Microsoft Word mulki huquq doc

Uzadılmış xüsusi iddia müddəti odur ki, o, ümumi iddia müddətinə nisbətən «uzundur». Əvvəlki dövrün 

qanunvericiliyi (1964-cü il MM-in 74-cü maddəsi) yalnız qısaldılmış xüsusi iddia müddətlərinin müəyyən edil-

məsinin mümkünlüyünü nəzərdə tuturdu. Məhz bu səbəbdən mülki hüquq elmində xüsusi iddia müddətləri qı-

saldılmış iddia müddətləri anlayışı ilə əhatə olunurdu. Amma müasir qanunvericiliyə görə, bu cür əhatə olun-

mağın əsası yoxdur. Belə ki, həm bizim ölkə qanunvericiliyi, həm RF-in qanunvericiliyi uzadılmış xüsusi iddia 

müddətlərinin də müəyyənləşdirilməsinin mümkünlüyünü nəzərdə tutur. Amma MM-də uzadılmış xüsusi iddia 

müddətinə rast gəlmirik. Bəzən məhkəmə qərarına əsasən əmələ gələn tələblər üzrə müəyyənləşdirilən 30 illik 

müddət (MM-in 551-ci maddəsinin 2-ci bəndinin 4-cü yarımbəndi) səhvən bu növ iddia müddəti hesab edilir. 

Onları  bir-birilə  qarışdırmaq  olmaz.  30  illik  müddət  iddia  müddəti  yox,  ekstinktiv  (yəni  mülki  hüquqların 

mövcud olma və ya ləğv olunma) müddət sayılır. 

ddia müddəti digər iddia müddəti növlərindən fərqlənir. Bununla belə, o, mülki hüquqların mövcud olma, 

preklyuziv və pretenziya kimi müddət növlərinə yaxındır. Bu müddət növlərini birləşdirən ümumi cəhət ondan 

ibarətdir  ki,  həmin  müddətlərin  ötməsi  və  keçməsi  subyektiv  hüququn  əsasını  təşkil  edən  hüquqi  imkanların 

ləğv edilməsinə və qüvvədən düşməsinə səbəb olur. Onlar arasında müəyyən fərqli cəhətlər də vardır. 

Mülki hüquqların mövcud olma müddətləri və preklyuziv müddətlər pozulmamış mülki hüquqların həyata 

keçirilmə müddətləridir.  ddia müddətinə gəldikdə isə o, yalnız pozulmuş subyektiv hüquqlara şamil edilir. 

ddia müddəti pretenziya müddətindən onunla fərqlənir ki, iddia müddəti ərzində pozulmuş hüquqlar məhkə-

mə orqanları tərəfindən məjburi qaydada müdafiə edilir. Pretenziya müddətində isə səlahiyyətli şəxsin pozul-

muş hüquqları borclu şəxsin özü tərəfindən könüllü qaydada bərpa edilir.