Microsoft Word ihyo ilm ziyouz com doc

www.ziyouz.com
kutubxonasi 
114
Ibn Umardan (r.a.) qachon fatvo so‘ralsa: «Odamlarning ishlarini o‘z zimmasiga olgan 
anavi amirga bor va buni uning bo‘yniga qo‘y», der edilar. 
Ibn Mas’ud (r.a.) aytadilar: «Odamlar so‘ragan barcha masalalarga fatvo (javob) 
beradigan kishi majnundir». 
Yana shunday deganlar: «Olimning qalqoni «bilmayman» deyishdir. Agar uni qo‘ldan 
chiqarsa, unga o‘ldiruvchi (zarbalar) keladi». 
Ibrohim ibn Adham (r.a.) aytadilar: «Bir ilmda gapirib, boshqa bir ilmda sukut qilishdan 
ko‘ra shaytonga og‘irroq narsa yo‘qdir. Shayton unday olim haqida: «Bunga qaranglar, 
uning sukuti men uchun gapirganidan og‘irroqdir», deydi». 
Ba’zilar (avliyolardan bo‘lgan) abdollarni sifatlab shunday deydi: «Muhtoj bo‘lgandagina 
yeydilar, uyqu g‘olib kelgandagina uxlaydilar, zarurat tug‘ilgandagina gapiradilar, ya’ni, 
so‘ralguncha gapirmaydilar. Qachon bir savol so‘ralganida o‘rinlariga javob beradigan 
kishini topsalar, sukut qiladilar. Agar majbur bo‘lsalar, (shundagina) javob beradilar. 
Ular savoldan oldin gap boshlashni gapirishga bo‘lgan maxfiy shahvatdan deb biladilar». 
Hazrati Ali (r.a.) va Abdulloh ibn Mas’ud (r.a.) odamlarga gapirayotgan bir kishining 
oldidan o‘tdilar. Birlari (ikkinchilariga): «Bu odam, meni tanib qo‘yinglar, deyapti», 
dedilar. 
Ba’zi hakimlar aytadilar: «Olim – undan savol so‘ralganda (sog‘lom) tishi sug‘urilgandek 
iztirob chekkan kishidir». 
Ibn Umar (r.a.) shunday der edilar: «Bizni ko‘prik qilib, jahannamga ustimizdan yurib 
o‘tishni xohlayapsizlarmi?!» 
Abu Hafs Nisoburiy (r.a.) aytadilar: «(Haqiqiy) olim savol so‘ralgan paytda, qiyomat kuni 
unga: «Qaerdan olib javob berding?» deyilishidan qo‘rqqan kishidir». 
Ibrohim Taymiydan (r.a.) biror savol so‘rashsa, yig‘lashni boshlar va: «Boshqani 
topolmay menga kuninglar qoldimi?!» der edilar. 
Abul Oliya Riyohiy, Ibrohim ibn Adham, Sufyon Savriylar (r.a.) ikkita, uchta yo 
ozchilikdan iborat jamoatga gapirar edilar. Qachon (tinglovchilar) ko‘payib ketsa, turib 
ketardilar.
Rasululloh (sollallohu alayhi vasallam) shunday deydilar: «Uzayr payg‘ambarmidi yoki 
yo‘qmi, bilmayman. Tubba’ mal’unmidi yoki yo‘qmi, bilmayman. Zulqarnayn
payg‘ambarmidi yoki yo‘qmi, bilmayman».
164
164. Abu Dovud va Hokimlar sahih holda rivoyat qilishgan. 
Rasululloh (sollallohu alayhi vasallam) yerning eng yaxshi va eng yomon joyi haqida 
so‘ralganlarida, «bilmayman» deb javob berganlar. Hatto Jabroil (a.s.) tushganda 
Rasululloh (sollallohu alayhi vasallam) undan so‘radilar, u ham «bilmayman», deb javob 

---

Ihyou ulumid-din (Din ilmlarini jonlantirish) – Ilm kitobi. Abu Homid al-G’azzoliy