Microsoft Word monoqrafiya docx

VI FƏSİL  
Mənzil tədbiri  
İnsan yaşayışının əsas meyarlarından biri mənzildir. Çünki, ata-ana, övlad, ağa və 
nökər münasibətləri öncə  mənzildə öz təşəkkülünü tapmalıdır. Adlarını sadaladığımız 
insanlar mənzildə şərikdirlər.  
Nizami mənzil daxilindəki işləri aşağıdakı kimi təsəvvür etmişdir:  
1.
 
Övlad tərbiyəsi.  
Yaxşı  nəsihət seçmək övlad üçün ən gözəl addır. Uşaq üçün doğru nəsihət yolu 
onun  şəxsiyyətinin düzgün formalaşmasına gətirib çıxarır. Nizaminin öz oğlu 
Məhəmmədə  nəsihəti ata-oğul münasibətlərinin neçə olmasını göstərir. Nizaminin 

---

107 
 
 
Məhəmmədə verdiyi 7 yaşındakı  nəsihət, 14 yaşındakı öyüdündən fərqlənir. Çünki, o, 
hər yaş xüsusiyyətinin özünə görə nəsihəti olduğunu dərk etmişdir.  
Nizamiyə görə valideyn nə qədər elmli, bilikli, savadlı adam olsa da onun övladına 
verdiyi nəsihətin hesabına qiymətini almalıdır. Övlad da öz növbəsində valideynin adını 
yüksəltməlidir. Əsərlərində övlad-valideyn münasibətləri mühüm yer tutan şairin əxlaq 
tərbiyəsi önəmli olaraq qalır. Bu üzdən də Nizami övlad tərbiyəsinin əsasını belə təsvir 
edir:  
Allahdan qorxma, xalqla ədəblə davranma, özünü tanıma, elm əxz etmə, dost 
seçiminə diqqət və  həmsöhbət, ayıq olmaq, dünya işlərinə maraq, dünyanı  dərk etmə, 
nikbinlik, peşə seçimi və mərifət, ağılla yaşayıb seçdiyin peşəni sevmək.  
Uşaq elə bilər ki, onun atasından güclüsü yoxdur. Böyüyəndə də bunu desə, onda 
həqiqətən atasını kəsb etmişdir.  
Nizami insan yüksəlişini var-dövlət, zorda görmür, ancaq elmdə təsəvvür edir.  
Buna görə də Nizami öz dastanlarında Qeys, Bəhram, Xosrov və İskəndəri ağıl və 
elmlə  məşğul olmağa çağırır. Lakin zamanında müsəlmanların hamısı  mənzilində 
bundan istifadə edə bilməmişlər. Demək, bir Nizaminin təsiri bütün Yaxın və Orta 
Şərqə, Avropaya yayılaraq qiymətləndirilmişdir. Nizami tərbiyəni təlimlə bir yerdə zikr 
etmişdir. Elmsiz adamı alaq otuna bənzətmişdir. Özünün hərtərəfli elm alması, yazılarını 
cilalamış, şeriyyatına xüsusi yaraşıq vermişdir.