dəyişdirmək, genişləndirmək imkanına malikdirlər 
218. Ekspert sistemlərin digər proqramlaşdırma sistemlərindən əsas fərqi - 
A)) yalnız verilənlərin deyil, həm də biliklərin, eləcə də mövzud biliklərin 
ə
sasında nəticələrin və yeni biliklərin çıxarılması üçün xüsusi mexanizmlərdən 
istifadə edilməsindən ibarətdir 
B) biliklər bazası və nəticə çıxarma mexanizmi sistemin eyni bir tərkib 
hissələridir 
C) ES-nin yaradılmayası üçün nəticə çıxarma mexanizmini digər biliklər 
bazalarında da tətbiq etmək mümkün deyildir 
D) biliklər bazasınin strukturu ekspert sistemin tətbiq olunduğu oblastdan asılı 
deyildir 
E) ES-in yaradılması üçün lazım olan vasitələr digər problem-oriyentasiyalı 
sistemlərin yaradılması üçün lazım deyildir 

---

219. Ekspert sistemlərin digər problem-oriyentasiyalı sistemlərdən fərqləndirici 
cəhətlərindən biri 
A)) ekspertiza yalnız bir konkret predmet oblastında aparıla bilər 
B) ekspertiza bir neçə predmet oblastında aparıla bilər 
C) ekspertiza yalnız məhdud predmet oblastında aparıla bilər 
D) ekspertiza yalnız kriminalistika oblastında aparıla bilər 
E) ekspertiza yalnız tibb sahəsində aparıla bilər 
220. Ekspert sistemlərin digər problem-oriyentasiyalı sistemlərdən fərqləndirici 
cəhətlərindən biri. 
A)) biliklər bazası və nəticə çıxarma mexanizmi sistemin ayrı-ayrı tərkib 
hissələridir 
B) biliklər bazası və nəticə çıxarma mexanizmi sistemin eyni bir tərkib 
hissələridir 
C) ES-nin yaradılmayası üçün nəticə çıxarma mexanizmini digər biliklər 
bazalarında da tətbiq etmək mümkün deyildir 
D) biliklər bazasınin strukturu ekspert sistemin tətbiq olunduğu oblastdan asılı 
deyildir 
E) ES-in yaradılması üçün lazım olan vasitələr digər problem-oriyentasiyalı 
sistemlərin yaradılması üçün lazım deyildir 
221. Ekspert sistemlərin digər problem-oriyentasiyalı sistemlərdən fərqləndirici 
cəhətlərindən biri. 
A)) məsələlərin deduktiv üsulla həlli 
B) məsələlərin dialoq yolu ilə həlli 
C) məsələlərin riyazi-statistik üsullarla həlli 
D) məsələlərin konkret metodlarla həlli 
222. Ekspert sistemlərin digər problem-oriyentasiyalı sistemlərdən fərqləndirici 
cəhətlərindən biri. 
A)) ES məsələnin həlli gedişini istifadəçiyə aydın şəkildə izah edə bilir 
B) ES məsələnin həlli gedişini istifadəçiyə aydın şəkildə izah edə bilmir 
C) ES məsələnin həlli gedişi adi PO-sistemdə məsələnin həlli gedişi ilə eynidir 
D) biliklər bazasınin strukturu ekspert sistemin tətbiq olunduğu oblastdan asılı 
deyildir 
E) ES-in yaradılması üçün lazım olan vasitələr digər problem-oriyentasiyalı 
sistemlərin yaradılması üçün lazım deyildir 
223. Ekspert sistemlərin digər problem-oriyentasiyalı sistemlərdən fərqləndirici 
cəhətlərindən biri. 
A)) alınmış nəticələr kəmiyyət xarakterli deyil, keyfiyyət xarakterli olur
B) alınmış nəticələr kəmiyyət xarakterli olur
C) alınmış nəticələrin kəmiyyəti əvvəlcədən məlum olur 
D) alınmış nəticələrin keyfiyyəti əvvəlcədən məlum olur

---

E) alınmış nəticələrin keyfiyyəti xarakteri kəmiyyət xarakterindən asılı olur
224. Ekspert sistemlərin digər problem-oriyentasiyalı sistemlərdən fərqləndirici 
cəhətlərindən biri. 
A)) biliklərə əsaslanmış sistemlər modulluluq prinsipi üzrə qurulur 
B) biliklərə əsaslanmış sistemlər ixtiyari prinsip üzrə qurula bilər 
C) biliklərə əsaslanmış sistemlər “yuxarıdan aşağıya” prinsipi üzrə qurulur 
D) biliklərə əsaslanmış sistemlər “aşağıdan yuxarıya” prinsipi üzrə qurulur 
E) biliklərə əsaslanmış sistemlər əmələ gətirmə prinsipi üzrə qurulur 
225. Ekspert sistemlərdə istənilən vaxt neçə növ bilik mövcud olur ? 
A)) üç 
B) iki 
C) dörd 
D) beş 
E) altı 
226. Ekspert sistemdə istənilən vaxt belə növ biliklər mövcud olur. 
A)) strukturlaşdırılmış biliklər 
B) qavranıla bilən biliklər 
C) çətin qavranıla bilən biliklər 
D) cədvəl şəklinə salınmış biliklər 
E) daimi yaddaşda saxlanılan biliklər 
227. Ekspert sistemdə istənilən vaxt belə növ biliklər mövcud olur. 
A)) strukturlaşdırılmış dinamik biliklər 
B) qavranıla bilən biliklər 
C) çətin qavranıla bilən biliklər 
D) cədvəl şəklinə salınmış biliklər 
E) daimi yaddaşda saxlanılan biliklər 
228. Ekspert sistemdə istənilən vaxt belə növ biliklər mövcud olur. 
A)) işçi biliklər 
B) qavranıla bilən biliklər 
C) çətin qavranıla bilən biliklər 
D) cədvəl şəklinə salınmış biliklər 
E) daimi yaddaşda saxlanılan biliklər 
229.
Ekspert sistemlərdə istifadə olunan bütün növ biliklər harada saxlanılırlar ? 
A)) biliklər bazalarında 
B) verilənlər bazalarında 
C) verilənlər banklarında 
D) kompüterin xarici yaddaşında 
E) kompüterin daimi yaddaşında 

---

230. Ekspert sistemin əsasını təşkil edən komponent
A)) biliklər bazası 
B) verilənlər bazası 
C) verilənlər bankı 
D) nəticə maşını 
E) elanlar lövhəsi 
231. Biliklər bazasının verilənlər bazasından əsas fərqi nədir ? 
A)) informasiya vahidləri verilənlər bazasında bir-biri ilə əlaqəli olmayan 
məlumatlar, düsturlar, teoremlər, aksiomlardan ibarətdirsə, bilik bazasında bu 
elementlər artıq öz aralarında əlaqəyə malikdirlər 
B) informasiya vahidləri biliklər bazasında bir-biri ilə əlaqəli oomayan 
məlumatlar, düsturlar, teoremlər, aksiomlardan ibarətdirsə, verilənlər bazasında 
bu elementlər artıq öz aralarında əlaqəyə malikdirlər 
C) informasiya vahidləri verilənlər bazasında ardıcıl fayllar şəklində 
saxlanılırlar, biliklər bazasında isə belə qayda mövcud deyildir 
D) informasiya vahidləri biliklər bazasında ardıcıl fayllar şəklində saxlanılırlar,
verilənlər bazasında isə belə qayda mövcud deyildir 
E) informasiya vahidləri biliklər bazasında birbaşa fayllar şəklində axlanılırlar,
verilənlər bazasında isə belə qayda mövcud deyildir 
232. Biliklər bazasının elementləri xarici aləmlə necə münasibətdədirlər ? 
A)) biliklər bazasının elementləri xarici aləmin anlayışları ilə müəyyən 
münasibətlərlə bağlıdırlar və bu münasibətləri özlərində saxlayırlar 
B) biliklər bazasının elementlərinin xarici aləmin anlayışları ilə heç bir 
münasibəti mövcud deyildir 
C) biliklər bazasında xarici aləmin anlayışlarını analiz va sintez edən kompo- 
nent mövcuddur və onun köməyi ilə elementlər biliklər bazasına daxil edilir 
D) biliklər bazasının elementləri xarici aləmin anlayışları ilə müəyyən 
münasibətlərlə bağlı olsalar da, bu bağlılıq o qədər də əhəmiyyət kəsb etmir 
E) biliklər bazasının elementləri xarici aləmin anlayışları ilə müəyyən 
münasibətlərlə bağlı olsalar da, bu bağlılıq biliklər bazasında saxlanılmır 
233. Ekspert sistemlər əsasən hansı əlamətinə görə təsnifləşdirilirlər ? 
A)) istifadə olunduqları tətbiq sahələrinə görə 
B) istifadə olunma dərəcəsinə görə 
C) alt sistemlərinin sayına görə 
D) giriş dilinin semantikasına görə 
E) giriş dilinin sintaksisinə görə 
234. Ekspert sistemlər vasitəsi ilə həll olunan məsələlər neçə əsas sinfə
bölünürlər ? 
A)) altı 
B) iki 

---

C) dörd 
D) üç 
E) səkkiz 
235. Ekspert sistemlər vasitəsi ilə həll olunan məsələlərin belə sinfi vardır -
A)) verilənlərin şərhi 
B) verilənlərin saxlanılması 
C) verilənlərin çeşidlənməsi 
D) verilənlərin kompozisiyası 
E) verilənlərin qorunması 
236. Ekspert sistemlər vasitəsi ilə həll olunan məsələlərin belə sinfi vardır - 
A)) diaqnostika 
B) profilaktika 
C) neytrallaşdırma 
D) uzlaşdırma 
E) çeşidlənmə 
237. Ekspert sistemlər vasitəsi ilə həll olunan məsələlərin belə sinfi vardır - 
A)) nəzarət 
B) profilaktika 
C) neytrallaşdırma 
D) uzlaşdırma 
E) çeşidlənmə 
238. Ekspert sistemlər vasitəsi ilə həll olunan məsələlərin belə sinfi vardır - 
A)) proqnozlaşdırma 
B) profilaktika 
C) neytrallaşdırma 
D) uzlaşdırma 
E) çeşidlənmə 
239. Ekspert sistemlər vasitəsi ilə həll olunan məsələlərin belə sinfi vardır - 
A)) planlaşdırma 
B) profilaktika 
C) neytrallaşdırma 
D) uzlaşdırma 
E) çeşidlənmə 
240. Ekspert sistemlər vasitəsi ilə həll olunan məsələlərin belə sinfi vardır - 
A)) lahiyələndirmə 
B) profilaktika 
C) neytrallaşdırma 
D) uzlaşdırma 
E) çeşidlənmə 

---

241. Müasir ekspert sistemlərin əsas komponentlərindən biri belə adlanır -
A)) biliklərin əldə olunması altsistemi 
B) məsələnin daxili dildəki şərhi 
C) planlaşdırıcı 
D) ilkin verilənlər 
E) tətbiq sahəsinin modeli 
242. Müasir ekspert sistemlərin əsas komponentlərindən biri belə adlanır -
A)) biliklər bazası 
B) məsələnin daxili dildəki şərhi 
C) planlaşdırıcı 
D) kompilyator 
E) tətbiq sahəsinin modeli 
243. Müasir ekspert sistemlərin əsas komponentlərindən biri belə adlanır -
A)) nəticə maşını 
B) interpretator 
C) planlaşdırıcı 
D) kompilyator 
E) tətbiq sahəsinin modeli 
244. Müasir ekspert sistemlərin əsas komponentlərindən biri belə adlanır -
A)) elanlar lövhəsi 
B) interpretator 
C) planlaşdırıcı 
D) kompilyator 
E) tətbiq sahəsinin modeli 
245. Müasir ekspert sistemlərin əsas komponentlərindən biri belə adlanır -
A)) istifadəçi interfeysi 
B) interpretator 
C) planlaşdırıcı 
D) kompilyator 
E) tətbiq sahəsinin modeli 
246. Müasir ekspert sistemlərin əsas komponentlərindən biri olan elanlar lövhəsi 
daha necə adlanır ? 
A)) işçi yaddaş 
B) daimi yaddaş 
C) xarici yaddaş 
D) yarımdaimi yaddaş 
E) operativ yaddaş 

---

247. Müasir ekspert sistemlərin əsas komponentlərindən biri belə adlanır -
A)) izahlar altsistemi 
B) interpretator 
C) planlaşdırıcı 
D) kompilyator 
E) tətbiq sahəsinin modeli 
248. Müasir ekspert sistemlərin əsas komponentlərindən biri belə adlanır -
A)) nəticələrin təkmilləşdirilməsi və biliklərin “təmizlənməsi” altsistemi 
B) interpretator 
C) planlaşdırıcı 
D) kompilyator 
E) tətbiq sahəsinin modeli 
249. Müasir ekspert sistemlərdə biliklərin əldə olunması dedikdə nə başa düşülür ? 
A)) hər hansı bir bilik mənbəyindən biliklərin toplanması, ötürülməsi və 
müəyyən problemlərin həlli üçün çevrilməsi başa düşülür 
B) hər hansı bir bilik mənbəyindən biliklərin toplanması, ötürülməsi və 
kompüterin yaddaşında saxlanılması başa düşülür 
C) hər hansı bir bilik mənbəyindən biliklərin toplanması, ötürülməsi və fayllar 
şə
klində kataloqda saxlanılması başa düşülür 
D) hər hansı bir bilik mənbəyindən biliklərin toplanması, ötürülməsi və digər 
sistemlərə ötürülməsi başa düşülür 
E) hər hansı bir bilik mənbəyindən biliklərin toplanması, ötürülməsi və 
arxivləşdirilməsi başa düşülür 
250. Potensial bilik mənbələri hesab olunurlar: 
A)) ekspert-insanlar, kitablar, verilənlər bazaları, tədqiqat hesabatları, 
istifadəçilərin öz xüsusi təcrübələri 
B) ekspert-insanlar, adapterlər, verilənlər bazaları, tədqiqat hesabatları, 
istifadəçilərin öz xüsusi təcrübələri 
C) ekspert-insanlar, kitablar, verilənlər bazaları, skanerlər, istifadəçilərin öz 
xüsusi təcrübələri 
D) ekspert-həkimlər, kitablar, verilənlər bazaları, tədqiqat hesabatları, 
istifadəçilərin öz xüsusi təcrübələri 
E) ekspert-kriminalistlər, kitablar, verilənlər bankları, tədqiqat hesabatları, 
istifadəçilərin öz xüsusi təcrübələri 
251. Nəticə maşını ekspert sistemin nəyi hesab olunur ? 
A)) “beyni” 
B) “ürəyi” 
C) “mədəsi” 
D) “gözləri” 
E) “cani” 

---

252. Nəticə maşını daha necə adlanır ? 
A)) idarəedici struktur 
B) qaydalar srtukturu 
C) növbələr strukturu 
D) paylayıcı struktur 
E) toplayıcı struktur 
253. Nəticə maşını daha necə adlanır ? 
A)) qaydalar interpretatoru 
B) qaydalar srtukturu 
C) növbələr strukturu 
D) addımlı interpretator 
E) toplayıcı interpretator 
254. Nəticə maşınının əsas elementləri hansılardır ? 
A)) interpretator və planlaşdırıcı 
B) interpretator və kompilyator 
C) kompilyator və planlaşdırıcı 
D) interpretator və translyator 
E) interpretator və addımlı kompilyator 
255. Elanlar lövhəsi nə üçün istifadə olunur ? 
A)) cari problemlərin şərhi, həm də aralıq nəticələrin yazılması üçün 
B) əsas qanunlar, köməkçi informasiyalar 
C) nəticə informasiyaları 
D) məsələnin qoyuluşu 
E) alınan nəticələr 
256. Elanlar lövhəsinə nələr yazılır ? 
A)) cari hipotezlər, idarəedici informasiya 
B) əsas qanunlar, köməkçi informasiyalar 
C) nəticə informasiyaları 
D) məsələnin qoyuluşu 
E) alınan nəticələr 
257. Biliklər bazası problemlərin həlli və nəticələrin alınması üçün qaydalar 
haqqında qaydalar saxlayır. Aydalar haqqında qaydalar daha necə adlanırlar ? 
A)) metaqaydalar 
B) betaqaydalar 
C) deltaqaydalar 
D) ilkin qaydalar 
E) zəruri qaydalar 

---

258. Ekspert sistem üçün ilkin material nə hesab olunur ? 
A)) biliklər 
B) verilənlər 
C) təmiz faktlar 
D) informasiyalar 
E) verilənlər bazası 
259. ES-də tətbiq sahəsi haqqında formal muhakimələr kimlər tərəfindən
yürüdürlər ? 
A)) evristiklər 
B) fantastiklər 
C) iqtisadçılar 
D) riyaziyyatçılar 
E) proqramçılar 
260. ES-də biliklər bazasında saxlanılan mühüm elementlərin sayl neçədir ? 
A)) iki 
B) dörd 
C) üç 
D) beş 
E) altı 
261. ES-də biliklər bazasında saxlanılan mühüm elementlər hansılardır ? 
A)) tətbiq sahəsi haqqında məlum olan faktlar, formal bilikləri əks etdirən 
qaydalar 
B) tətbiq sahəsi haqqında məlum olan faktlar, idarəedici informasiya 
C) formal bilikləri əks etdirən qaydalar, nəticə informasiyaları 
D) tətbiq sahəsi haqqında məlum olan faktlar, nəticə informasiyaları 
E) formal bilikləri əks etdirən qaydalar, idarəedici informasiya 
262. Ekspert sistemlər istifadəçi ilə kompüter arasında problem-oriyentasiyalı 
ünsiyyət üçün istifadə olunan vasitə necə adlanır ? 
A)) dil prosessoru 
B) əmr dilinin prosessoru 
C) interfeys 
D) proqram interfeysi
E) istifadəçi interfeysi 
263. Ekspert sistemlər istifadəçi ilə kompüter arasında problem-oriyentasiyalı 
ünsiyyət üçün hansı dildən istifadə edir ? 
A)) təbii dildən
B) simvolik kodlaşdırma dilindən 
C) proqramlaşdırma dilindən 
D) assembler dilindən 
E) pascal dilindən 

---

264. Ekspert sistemlər istifadəçi ilə kompüter arasında problem-oriyentasiyalı 
ünsiyyət nə ilə müşayət olunur ? 
A)) qrafika, yaxud çoxpəncərəli menyu ilə 
B) qrafika ilə 
C) adi interfeys ilə 
D) çoxpəncərəli menyu ilə 
E) istifadəçi interfeysi ilə 
265. Ekspert sistemlərin belə tipi var - 
A)) ekspert-öyrədən sistemlər 
B) ekspert-sorğu sistemləri 
C) ekspert-insan sistemləri 
D) ekspert-maşın sistemləri 
E) ekspert-məntiq sistemləri 
266. ES-də biliklərin əldə edilməsi prosesi dedikdə nə başa düşülür ? 
A)) biliklərin ekspertdən yaxud ekspertiza mənbəyindən çıxarılması prosesi və
onların proqram şəklinə düşməsi 
B) biliklərin proqram şəklinə salınması 
C) biliklərin ekspertdən yaxud ekspertiza mənbəyindən çıxarılması prosesi 
D) verilənlər bazalarından lazım olanların oxunması 
E) verilənlər bazalarından verilənlərin bilik bazasına ötürülməsi 
267. Problem-oriyentasiyalı sistemlərin nisbətən “az” avtomatlaşdırılan tipi - 
A)) ekspert sistemlər 
B) tətbiqi proqramlar paketləri 
C) avtomatlaşdırılmış informasiya sistemləri 
D) informasiya-axtarış sistemləri 
E) PO-sistemlərin belə tipi yoxdur 
268. ES-lərdə potensial bilik mənbələri hansılardır ? 
A)) ekspertlər, xüsusi ədəbiyyat, məlumat bazaları, şəxsi təcrübə 
B) ekspertlər, xüsusi ədəbiyyat, əməliyyat sistemləri 
C) iqtisadi sistemlər, informasiyalar 
D) xüsusi ədəbiyyat, nəşrlərin kataloqu, romanlar 
E) ekspertlər, xüsusi ədəbiyyat, proqramlaşdırma dilləri 
269. ES-lərdə ekspertlərlə proqramlar arasında əlaqə yaradan vasitə ? 
A)) biliklər mühəndisi 
B) translyator 
C) kompilyator 
D) interpretator 
E) proqramçı 

---

270. ES-lərdə biliklərin əldə edilməsi metodlarından biri - 
A)) biliklər mühəndisliyi 
B) kimya mühəndisliyi 
C) ekologiya mühəndisliyi 
D) geologiya mühəndisliyi 
E) neft mühəndisliyi 
271. ES-lərdə biliklərin əldə edilməsi metodlarından biri - 
A)) gələcəkdə mümkün ola biləcək biliklərin bilavasitə ədəbiyyatlardan əldə 
edilməsidir 
B) istifadə olunan ədəbiyyatlardan lazım olan faktların toplanmasıdır 
C) predmet oblastının əsas xarakteristikalarının qeydə alınmasıdır 
D) əməliyyat sistemlərində proqramların qarşılıqlı əlaqəsinin tışkilidir 
E) informasiya sistemlərinin quruluşunun dəqiqləşdirilməsidir 
272. ES-lərdə biliklərin əldə edilməsinin əsas mərhələlərindən biri - 
A)) problemin identifikasiyası 
B) problemin şərhi 
C) problemin həlli 
D) problemin verifikasiyası 
E) problemin semantikası 
273. ES-lərdə biliklərin əldə edilməsinin əsas mərhələlərindən biri - 
A)) konseptualizasiya 
B) konkretizasiya 
C) siqnalizasiya 
D) normalizasiya 
E) neytrallaşdırma 
274. ES-lərdə biliklərin əldə edilməsinin əsas mərhələlərindən biri - 
A)) formallaşdırma 
B) formalaşdırma 
C) quraşdırma 
D) yoxlama 
E) nəzarət etmə 
275. ES-lərdə biliklərin əldə edilməsinin əsas mərhələlərindən biri - 
A)) reallaşdırma 
B) formalaşdırma 
C) quraşdırma 
D) yoxlama 
E) nəzarət etmə 

---

276. ES-lərdə biliklərin əldə edilməsinin əsas mərhələlərindən biri - 
A)) testləşdirmə 
B) nəzarət 
C) yoxlama 
D) qeydə alma 
E) qrafik qurma 
277. ES-lərdə biliklərin əldə edilməsi, sistemin yaradılması və onun testləşdirilmə-
si üçün tələb olunan resurslardan biri -
A)) biliklər mənbələri 
B) romanlar 
C) nəzm əsərləri 
D) albomlar 
E) atlaslar 
278. ES-lərdə biliklərin əldə edilməsi, sistemin yaradılması və onun testləşdirilmə-
si üçün tələb olunan resurslardan biri -
A)) hesablayıcı texnika 
B) skaner 
C) adapter 
D) monitor 
E) sistem bloku 
279. ES-lərdə biliklərin əldə edilməsi, sistemin yaradılması və onun testləşdirilmə-
si üçün tələb olunan resurslardan biri -
A)) pul 
B) yaddaş 
C) keş yaddaş
D) kağız 
E) material 
280. ES-lərdə biliklərin əldə edilməsinin əsas mərhələlərindən biri olan konseptu-
alizasiya mərhələsinə keçməzdən əvvəl bu suala cavab vermək lazımdır. 
A)) verilənlərin hansı tipləri mövcuddur ? 
B) verilənlər harada saxlanılırlar ?
C) verilənlər simvol tiplidirlərmi ?
D) verilənlər ədədi tiplidirlərmi ?
E) verilənlər məntiqi tiplidirlərmi ?
281. ES-lərdə biliklərin əldə edilməsinin əsas mərhələlərindən biri olan konseptu-
alizasiya mərhələsinə keçməzdən əvvəl bu suala cavab vermək lazımdır. 
A)) nə tapşırılıb və nə alınmalıdır ? 
B) nə arzu edirsiniz ? 
C) nə almaq istərdiniz ?
D) nə tapmaq istərdiniz ? 

---

E) nə alınmalı idi ? 
282. ES-lərdə biliklərin əldə edilməsinin əsas mərhələlərindən biri olan konseptu-
alizasiya mərhələsinə keçməzdən əvvəl bu suala cavab vermək lazımdır. 
A)) altməsələlərin adları varmı ? 
B) məsələlərin adları varmı ? 
C) proqramların adları varmı ? 
D) faylların adları məlumdurmu ? 
E) yaddaşın tutumu məlumdurmu ? 
283. ES-lərdə biliklərin əldə edilməsinin əsas mərhələlərindən biri olan konseptu-
alizasiya mərhələsinə keçməzdən əvvəl bu suala cavab vermək lazımdır. 
A)) strategiyaların adları varmı ? 
B) taktika məlumdurmu ?
C) sistemi yaradan kimdir ? 
D) proqramçı pascal dilini bilirmi ? 
E) giriş dilinin sintaksisi şərh olunubmu ? 
284. ES-lərdə biliklərin əldə edilməsinin əsas mərhələlərindən biri olan konseptu-
alizasiya mərhələsinə keçməzdən əvvəl bu suala cavab vermək lazımdır. 
A)) geniş istifadə edilən hipotezlər hansılardır ? 
B) geniş istifadə edilən aksiomlar hansılardır ? 
C) geniş istifadə edilən massivlər hansılardır ? 
D) geniş istifadə edilən verilənlər hansılardır ? 
E) geniş istifadə edilən proqramlar hansılardır ? 
285. ES-lərdə biliklərin əldə edilməsinin əsas mərhələlərindən biri olan konseptu-
alizasiya mərhələsinə keçməzdən əvvəl bu suala cavab vermək lazımdır. 
A)) predmet oblastının obyektləri bir biri ilə necə əlaqələndirilib ? 
B) predmet oblastı məlumdurmu ?
C) predmet oblastının obyektləri şərh olunubmu ?
D) predmet oblastının obyektlərinin sayı məlumdurmu ? 
E) predmet oblastının obyektləri texniki qurğulardırmı ? 
286. ES-lərdə biliklərin əldə edilməsinin əsas mərhələlərindən biri olan konseptu-
alizasiya mərhələsinə keçməzdən əvvəl bu suala cavab vermək lazımdır. 
A)) məsələnin həllində hansı proseslər iştirak edir ? 
B) məsələnin həllində hansı proqramlar iştirak edir ? 
C) məsələnin həllində kimlər iştirak edir ? 
D) məsələnin həllində hansı altproqramlar iştirak edir ? 
E) məsələnin həllində hansı qurğulardan istifadə olunur ? 
287. ES-lərdə biliklərin əldə edilməsinin əsas mərhələlərindən biri olan konseptu-
alizasiya mərhələsinə keçməzdən əvvəl bu suala cavab vermək lazımdır. 
A)) məsələnin həllində iştirak edən proseslərə hansı məhdudiyyətlər qoyulur ? 

---

B) məsələnin həllində iştirak edən verilənlərə hansı məhdudiyyətlər qoyulur ? 
C) məsələnin həllində iştirak edən proqramlara hansı məhdudiyyətlər qoyulur ? 
D) məsələnin həllində istifadə olunan yaddaşa hansı məhdudiyyətlər qoyulur ? 
E) məsələnin həllində iştirak edən massivlərin ölçüsünə hansı məhdudiyyətlər 
qoyulur ? 
288. ES-lərdə biliklərin əldə edilməsinin əsas mərhələlərindən biri olan konseptu-
alizasiya mərhələsinə keçməzdən əvvəl bu suala cavab vermək lazımdır. 
A)) informsiyanın ötürülməsi necə hayata keçirilir ? 
B) informsiyanın çevrilməsi necə hayata keçirilir ? 
C) informsiyanın emalı necə hayata keçirilir ? 
D) informsiyanın saxlanılması necə hayata keçirilir ? 
E) informsiyanın toplamnası necə hayata keçirilir ? 
289. ES-lərdə biliklərin əldə edilməsinin əsas mərhələlərindən biri olan konseptu-
alizasiya mərhələsinə keçməzdən əvvəl bu suala cavab vermək lazımdır. 
A)) həllin alınması üçün lazım olan və həllin əsaslandırılması üçün istifadə 
olunan bilikləri müəyyən etmək və ayırmaq mümkündürmü ? 
B) həllin alınması üçün lazım olan bilikləri müəyyən etmək mümkündürmü ? 
C) həllin əsaslandırılması üçün istifadə olunan biliklər müəyyən edilibmı ?
D) həllin alınması üçün lazım olan bilikləri ayırmaq mümkündürmü ? 
E) həllin alınması üçün lazım olan proqramlarda simvol tipli verilənlərdən 
istifadə olunurmu ? 
290. Problem-oriyentasiyalı sistem müəyyən bir sinfindən olan məsələlərin həlli 
zamanı bir-birilə qarsilıqlı əlaqədə olan neçə komponenti reallaşdirır ? 
A)) üç 
B) dörd 
C) iki 
D) beş 
E) altı 
291. Problem-oriyentasiyalı sistemin müəyyən bir sinfindən olan məsələlərin həlli 
zamanı reallaşdırdığı, bir-birilə qarsilıqlı əlaqədə olan komponentlərdən biri.
A)) istifadəçi ilə qeyri-prosedur interfeysin təşkili 
B) istifadəçi ilə prosedur interfeysin təşkili 
C) istifadəçi ilə proqram interfeysinin təşkili 
D) istifadəçi ilə süni dildə interfeysin təşkili 
E) istifadəçi ilə təbii dildə interfeysin təşkili 
292. Problem-oriyentasiyalı sistemin müəyyən bir sinfindən olan məsələlərin həlli 
zamanı reallaşdırdığı, bir-birilə qarsilıqlı əlaqədə olan komponentlərdən 
biri.
A)) tətbiq sahəsi modelinə əsasən hesablamanın planlaşdırılması yolu ilə
müəyyən sinfindən olan məsələlərin hesablama prosesinin təşkili 
B) tətbiq sahəsi modelinə əsasən hesablamanın ststik planlaşdırılması

---

C) tətbiq sahəsi modelinə əsasən hesablamanın dinamik planlaşdırılması
D) müəyyən sinifdən olan məsələlərin həlli prosesinin təşkili 
E) tətbiq sahəsi modelinin addımlarla yaradılması 
293. Problem-oriyentasiyalı sistemin müəyyən bir sinfindən olan məsələlərin həlli 
zamanı reallaşdırdığı, bir-birilə qarsilıqlı əlaqədə olan komponentlərdən biri.
A)) verilənlərin idarə olunması 
B) verilənlərin bərpa olunması 
C) verilənlərin qorunması 
D) verilənlərin saxlanılması 
E) verilənlərin inikası 
294. Problem-oriyentasiyalı sistemin hətta bir neçə illik müvəffəqiyyətli
istismardan sonra belə tamamlanmış hesab olunmamasının səbəblərindən biri- 
A)) problem vasitələr kitabxanası durmadan modifikasiya olunur
B) verilənlər bərpası qənaətbəxş olmur 
C) verilənlər yaxşı qorunmur 
D) verilənlərin saxlanılması qənaətbəxş olmur 
E) verilənlərin inikası duzgun aparılmır 
295. Problem-oriyentasiyalı sistemin hətta bir neçə illik müvəffəqiyyətli
istismardan sonra belə tamamlanmış hesab olunmamasının səbəblərindən biri- 
A)) giriş dillərinin versiyaları durmadan modifikasiya olunur, yaxud yeniləri
yaradılır.
B) verilənlər bərpasının qənaətbəxş olmaması 
C) verilənlər yaxşı qorunmaması 
D) verilənlərin saxlanılmasınin qənaətbəxş olmaması 
E) verilənlərin inikasının duzgun aparılmaması 
296. Sistem proqramlaşdırılmasının aktual problemlərindən biri - 
A)) problem-oriyentasiyalı proqram təminatının hazırlanmasının sənaye 
texnologiyasının yaradılması 
B) yeni əməliyyat sistemlərinin yaradılması 
C) tətbiqi proqram təminatının yeni elementlərinin yaradılması 
D) müasir problem-oriyentasiyalı sistemlərin yaradılması 
E) yeni proqramlaşdırma dillərinin yaradılması 
297. Problem-oriyentasiyalı sistemlərin generasiyası məsələsinin mürəkkəbliyi bu 
sistemlərin reallaşdırılması zamanı bir-birini əvəz edən hansı mərhələlərdən 
ibarət mürəkkəb sxemin tətbiq olunması ilə izah olunur ? 
A)) kompilyasiya, interpretasiya, makrohesablama 
B) kompilyasiya, generasiya, makrohesablama 
C) interpretasiya, generasiya, makrohesablama 
D) kompilyasiya, interpretasiya, generasiya 
E) kompilyasiya, interpretasiya, translyasiya 

---

298. Problem- oriyentasiyalı sistemlərin əsas parametrlərinin sayı neçədir ? 
A)) dörd 
B) iki 
C) üç 
D) beş 
E) altı 
299. Problem- oriyentasiyalı sistemlərin əsas parametrlərində biri - 
A)) tətbiq sahəsinin modeli 
B) makroassembler 
C) makromodel 
D) modullar kitabxanası 
E) əmr dilinin prosessoru 
300. Problem- oriyentasiyalı sistemlərin əsas parametrlərində biri - 
A)) problem vasitələr kitabxanasından olan modullar arasında informasiya 
interfeysinin təşkili üçün tətbiq sahəsinin modeli ilə bağlı olan verilənlər 
bazası və onun sxemi; 
B) verilənlər bazası və onun sxemi; 
C) makromodel və informasiya interfeysinin təşkili üçün tətbiq sahəsinin
modeli ilə bağlı olan verilənlər bazası 
D) modullar kitabxanası, assrmblerin makrokitabxanası 
E) əmr dilinin prosessoru və fayllar sistemi