Microsoft Word menejment va marketing asoslari

2-chizma. Boshqaruv qarorlari unsurlari 
Bu muammoning echimi quyidagi savollarga javob berishni talab qiladi: 
 Nima qilish kerak ( masalan, iste'molchilarning yana qanday yangi 
talablarini qondirish kerak yoki mahsulotning qanday sifat ko’rsatkichlarini 
yaxshilash lozim)? 
 qaysi vositalarni (qanday texnologiyani) qo’llash lozim? 
 Ishlab chiqarish xarajatlari qay darajada, qanday miqdorda bo’lishi kerak? 
Boshqaruv qarorlari 
unsurlari 
Vazifa 
Vosita
Muddat 
Javobgarlik 

---

66
 Kim javobgar bo’lishi kerak? 
 Kimga va qaysi baxoda sotish lozim? 
 Bu ishlab chiqarish yoki xizmat investorga va jamiyatga nima beradi? 
 Qaysi muddatlarda bajarilishi kerak? 
 Qaror qabul qilishda rahbarning vakolati va javobgarligi ham muhim 
ahamiyatga egadir.
7.2. Boshqaruv qarorlarini tasnifi 
Boshqaruv jarayonida turli masalalar yuzasidan, turli darajada xilma-xil 
mohiyatga va mazmunga ega bo’lgan minglab qarorlar qabul qilinadi. Ularni 
quyidagi belgilar bo’yicha guruhlarga bo’lish mumkin (10-jadval). 
10-jadval. Boshqaruv qarorlarining tasnifi 
 
T/r 
Guruhlash belgilari 
Boshqaruv qarorlari turlari 
1 
Amal qilish davriga ko’ra 
- strategik qarorlar 
- taktik qarorlar 
2 Mazmuni va amal qilish xususiyatiga 
ko’ra 
- ijtimoiy-iqtisodiy qarorlar 
- texnikaviy qarorlar 
- stereotip qarorlar 
- tashabbusli qarorlar 
3 Takrorlanish 
yoki 
yangilik darajasiga 
ko’ra 
- an'anaviy qarorlar 
- tavsiyali qarorlar 
4 Axborot 
bilan 
ta'minlanganlik darajasiga 
ko’ra 
- aniq qarorlar 
- noaniq qarorlar 
5 
Amal qilish xususiyatiga ko’ra 
- vaqtinchalik qarorlar 
- operativ (tezkor) qarorlar 
- muntazam qarorlar 
- vaqti-vaqti bilan qabul 
qilinadigan qarorlar 
6 
Qarorni qabul qilish shakliga ko’ra 
- yakkaboshlik printsipi asosida 
qabul qilingan qarorlar 
- kollegiallik asosida qabul 
qilingan qarorlar 
- konsensus printsipi asosida qabul 
qilingan qarorlar
- "Ringi" usuli asosida qabul 
qilingan qarorlar 
Strategik qaror maqsadga erishishda muhim ahamiyatga ega. U yuqori 
boshqaruv organlari tomonidan tub va istiqbolli dasturlarni ishlab chiqish 
maqsadlarida qabul qilinadi. Bunday dasturlarga: 
 Xususiylashtirish jarayonlarini chuqurlashtirish. 
 Raqobat muhitini shakllantirish. 
 Chuqur tarkibiy o’zgarishlarga erishish. 
 Kichik va xususiy biznesni rivojlantirish kabi dasturlar misol bo’la oladi. 

---

67
Taktik qarorlar maqsadga erishishning vosita va usullari xususidagi joriy, 
tezkor qarorlardir. Masalan: 
- Korxona, firmaning joriy rejalarini tuzish va joriy qilish. 
- Kadrlar masalasini hal qilish va hk. 
Mazkur qarorlar yuqori va o’rta bo’g’in rahbarlari tomonidan uzog’i bilan ikki 
yilgacha bo’lgan muddatga qabul qilinadi. 
Umumiy qarorlar bir xil muammoga daxldor bo’lib, barcha bo’g’inlar uchun 
birdek amal qiladi. Masalan, ish kunining boshlanishi va tugashi, tushlik vaqti, ish 
haqini to’lash muddatlari va boshqa tanaffuslar. 
Maxsus qarorlar tor doiradagi muammoga taalluqli bo’lib, korxonaning 
muayyan bir bo’limi yoki bir guruh xodimlari yuzasidan qabul qilinadi.