Microsoft Word Qozon qurilmalari (2). docx labarotoriya

---

5 
1 - laboratoriya ishi 
KVa-0,25 Gn/Dj QOZONINING ISHLASH PRINSIPINI VA 
BOSHQARILISHINI OʻRGANISH 
1.1.
Quyidagi ishni oʻrganishdan maqsad: 

KVa-0,25 Gn/Dj 
qozonining tuzilishi 

qozonning ishlash prinsipi 
1.2.
Umumiy ma’lumotlar 
Sanoat ishlab chiqarishning yuqori sur’atlari va ijtimoiy taraqqiyoti 
mamlakatning yoqilgʻi energetik majmuasining rivojlanishi uchun 
issiqlik energiyasining ishlab chiqarishni keskin oshirishni talab qiladi. 
Katta boʻlmagan issiqlik iste’molchilariga issiqlikning manbasi 
boʻlib sanoat va isitish qozonxonalari xizmat qiladi. Issiqlik ta’minoti 
balansida ularning salmogʻi katta qismni tashkil etadi. Yirik issiqlik 
elektr stansiyalarni qurilishiga qaramay, kichik va oʻrta quvvatli qozon 
qurilmalari konstruksiyalari yaxshilanmoqda va yildan yilga ortmoqda, 
ularning ishonchliligi va samaradorligi ortib, quvvat birligiga metal sarfi 
kamaymoqda, qurilish montaj ishlariga xarajatlari va muddatlari 
qisqarmoqda. 
Qozon qurilmalarida yoqilgʻi sifatida koʻmir, torf, slanes, yogʻoch 
chiqindilari, gaz va mazut ishlatiladi. Gaz va mazut – issiqlik 
energiyasining samarali manbalari. Ulardan foydalanilganda qozon 
qurilmasining konstruksiyasi va komponovkasi soddalashadi, ularning 
samaradorligi ortadi, xizmat qilishga ketadigan sarf-xarajatlar qisqaradi. 
Qozon qurilmasi maxsus xonalarda joylashgan majmua 
qurilmalaridan iborat boʻlib, yoqilgʻining kimyoviy energiyasini 
bugʻning yoki issiq suvning issiqlik energiyasiga aylantirishga xizmat 
qiladi. Har bir qozon qurilmasi alohida element - qurilmalardan iborat. 
Qozonxonaning asosiy elementlariga quyidagilar kiradi: 

suv bilan toʻldirilgan va yonish issiqligi hisobiga isiydigan 
qozon. 
Qozon – bu issiqlik almashinuv qurilmasi boʻlib, unda yoqilgʻining 
yonish mahsulotlari issiqligini suvga uzatiladi. Buning natijasida bugʻ 

---

6 
qozonlarida suv bugʻga aylanadi, suv isitish qozonlarida kerakli 
haroratlargasha qizdiriladi. 

oʻtxonada yoqilgʻi yoqiladi va yuqori haroratlargacha qizigan 
tutun gazlari hosil qilinadi. 

yondirgich qurilmasi yoqilgʻini yoqish uchun va uning 
kimyoviy energiyasini gazlarning issiqlik energiyasiga aylantirishga 
xizmat qiladi. 

Ta’minot qurilmalari (nasoslar, injektorlar) qozonga suvni 
yetkazib berish uchun moʻljallangan. 

Tutun gazlari gaz yoʻllari boʻylab harakatlanib qozon 
devorlarida joylashgan quvurlarga oʻz issiqligini beradi; 

tutun quvurlari yordamida tutun gazlari gaz yoʻlidan 
harakatlanib, sovitilgandan soʻng atmosferaga chiqarilib yuboriladi. 
1.3.
Laboratoriya qurilmasining tasnifi. 
KVa-0,25Gn/Lj qozoni bosimi 0,6 MPa (6 kgs/sm2/) dan ortiq 
boʻlmagan suvni haroratini 95 °C yuqori boʻlmagan darajaga yyetkazib, 
yopiq isitish tizimlarida isitish, havoni maromlash, issiq suv ta’minotida 
(faqat suv suvli isitgich) ishlatish uchun, shuningdek texnologik 
maqsadlarda tabii`y gaz yoki suyuq yoqilgʻini yoqish uchun 
moʻljallangan (ilova 1). 
Qozonxona tarkibiga qozon bloki, yondirgich, avtomatika majmuasi 
va bosim joʻmraklari kiradi (ilova 2). 
Qozon bloki tayanch ramasiga yigʻilgan holda yetkazilib beriladi. 
Shizmalar boʻyicha yetkazib berish majmuasiga kiruvshi, tashish 
shartlari boʻyicha qozon blokiga oʻrnatilmagan, yondirgich, qism va 
detallar alohida yetkazib beriladi. 
Qozon bloki reversiv oʻtxona bilan uch yoʻllik qilib yasalgan va 
oʻzidan qobiq, issiqlik quvuri va gazlarni uch yoʻlini hosil qiluvshi tutun 
quvurlarini biriktirgan konstruksiyadan iborat. 
Qozon blokining orqa tomonida ishga tushirish va chiqish qutilari 
joylashgan boʻlib, ular oʻzaro zich toʻsiq bilan ajratilgan va umumiy 
shiqariladigan qopqoqga ega. Chiqish qutisiga patrubok payvandlangan, 
u gazlarni chiqarib yuborishga moʻljallangan. Qozonning oldi qismida 
ham ishga tushirish qutisi mavjud, ular ikkita boʻlak va yopiq olinadigan 
qopqoqdan iborat. Yuqori va pastki qobiq qismlarida maxsus lyuklar 
mavjud, ular qozon blokining ichki yuzalarini tozalash va nazorat qilish 

---

7 
uchun moʻljallangan. Qozon blokining qobigʻi dekorativ yechiladigan 
qoplamaga va havo izolyasiyatsiga ega. 
1.1-rasm. KVa-0,25Gn/Dj qozonining umumiy koʻrinishi 
Qizigan 
suvning 
chiqishi 
Qizitilayotgan 
suvning kirishi 
1
5
9
0

---

8 
1.2-rasm. KVa-0,25Gn/Dj qozonining sxemasi 
1.1- jadval 
KVa-0,25Gn/Dj qozonining texnik tasnifi 
Yoqilayotgan yoqilgʻining turi 
tabiiy gaz 
suyuq 
yoqilgʻi 
Yoqilgʻi sarfi, m
3
/sh (kg/sh) 
26 
23 
Ishlab chiqarish quvvati, MVt 
0,25 
0,25 
Suvning ishchi bosimi, MPa (kgs/sm
2
) 
0,6 (6) 
0,6 (6) 
Suvning kirishdagi harorati, °C 
70 
70 
Suvning chiqishdagi harorati, °C 
95 
95 
Hisobiy FIK, % 
95 
94 
Oʻlchamlari, mm 
Uzunligi 
Eni 
Balandligi 
2770 
1200 
1730 
2770 
1200 
1730 
Tashiladigan blok massasi, kg 
1300 
Zavoddan yetkazib berish hajmidagi ogʻirligi, 
kg 
1430 
2830

---

9 
1.4.
Ishni bajarish tartibi: 
1.
Talabalar qozonxonaning asosiy va yordamchi qurilmalari bilan 
tanishadilar. 
2.
Amaldagi KVa-0,25 Gn/Dj qozonining texnik tasniflari tahlil 
qilinadi. 
3.
Qozon va yordamchi qurilmalarda oʻrnatilgan oʻlchash asboblari 
yordamida oʻlchash olib boriladi. 
4.
Oʻlchov natijalari boʻyicha jadval toʻldiriladi. 
5.
Olingan natijalarni qozonxona pasport koʻrsatkichlari bilan 
solishtirib baholanadi va tahlil qilinadi. 
1.2-jadval 
Qozonning texnik tasnifi oʻlchovlarining natijalari 
1.5.
Laboratoriya ishi boʻyicha hisobotning tuzilishi: 
-
KVa-0,25 Gn/Dj qozonining qisqacha tarifi; 
-
qozonning chizmasi; 
-
oʻlchov natijalari jadvali; 
-qozonning texnik tasniflarini taqqoslash tahlili boʻyicha xulosalar. 
1.6.
Nazorat savollari 
1.
KVa-0,25Gn/Lj qozonining konstruktiv xususiyatlari. 
2.
KVa-0,25Gn/Lj qozoning oʻlchamlari. 
3.
KVa-0,25Gn/Lj qozoni issiqlik tashuvchilarining qiymatlari. 
4.
KVa-0,25Gn/Lj qozoniga kirishda va chiqishdagi issiqlik 
tashuvchining oʻlchamlari qaysi asboblarda oʻlchangan. 
Yoqilayotgan yoqilgʻining turi 
tabiiy gaz 
suyuq 
yoqilgʻi 
Yoqilgʻi sarfi, m
3
/soat (kg/soat) 
Ishlab chiqarish quvvati, MVt 
Suvning ishchi bosimi, MPa (kgs/sm
2
) 
Suvning kirishdagi harorati, °C 
Suvning chiqishdagi harorati, °C