Microsoft Word mulki huquq doc

Françayzinq müqaviləsinə görə bir tərəf (françayzer) franşizadan, yəni əqli mülkiyyət hüquqlarından 

---

 

523

istifadə hüququnu bazarda müəyyən növ malların və (və ya) xidmətlərin realizə olunması üçün digər tə-

rəfə (françayziyə, istifadəçiyə) verməyi, françayzi (istifadəçi) isə bunun əvəzində haqq ödəməyi öhdəsinə 

götürür. Avropa  ttifaqı hüququnda françayzinq müqaviləsinə məhz belə anlayış verilir. 

Françayzinq  müqaviləsi  Azərbaycan  Respublikasının  mülki  qanunvericiliyi  üçün  yeni  müqavilə  növüdür. 

Bu müqavilə növü əvvəllər sovet qanunvericiliyinə məlum deyildi. 80-ci illərin axırlarından başlayaraq sovet 

müəssisələrinin müqavilə praktikasında françayzinq institutu tətbiq edilməyə başladı. Bazar iqtisadi münasibət-

lərini hüquqi qaydaya salmaq və tənzimləmək françayzinq müqaviləsi haqqında normaların MM-ə daxil edil-

məsini şərtləndirdi. Bunu Azərbaycan mülki hüquq nəzəriyyəsinin və qanunvericiliyinin mühüm nailiyyətlərin-

dən biri hesab etmək lazımdır. 

Qərbdə və bir çox xarici ölkələrin qanunvericiliyində françayzinq anlayışı işlədilir. Rusiya Federasiyasının 

mülki qanunvericiliyində bu anlayışın rus ekvivalenti kimi kommersiya konsessiyası anlayışı tətbiq edilir. Bu-

nunla belə, inkişaf etmiş bəzi hüquq sistemləri françayzinq anlayışını hələ tanımır. 

Öz  hüquqi  təbiətinə  görə  françayzinq  müqaviləsi  ikitərəfli  (qarşılıqlı,  sinallaqmatik)  müqavilədir.  Ona 

görə ki, françayzinq hüquq münasibətlərində iştirak edən hər iki tərəf qarşılıqlı hüquqlara malik olmaqla, həm 

də vəzifələr daşıyırlar. 

Françayzinq  müqaviləsi  əvəzli  müqavilədir.  Belə  ki,  istifadəçi  müəssisə  firma-françayzerə  ona  verilmiş 

kompleks müstəsna hüquqlardan istifadəyə görə müəyyən haqq (ödəniş) verir. 

Anlayışdan görünür ki, françayzinq müqaviləsi həm də konsensual müqavilədir. Belə ki, müqavilənin bü-

tün mühüm şərtləri barədə tərəflər razılıq əldə etdikləri andan onlar üçün hüquq və vəzifələr yaranır. 

Françayzinq müqaviləsinə verilən leqal anlayışdan aydın olur ki, françayzinq hüquq münasibətləri müstəqil