Microsoft Word mulki huquq doc

Hakimiyyətdən  sui-istifadə  dedikdə,  hakimiyyət  funksiyasını  həyata  keçirən  dövlət  orqanlarının  vəzifəli 

şə

xsinin qəsdən öz vəzifəsindən istifadə etməklə tamah məqsədi ilə və ya sair şəxsi marağı üzündən dövlət mə-

nafeyinə və ya cəmiyyətin ictimai mənafeyinə, yaxud vətəndaşların qanunla qorunan hüquq və mənafeyinə mü-

hüm  zərər  vurması  başa  düşülür.  Məhz  bu  səbəbdən  hakimiyyətdən  sui-istifadə  nəticəsində  bağlanan  əqdlər 

dövlət və cəmiyyətin mənafeyinə qəsd edir, qüvvədə olan qanunvericiliyi pozur, ölkənin iqtisadi təhlükəsizliyi-

nə  xələl  gətirir.  Ümumiyyətlə,  bu  əqdlər  hüquq  normalarının  elə  tələblərini  pozur  ki,  həmin  tələblər  ölkənin 

Konstitusiya quruluşunun əsaslarını, dövlətin iqtisadi sistemini və müdafiə qabiliyyətini, vətəndaşların hüquq 

və azadlıqlarını müdafiə etməyə və qorumağa yönəlmişdir.  

Hakimiyyətdən  sui-istifadə  nəticəsində  bağlanmış  əqdlər,  hər  şeydən  əvvəl,  ümumi  mənafeyi,  yəni 

cəmiyyətin (ictimai) və dövlətin mənafeyini pozur. Ona görə də onlar antisosial xarakterə malikdir. Məhz bu 

səbəbdən həmin əqdləri antisosial əqd kateqoriyasına aid edə bilərik. 

Yaponiya mülki qanunvericiliyinə ictimai (ümumi) qaydaya və xoşməramlı adətlərə zidd olan əqd növü mə-

lumdur. Bu növ əqdlər etibarsız sayılır (MM-in 90-cı maddəsi). Bu iki anlayış heç də həmişə bir-birindən fərq-

ləndirilmir.  ctimai qayda anlayışı dövlət və cəmiyyətin mənafeyi ilə bağlıdır. Xoşməramlı adətlər isə mənəvi 

xarakterli kateqoriyadır. Almaniya mülki qanunvericiliyinə isə xoşməramlı adətləri pozan əqd növü məlumdur 

(MQ-nin 138-ci paraqrafı). 

Hakimiyyətdən  sui-istifadə  nəticəsində  bağlanmış  əqdlər,  hər  şeydən  əvvəl,  xarici  iqtisadi  münasibətlərdə, 

maliyyə-bank, pul-kredit, vergi, xarici valyuta, pul dövriyyəsi, büdjə işi, sığorta fəaliyyəti və digər sahələrdə 

bağlanılır. Ölkənin strateci əhəmiyyətli məhsullarını (neft məhsullarını, pambığı, müxtəlif metal növlərini və s.) 

qanunsuz olaraq xarici şəxslərə satmaq, qanunsuz silah alverini və s. bu cür əqdlərə misal çəkə bilərik.  

Hakimiyyətdən sui-istifadə nəticəsində bağlanmış əqdlərin obyektiv tərəfini qanunun tələblərinin pozulma-

sına yönələn hərəkətlər təşkil edir. Çox vaxt cinayət hərəkətləri bu əqdin obyektiv tərəfi qismində çıxış edir. 

Həmin əqdin subyektiv tərəfi həmişə qəsdlə xarakterizə edilir. Bu cür əqdin etibarsız hesab edilməsi üçün 

vacibdir ki, subyektiv meyar mövcud olsun,  yəni əqd iştirakçılarından, heç olmazsa, birinin qəsd  formasında 

təqsiri olsun. 

Hakimiyyətdən sui-istifadə nəticəsində bağlanmış əqdlər spesifik subyekt tərkibinə malikdir. Bu əqdlərdə 

iştirak edən subyektlərdən biri, heç olmazsa, hakimiyyət nümayəndəsi olmalıdır. Hakimiyyət nümayəndəsi de-

dikdə, hakimiyyət funksiyasını həyata keçirən dövlət orqanlarının vəzifəli şəxsləri başa düşülür. Əqdin digər tə-

rəfi (kontragent) rolunda isə həm fiziki, həm də hüquqi şəxslər, o cümlədən xarici şəxslər çıxış edə bilər.  

Göstərilən əqd məhkəmə qaydasında etibarsız hesab edilə bilər.  Bunun üçün zərərçəkən tərəfin iddia ilə