Microsoft Word mulki huquq doc

Hüquq  münasibətlərinin  məhdud  və  ya  subyektiv  mənada  iradəvi  xarakterə  malik  olması  onu  ifadə 

edir ki, bu münasibətlərdə tərəflərin (iştirakçıların) subyektiv, fərdi-şəxsi və konkret iradələri əks olunur. Hü-

---

 

58 

quq normasının müvcudluüu hələ özlüyündə avtomatik olaraq hüquq münasibətinin meydana gəlməsinə və son-

ra isə fəaliyyət göstərməsinə dəlalət etmir. Bunun üçün vacibdir ki, tərəflərdən heç olmazsa biri, öz iradəsini 

ifadə etsin və bildirsin. K.Marksın fikrincə, forması müqavilə olan hüquq münasibətləri elə iradəvi münasibət-

lərdir ki, burada iqtisadi münasibətlər ifadə olunur. Dahi alim göstərirdi ki, əmtəələrin mübadiləsi özrə hüquq 

münasibətləri iradəvi akta əsaslanır. Bu cür münasibətlər iradəvi münasibətlərdir. Hegel iradəni hüququn çıxış 

nöqtəsi adlandırırdı. Engels belə hesab edirdi ki, insanı fəaliyyət göstərməyə vadar edən nə varsa, hamısı müt-

ləq onun beyninə düşür və iradəsinə təsir edir. O yazırdı ki, cəmiyyət tarixində düşüncəyə və şüura malik olan, 

qarşılarına müəyyən məqsəd qoyan, təfərrüatına qədər düşünən və ya ehtirasla hərəkət edən insanlar fəaliyyət 

göstərirlər. Burada dərk edilmədən, düşünülmədən və arzu olunmadan məqsədsiz heç nə edilmir. 

Yaranmamışdan əvvəl hüquq münasibətləri əvvəlcə tərəflərin şüurundan və iradəsindən keçir. Sonra tərəflə-

rin  iradəvi  aktı  nəticəsində  bu  münasibətlərin  əmələ  gəlməsinin  əsası  və  başlanüıcı  qoyulur.  Deməli,  hüquq