Microsoft Word F?ls?f? az doc

---

Fəlsəfə Fənni Üzrə İmtahan Suallarının Cavabları 

 

1.  Fəlsəfi  problemlərin  təsnifatı:  ontologiya,  qnoseologiya  və  sosial  fəlsəfə. 

Fəlsəfi problemlərin birinci qrupu dünyanın  mənşəyi və  mahiyyəti ilə bağlı  məsələləri 

ə

hatə  edir.  Dünyada  heç  nə  əbədi  deyil,  hər  şey  dəyişir;  mövcud  olan  nə  varsa, 

hamısının  zamanca  başlanğıcı  və  sonu  vardır.  Bütün  bu  ardı-arası  kəsilməz 

dəyişkənliyin  mənası,  səbəbi  nədir?  Ardı-arası  kəsilməz  dəyişkənlik  və  hadisələr 

axınında  bir  nizam,  onların  yönəldikləri  hansısa  üstün  istiqamətlər  mövcuddurmu? 

Fəlsəfi dillə desək, dünyada nə hökm sürür: zərurət, yoxsa təsadüflər? Qanunlar, yoxsa 

xaos? Filosofları həmişə düşündürən suallardan biri də insanın bu dünyada yeri və rolu, 

insan  həyatının  mənası  haqqında  məsələlərlə  bağlıdır.  İnsanın  yer  üzündə  hansısa 

spesifik  missiyası  mövcuddurmu?  O,  öz  taleyinə  sahib  çıxaraq,  ona  istədiyi  kimi 

sərəncam verə biləcək qədər güclüdürmü? Bütün bü və buna bənzər problemlər fəlsəfi 

biliyin  mühüm  tərkib  hissəsi  olan  ontologiyanın  (qədim  yunan  mənşəli  «ontos»- 

«varlıq» sözündən əmələ gəlmişdir) predmetini təşkil edir. 

Fəlsəfi  biliyin  ikinci  mühüm  sahəsini  təşkil  edən  idrak  nəzəriyyəsi  və  ya 

qnoseologiya  (yunanca  «qnosis»  -  «bilik»  sözündən  əmələ  gəlmişdir)  insan  idraknın 

mənşəyi  və  gerçəkliyə  münasibəti,  biliyin  yaranma  xüsusiyyətləri,  onun  gerçəkliyə 

uyğunluğu, təcrübə və nəzəriyyə arasındakı münasibətlər kimi məsələlərlə məşğul olur. 

İ

nsan  dünyanı  dərk  edirmi?  İnsanın  şüura,  təfəkkürə  malik  olması,  ilk  baxışda 

göründüyü  kimi,  bu  suala  müsbət  cavab  vermək  üçün  yetərli  deyil.  İnsan  həyatı  boyu 

səhvlər  edir  və  bir  çox  hallarda  bu  səhvlər  çox  ciddi  nəticələr  doğurur.  Burada  əsas 

məqamlardan  biri  budur  ki,  bizim  həyat  təcrübəmizin  və  biliklərimizin  zənginliyi 

səhvlərin sayını azalda bilər, lakin onun qarşısını ala bilməz. 

Fəlsəfi  problemlərin  üçüncü  böyük  qrupu  sosial  fəlsəfənin  predmetini  təşkil  edir. 

Sosoial  fəlsəfə  sosial  həyatın  mənşəyi  və  mahiyyətini,  bütöv  bir  tam  kimi  götürülmüş 

cəmiyyəti,  onun  təkamül  xüsusiyyətlərini  və  insanla  cəmiyyət  arasındakı  qarşılıqlı 

münasibətləri öyrənir.