Microsoft Word al adab oqshom ziyouz com doc

13-bob. Ota-ona mushrik bo’lsa ham yaxshilik qilish haqida 
24. Sa'd ibn Abi Vaqqos (r.a.)dan rivoyat qilindi, u kishi: "Alloh taolo Qur'oni karimdagi 
to’rt oyatni mening haqimda tushirdi. Onam: sen Muhammaddan ajralmaguningcha men 
hech narsa yemayman ham, ichmayman ham, deb qasam ichgan edi. Shunda Alloh 
taolo: "Agar ular (ya'ni ota-onang seni o’zing bilmagan narsalarni Menga sherik qilishga 
zo’rlasalar, u holda ularga ito-at etma!.." Ammo ularga yaxshilik qilaverish buyurilgan. 
(31:15). Ikkinchi oyat: g’azotda olingan o’lja mollar ichida bir qilich menga yaxshi 
ko’rindi. Payg’ambarimiz (s.a.v.)dan shu qilichni menga bering, deb so’raganim-da, 
Alloh taolo: "Sizdan (ey, Muhammad!) o’ljalar haqida so’raydilar...", degan "Anfol" 
surasining 1-oyatini tushirdi. Uchinchi: men betob bo’lib qolgan vaqtimda Rasululloh 
(s.a.v.) ahvolimni so’ragani keldilar. Shunda men: "Yo, Rasulalloh, men mollarimni 
taqsim qilib qo’ymoqchiman. Shundan yarmini Alloh taolo yo’liga vasiyat qilsam 
bo’ladimi?" - deb so’radim. Rasululloh (s.a.v.): "Yo’q, bo’lmaydi", dedilar. "Bo’lmasa 
ularning uchdan birini vasiyat qilsam", deganimda Rasulullo? (s.a.v.) sukut etdilar. Mana 
shundan keyin mollarimning uchdan birini vasiyat qilish joiz bo’ldi . To’rtinchi: 

---

Al-adab al-mufrad. Imom Ismoil al-Buxoriy 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
6
ansorlardan bir nechtasi bilan o’tirib ichkilik ichdik. Shunda ulardan bittasi tevaning iyagi 
bilan mening burnimga urdi. Keyin Rasululloh (s.a.v.) huzurlariga borganimda, Alloh 
taolo ichkilikni harom qilib oyat tushirdi (2:219) , dedilar. 
 
1 Vasiyat haqida oyat yoq, bu haqdagi hukm Rasululloh hadislari bilan sobit bo’lgan . 
2 Bir qator mufassirlar ichkilikning ma’n etilishi uch bosqichdan iborat ekanligini 
ko’rsatib o’tganlar. "Umar ibn Xattob . 
25. Abu Bakr Siddiq (r.a.)ning qizlari Asmo' (r.a.) aytdilar: "Onam biror narsa umidida 
huzurimga keldi. Shunda Rasululloh (s.a.v.)dan: "Onam kelib qoldi. Unga silai rahm qilib 
biror narsa bersam bo’ladimi?" - deb so’radim. "Ha, silai rahm qilsang bo’ladi", dedilar". 
Ibn O’yayna (r.a.) aytdilar:"Alloh taolo: "Din to’g’risida sizlar bilan urushmagan va 
sizlarni o’z yurtingizdan (haydab) chiqarmagan kimsalarga nisbatan yaxshilik qilishingiz 
va ularga adolatli bo’li-shingizdan Alloh sizlarni qaytarmas" (60:8), degan oyatni 
tushirdi". 
 
Asmo'ning onasi Qayla bint Abdu-l-Izzi Islomni qabul qilmagan edi . 
26. Abdulloh ibn Umar (r.a.)aytdilar: "Otam Hz. Umar ibn Xattob (r.a.) ipakdan ikki 
qavat tikilgan bir kiyimni sotib olshpni janob Rasulullohga tavsiya qilib: "Yo Rasulalloh, 
buni jum'a kunlari va atrofdan elchilar kelganda kiyib chiqasiz", dedilar. Rasululloh 
(s.a.v.) otamning takliflarini qabul qilmay: "Bunday kiyimni oxiratdan nasibasi yo’q 
kishilar kiyadi", dedilar. Shundan keyin Rasululloh (s.a.v.)ning o’zlariga shunday 
kiyimlardan qanchasi hadya sifatida kelib qoldi-da, undan bittasini otamga yubordilar. 
Otam: "Yo Rasulalloh, buni men nima uchun kiyaman, axir o’zingiz bunday kiyimni 
oxiratdan nasibasi yo’q kishilar kiyadi", degan edingizku, deganlarida, Rasululloh: "Men 
sizga kiyasiz deb emas, balki sotib, aqchasini biror hojatingizga yaratarsiz yoki biror 
kishiga kiydirarsiz, deb yubordim", dedilar. Hz. Umar (r.a.) o’sha kiyimni hamon 
musulmon bo’lmagan bir birodarlariga yubordilar". 
Boshqa sahobiylar may aql va boylikni ketkazuvchi ofat ekanidan Payg’ambar (a.s.)ga 
shikoyat qilganlaridan keyin "Baqara" surasining mazkur oyati (219-oyati) vahiy 
qilingan. Ikkinchi bosqich-Abdurrahmon ibn Avf mast holda imomlik qilganlarida, oyatni 
qo’pol ravishda buzib qiroat qilgan.Shundan keyin "Niso" surasining 43-oyatida mast 
holatda namozga yaqinlashmaslik buyurilgan. Uchinchi va oxirgi bosqich - Atbon ibn 
Molik degan sahobiyning uyida ziyofat paytida mast bo’lib qolgan mehmonlar o’zaro 
janjallashib qolganlar. Shundan keyin Umar ibn Xattob (r.a.) Allohga iltijo bilan:"Ey, 
xudoyim, may to’g’risida keskin bir hukm nozil et!" - deb duo qilganlarida "Moida" 
surasining 90-oyati bilan may ichish qa’tiy ma’n etilgan" (shayx Abdulaziz Mansur, 
"Qur'oni karim ma'nolarining tarjimasi va tafsiri, "Toshkent Islom universiteti matbaa-
nashriyot birlashmasi, 2004, 34-bet).