Microsoft Word F?ls?f? az doc

4. Fəlsəfənin funksiyaları və cəmiyyətdə rolu. Biz bütün həyatımız boyu dəfələrlə 

elə  çətinliklərlə  üzləşirik  ki,  yiyələnmiş  olduğumuz  konkret  –  elmi  və  professional 

biliklər  həmin  çtəin  vəziyyətlərdən  bizə  çıxış  yolunu  göstərə  bilməz.  Belə 

situasiyalardan  düzgün  çıxış  yolunu  yalnız  dünyanın  rasional  (əsaslandırılmış)  bütöv 

mənzərəsini təmin edən təsəvvürlərə yiyələnmiş, insanın dünyada yeri, azadlıq, zərurət, 

təsadüf, qəzavü – qədər, hadisələrin qanunauyğun əlaqəsi, səbəbiyyət, möcuzə, xeyir və 

şə

r,  ədalət,  ləyaqət  və  digər  bu  qəbildən  olan  kateqoriyalar  haqqında  müstəqil  və 

ə

saslandırılmış  mühakimələr yürütmək iqtidarında olan təfəkkür tərzinə malik adamlar 

tapa bilər. Bu cür təfəkkür həyatda insanın arxalana biləcəyi etibarlı dayaq nöqtəsi olan 

özünə, öz zəkasının gücünə inam hissi formalaşdırır, onda müstəqil qərar qəbul etmək 

və  çətinliklərdən  əksər  hallarda  düzgün  çıxış  yolu  tapmaq  vərdişləri  yaradır.  Lakin 

həyatda insana etibarlı dayaq nöqtəsi olan, ona düzgün yol göstərmək iqtidarında olan 

bu cür təfəkkür tərzi fəlsəfənin əsaslarına yiyələnmədən, ümumiyyətlə, fəlsəfi təhsildən 

kənarda  formalaşa  bilməz.  Fəlsəfə  insanda  bütöv  bir  tam  kimi  götürülmüş  dünya  və 

insanın  bu  dünyadakı  yeri  və  rolu  haqqında  təsəvvürlər  yaratmaqla  dünyagörüşü 

funksiyasını

  yerinə  yetirir.  Digər  tərəfdən  fəlsəfə  insanı  bu  cür  biliklərlə 

silahlandırmaqla, həm də mühüm idraki funksiya yerinə yetirmiş olur. Fəlsəfə insana öz 

fəaliyyətini və onun nəticələrini xeyir və şər, ədalət, ləyaqət və s. kimi etik kateqoriyalar 

baxımından    dəyərləndirməyə  kömək  edir.  Bu  baxımdan  o,  həmçinin,  çox  mühüm 

aksioloji  funksiya 

yerinə  yetirir.  Elmin  tarixi  gstərir  ki,  o  öz  inkişafının  müəyyən 

məqamlarında dövrü olaraq ciddi çətinliklərlə qarşılaşır. Tarixi təcrübə göstərir ki, elmi 

belə  böhran  vəziyyətlərindən  çıxarmaq  üçün  onun  öz  vasitələri,yəni,  nəzəri  və 

ihstrumental  –  metodoloji  potensialı  kifayət  etmir.  Bununçün  bir  sıra  fundamental 

anlayışlara və metodoloji prinsiplərə tənqidi yanaşma bacarığına malik alimlərə ehtiyac 

yaranır.  Lakin  elmin  əsaslarına  tənqidi  yanaşmaq  qabiliyytəi  yalnız  fəlsəfi  təfəkkür 

mədəniyyəti  əsasında  formalaşa  bilər.  Elmi  tədqiqatlara  düzgün  istiqamət  verməklə 

fəlsəfə mühüm metodoloj funksiya yerinə yetirir.