Microsoft Word Investisiya f?aliyy?tini huquqi t?nziml?nm?si docx

2. Valyuta sistemi.

1. 
   Kollektiv ehtiyat valyuta vahidl rind n birid EKYU-dur. EKYU- s b t daxil olan valyutaları d y ri sasında mü yy n edilir. Bura Avropa İttifaqına daxil olan 12 qabaqcıl Avropa dövl tl ri daxildir.
   

Bu dövl tl r 1979-cu ild EKYU yaradılması q rarına g lmişl r. 1-EKYU-1,3 Amerika dollarına b rab rdir. EKYU- nun üzvü olan ölk l rin milli valyutalarını bu orta kursdan 2,25% f rql n bil rl r. Bu f rql nm d n b zi ölk l r güz şt edilmişdir. Bu güz şt 1989-cu ild h min ittifaqa daxil olan İspaniya peseti üçün mü yy n edilmişdir. El c d İtaliya üçün 1993-cü ild n 15% f rq olmasına güz şt edilmişdir. EKYU-nun yaradılmasında sas m qs d Avropa İttifaqı Avropa ölk l rind valyuta kursunun sabitliyini t min etm kd n ibar tdir. H mçinin n z r almaq lazımdır ki, ABŞ dolları qızılı v z etm kd o q d r d etibarlı hesab edilirdi. SSR-d n f rqli olaraq EKYU – da daha geniş t tbiq dair sin malikdir. Buradanda başqa bir s b b meydana çıxır. EKYU - nun yaradılması Avropa valyuta sistemini dolların d yişm sind n v ABŞ- ın iqtisadi hökümranlığından azad etm lidir.

El c d Avropa birliyi dövl tl ri arasında iqtisadi inkişaf laq l rini artırmaq, 1990 – ild bu vahid valyuta sistemi xeyli genişl nir.

İngilt r , İspaniya v Portuqaliya bura daxil olur.

1991-ild Maastrix ş h rind (Niderlandiyada) vahid Avropa m kanı yaratmaq haqqında müqavil imzalayırlar.

Avropa Birliyinin planına sas n valyuta ittifaqı yaradılması planı 3 m rh l y ayrılır.

• 
  I. M rh l -1998 ild n başlayır v ilin sonunad k M rk zi Avropa bankı yaratmaq n z rd tutulubdur.
  
• 
  II. M rh l 1999-2000 ill r. M rk zi Avropa bankı valyuta d yişilm l ri
  

m liyyatlarında vahid valyutadan istifad edil c k . 2002-2003 Milli ölk l rin v qiym tli kağızların yeni Avropa pul vahidi adlanan YEVRO-ya d yişdirilm si h yata keçiril c kdir.

• 
  III. M rh l d is Avropa valyuta -iqtisadi ittifaqı m kanında olan bütün bank hesabları Avropa valyutasına çevril c kdir.
  

2. 
   Beyn lxalq iqtisadi v valyuta münasib tl rinin sabitliyin köm k etm k m qs di daşıyır. Avropa valyuta sisteminin işl m f aliyy ti v inkişafı Delor planı adlanan planda ş rh edilmişdir. 1989-cu ild Avropa birliyinin görk mli xadimi (komisiyyanın s dri) J. Delor Avropa valyuta birliyinin 3 pill li planını t rtib etmişdir:
   

1. 
   Avropa birliyi ölk l rinin qarşılıqlı laq l ndirilmiş iqtisadi v valyuta siyas ti;
   
2. 
   Bu ölk l rin m rk zi bankının t zis edilm si;
   
3. 
   Milli valyutaları, h min ölk l rin vahid valyutası il v z edilm si.
   

Bel likl , YEVRO -nun yaranması v h yata keçirilm si il bütün Avropa dövl tl rinin pul vahidl ri arasında möhk m b rab rlik yaradacaqdır. Bu is öz növb sind ona s b b olacaqdır ki, birja alverçil ri bir Avropa valyutasını dig rin nisb t n qiym td n düşm sin t sir ed bilm sinl r. YEVRO -nun mövcudluğu il bu ittifaq daxilind valyuta m liyyatları asanlaşacaqdır.

3.