X.Mirz zad nin d*rin dü(ünc*l*r a(3lanm3( , m*ntiqli inki(af3 v* kamil formas3
il* seç3l*n solo bas klarnet üçün “Dämmerung” (“Qüruba doBru”) kompozisiyas3
açd3. Sonra s*sl*n*n *s*rl*rd* – 6.Hac b yovun fleyta, klarnet v* fortefiano
üçün “Rst*k” triosunda (burada qabar3q ba(lanB3c tezisin g*l*c*k
metamorfozlar3 son d*r*c* maraql3d3r), F.Allahverdinin “Starvation”, O.Felzerin
“Vestige” (bu söz saBalmayan yara kimi t*rcüm* olunur v* doBma (*h*rind*n
uzaq dü(mü( b*st*kar3n V*t*n h*sr*tini ifad* edir) kompozisiyalar3nda milli
leksem v* idiomlar getdikc* daha bariz üz* ç3x3rd3. Bel* bir dramaturji
inki(af3n kulminasiyas3nda R.H s novan n “Çe(m*” fortepiano silsil*sind*n
parlaq milli m*xsusiliy* malik c*ngi ruhlu pyesi s*sl*ndirildi - özü d* çox
ucadan, *vv*ld*n ax3racan fortissimo dinamik çalar3 il*. M*hz bundan sonra
biz* canl3 tar ifas3n3, onun cazib*dar, b*nz*rsiz cingiltili s*sini e(itm*k imkan3
verildi. Alman jurnalisti, inc* musiqi duyumuna v* h*ssas q*lb* malik insan
K.Holm h*tta sonra etiraf edirdi ki, tar3n s*si onu *m*lli- ba(l3 kövr*ltmi(di.
Zal3n içind*n keçib s*hn*y* qalxan tarz*n (Sahib Pa(azad*) müasir tar ifaç3l3B3
nailiyy*tl*rinin b*dii c*h*td*n maraql3 t*tbiqin* *saslanan bir *s*r-
V.Allahverdiyevin “QarabaB balladas3”n3 nadir temperament v* ustal3qla ifa
etdi. Proqram3n son hiss*sind* akademistl*r – “Con tempo”nun üzvl*ri tarz*n
S. Pa(azad* il* vahid bir ansamblda birl*(*r*k R. X lilovun xüsusi olaraq bu
layih* üçün haz3rlad3B3 “Erwartung” kompozisiyas3n3 , dey*s*n, ümumi m*xr*c*
g*l*r*k, duyBu il* ifa etdil*r. N*hay*t, sonuncu s*ciyy*vi m*qam – tarz*n
11
konsert zaman3 mobil telefonuna köçürdüyü mür*k*b b*st*kar *s*rini dinl*y*-
dinl*y* s*hn*d*n enib zal3 t*l*sm*d*n t*rk edir...
Frayburq z*rb al*tl*ri ansambl3n3n (Freiburg Schlagzeug Ensemble) ç3x3(3,
dey*s*n, dinl*yicil*rimizin daha çox ür*yinc* oldu. DoBrudan da, Bernhard
Vulfun ( o, Bak3da öz ansambl3 il* konsert d* verib, “Zamanla üz-üz*”
layih*sind* dirijor qismind* d* i(tirak edib) r*hb*rlik etdiyi bu ansambl zala
topla(anlar3 bir növ mür*kk*b v* z*ngin ritml*r stixiyas3na q*rq etdi.
Frayburqlular3n t*qdim etdiyi *s*rl*r s3ras3nda (*xs*n m*nim diqq*timi daha
çox ç*k*n tan3nm3( minimalist Stiv Rayx n (Steve Reich) “Drumming part I”
kompozisiyas3 idi. T*krarlanan ritmin inki(af *snas3nda t*dric*n cüzi
d*yi(iklikl*r* m*ruz qalmas3 n*tic*sind* yaranan poliritmiya hipnotik t*sir
qüvv*si il* seçilirdi. Rxtiraç3l3B3n *yani nümun*si kimi E.Sejurnenin “ Vous
avez du feu?” ( “Odunuz varm3?”) kompozisiyas3n3 qeyd etm*k olar: burada
dörd g*nc xarizmatik musiqiçi z*rb al*ti kimi istifad* olunan al3(qanlar3
qaranl3q zalda yand3r3b söndür*r*k maraql3 ritmik strukturlar *rs*y* g*tirirdil*r.
Monqol b*st*kar3 N.Jantsannorovun “Çingiz ölk*si üz*rind*n” *s*rind* is*
z*rb al*tl*ri il* yana(3 monqol boBaz oxunu(unun ( son zamanlar böyük maraBa
s*b*b olan bu ifa t*rzi habel* türk xalqlar3na – tuval3lara, xakaslara, ba(q3rdlara
da xasd3r) t*tbiqi (solistl*r – S.Badamxorol, D.Enxjargal) – ecazkar obertonlar
hesab3na çox böyük effekt doBurdu. Kollektivl* müt*madi *m*kda(l3q ed*n
h*myerlimiz Elmir Mirz yevin instrumental teatr janr3nda yerin* yetirilmi(
“Evridikan3n qisas3n3n identifikasiyas3” *s*rinin parlaq teatral t*qdimat3 da
proqram3n maraql3 m*qamlar3na aid edilm*lidir.
XX *srin *vv*ll*rind* ç*kil*n s*ssiz filml*rin s*hn*d* *yl*(*n
Almaniyan3n “Askolta” ansambl3n3n (Ensemble Ascolta, dirijor Titus Engel)
çald3B3 musiqinin mü(ayi*ti il* s*rgil*nm*si festival3n öz*l hadis*l*rind*n idi.
Biz R. Kler, L. Bunyuel, V. Ruttmann, H. Rixter, O. Fi(ingerin n*inki
t*rav*tini itirm*mi(, h*tta indinin özünd* rejissor tap3nt3lar3 il* heyran ed*n
kino(edevrl*rini birn*f*s* izl*dik. R.Klerin “Antrakt” (“Entr’acte”) filmi
12
is* h*tta iki d*f* - müxt*lif b*st*karlar3n- XX *srin *vv*ll*rinin c*sar*tli
eksperimentatoru Erik Satinin (o, 1924-cü ild* ekranlara ç3xan “Antrakt”3n
“r*smi” b*st*kar3d3r) v* müasirimiz Martin Smolkan n bir-birind*n tam f*rqli
musiqisinin mü(ayi*ti il* göst*rildi. Bu, çox maraql3 bir eksperiment idi: biz
ekrandak3 hadis*l*rin qavran3(3na musiqinin, onun xarakteri v* üslubunun nec*
d*rin t*sir baB3(lad3B3n3 özümüz üçün bir daha y*qin etdik...
Festival ç*rçiv*sind* elmi-n*z*ri konfrans3n da keçirilm*si çox yax(3
ideya idi. Ü.Rmanovan3n (Az*rbaycan) Q.Qarayev, V.Yekimovskinin (Rusiya)
Messian, Y.Stankeviçin (Pol(a) müasir Krakov b*st*karlar3, A.Kritskan3n
(Almaniya) Qtokhauzen, N.Jvanian3n (Gürcüstan) çaBda( fortepiano ifaç3l3B3,
M.V3sotskayan3n (Rusiya) musiqid* intertekstuall3q, A.Rva(kinin (Böyük
Britaniya) minimalizm (onun bir q*d*r polemik xarakter da(3yan m*ruz*si bel*
adlan3rd3: “00-c3 ill*rin musiqisind* maksi v* mini”) haqq3nda elmi m*lumatlar3
maraqla dinl*nildi, canl3 fikir mübadil*si doBurdu. Bel* bir m*xsusi d*yirmi
masan3 nadir s*ri(t* il* idar* ed*n Moskva musiqi(ünas3, s*n*t(ünasl3q doktoru
h*myerlimiz Rauf F rhadovun xidm*ti xüsusi qeyd olunmal3d3r.
Festival3n son konsertini (*rh etm*kd*n *vv*l m*n mü*llif qay*sini
mümkün q*d*r d*qiq çatd3rmaBa s*y göst*r*n bir s3ra ifaç3n3n ad3n3 ç*km*k
ist*rdim. Qönberqin iki sayl3 kvartetind* ( vokal v* simlil*r üçün versiyas3
t*qdim olunmu(du) Kaoko Amano yüks*k s*n*tkarl3q nümayi( etdirdi. Onu da
deyim ki, yarad3c3l3q diapazonu geni(liyi il* f*rql*n*n K. Amano 2006-c3 ild*
Ü.Hac3b*ylinin Vyanada tama(aya qoyulmu( “Ar(3n mal alan” operettas3nda
Tellinin yaddaqalan obraz3n3 yaratm3(d3r. Buradaca Q.Qarayev ad3na
Az*rbaycan Dövl*t Kamera Orkestri il* münt*z*m i(l*y*n h*ssas duyumlu
b*st*kar v* usanmaz dirijor, musiqimizin h*qiqi dostu ukraynal3 V.Runçak3n
*m*yini qeyd ed*rdim. N*hay*t, Berqin mahn3lar3n3 nadir zövq v* d*rin
emosiya il* oxuyub biz* tan3td3ran, sevdir*n h*myerlimiz F*rid* M*mm*dova
da minn*tdarl3qla xat3rlanmaBa layiqdir.
13
Festival3n yekun konserti öz möht*(*m konsepsiyas3 il* heyr*t* g*tirib,
yaln3z böyük s*n*tin doBura bil*c*k s*ad*t duyBular3n3 biz* ya(atd3. Bu
konsertd* h*r (ey qeyri-adi idi: proqrama üç n*h*ng *s*r- A. Berq, Q.Qarayev
v* F.Qarayevin Violin konsertl*ri sal3nm3(d3. H*min konsertl*ri eyni bir ifaç3 –
g*nc, lakin kifay*t q*d*r tan3nm3(
violinçalan, *sl ulduz Patrisiya
Dostları ilə paylaş: |