Microsoft Word Sosial inkisaf?n t?min edilm?sinin regional aspektl?ri docx
2.2.Sosial siyas
Yüklə 0,78 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
62 2.2.Sosial siyasətin təkmilləşdirilməsi istiqamətləri Hər bir dövlətin həyata keçirdiyi sosial siyasət həmin dövlətin idarəetmə sistemindən, siyasi rejimdən birbaşa asılıdır.Bu mənada hər bir dövlətin sosial siyasəti digərindən fərqlənir.Məsələn, totalitar dövlətdə sosial siyasət sosial sahədə totalitar fəaliyyətinə qədər məhdudlaşdırılır.Demokratik cəmiyyətdə isə sosial siyasət demokratik dövlətin daşıdığı funksiyanı və vətəndaş cəmiyyətinin subyektlərini təmsil edir.Dövlətin müxtəlif sahələrdə həyata keçirdiyi geniş islahatlar sosial siyasətin qarşısında duran kompleks vəzifələrin həllini,bəzi hallarda isə bir sıra mənfi halların və ziddiyətlərin aradan qaldırılmasını tələb edir.Göründüyü kimi, sosial siyasət anlayışı özündə cəmiyyətin ümumi inkişaf xüsusiyyətlərini özündə ehtiva edir.Belə ki, hər bir dövlət öz inkişafına və məqsədlərinə uyğun olaraq sosial siyasəti formalaşdırır və bu siyasətin həyata keçirilməsi üçün zəruri şəraitin yaradılmasını təmin etməyə çalışır. Sosial siyasətin həyata keçirilməsi onun məqsəd və vəzifələrinin düzgün müəyyənləşdirilməkdən asılıdır.Sosial siyasətin məqsədi qarşıya qoyduğu məqsədlərə yardım etməkdir.Sosial siyasətin başlıca məqsədi yoxsulluğun aradan qaldırıldığı, sosial təzadların olmadığı və ya kəskin münaqişələrsiz həll edildiyi yüksək həyat səviyyəsinə malik cəmiyyət formalaşdırmaqdan ibarətdir. Sosial siyasətin məqsədi təkcə bu günü deyil, gələcəyi də mütləq nəzərə almalıdır.Bu siyasət elə bir şərait yaratmalıdır ki, insanlar layiqli əmək fəaliyyəti ilə məşğul olsunlar, yüksək sosial fəallıq göstərərək cəmiyyətin maddi rifahının yaxşəlaşdırılması sahəsində təməli möhkəmləndirsinlər və onun sosial təminat səviyyəsini yüksəltsinlər. Sosial siyasətin qarşısında duran məqsəd insanlarda fəal həyat mövqeyi formalaşdırmaqdan, cəmiyyətin ümumi rifahını, humanistləşdirmə səviyyəsini 63 yüksəltməkdən, maddi imkanlardan səmərəli istifadə etməyi öyrətməkdən, cəmiyyətin əmək qabiliyyətli hər bir üzvünün həyat səviyyəsinin onun öz səylərindən asıı olduğunu dərk etdirməkdən ,insanların tələbatının və maraqlarının ödənilməsi üçün şərait yaratmaqdan, ayrı-ayrı vətəndaşlara,əhalinin zəif müdafiə təbəqələrinə sosial yardım göstərməkdən,onların sosial müdafiəsini və reabilitasiyasını təşkil etməkdən ibarətdir. Sosial siyasətin məqsədinin təhlili onun bəzi tiplərini müəyyənləşdirməyə imkan verir.Tədqiqatçıların fikrincə, sosial siyasətin əsasən dörd tipi mövcuddur: -Birincisi,sosial cəhətdən sabit cəmiyyətlrdə sosial siyasət; - kincisi,sistemli böhran vəziyyətində olan cəmiyyətlərdə sosial siyasət; -Üçüncüsü,deformasiya vəziyyətində olan cəmiyyətlərdə sosial siyasət; -Dördüncüsü,əsaslı islahatlar yolu ilə sistemli böhrandan çıxan cəmiyyətlərdə sosial siyasət, başqa sözlə, keçid dövrünün sosial siyasəti. Sosial siyasət dövlətin, onun təsisatlarının, yerli özünüidarə orqanlarının ,bütün mülkiyyət formalrından olan yerli və xarici müəssisələrin, ictimai fondların, ictimai və dini birliklərin,vətəndaş cəmiyyətlərinin fəaliyyəti nəticəsində həyata keçirilir. 1995-ci ildə Kopenhagendə keçirilən konfransda hazırlanmış sənəddə sosial siyasətin əsas məqsədləri dairəsinə aşağıdakılar daxil edilmişdir: a)ölkənin fiziki, intellektual, mənəvi-etik potensialının maksimal saxlanması; b)leqal bazarın tələblərinə cavab verən dayanıqlı əməyi motivləşdirmə təbəqəsinin formalaşdırılması;bu formalaşdırma “insan kapitalı”nın geniş təkrar istehsalına köklənməlidir.Çünki əks təqdirdə iqtisadi yüksəliş baş verməz,səmərəli iqtisadiyyat,tam yararlı bazar yaratmaq olmaz; c)vətəndaşların,əhalinin müxtəlif ictimai təbəqə və qruplarının öz tələbləri və maraqlarını gerçəkləşdirə biləcək, fəallıqlarını nümayiş etdirməyinə imkan verəcək,şəxsiyyətin qabiliyyətlərinin yardım göstərəcək institusional qurumların və ə saların yaradılması.Bunsuz vətəndaş cəmiyyəti, şəxsi azadlıq, real demokratiya üçün zəmin yaranmır.[30] 64 Sosial siyasətin həyata keçirilməsi şəxsiyyətin mədəni səviyyəsinin yüksəlməsinə, insanlararası mədəni münasibətlərin inkişafına,eləcə də bu münasibətlərin lokal səviyyədə reallaşmasına kömək edir.Beləliklə,insanın optimal inkişafı və onun yaradıcı xüsusiyyətlərinin açılmasına geniş imkanlar yaranır.Belə fəaliyyət toplusu cəmiyyətin strukturunda dəyişikliklər və yeniliklər aparılmasına yol açır.Struktur dəyişikliklər sənayeləşdirməni, məşğulluğun getdikcə artmasını, urbanizasiyanı, geri qalmış regionların inkişafını,kənd təsərrüfatının modernləşdirilməsini və s. nəzərdə tutur.Ölkənin sosial- iqtisadi strukturundakı tərəqqi həyat səviyyəsinin yüksəlməsinə və tələbatların daha artıq ödənilməsinə yardım göstərir.Deməli, sosial siyasətin rolu, bir tərəfdən,göstərilən istiqamətdə dəyişiklik yaratmaq, digər tərəfdən yeni imkanlardan istifadə etməkdir. Azərbaycanın müasir soial siyasəti güclü dövlət ideyasına sadiq qalaraq,ilk növbədə sosial problemlərin həlli sahəsində dövlətin rolunun artırılmasına xüsusi ə həmiyyət verirdi.Bir tərəfdən inflyasiya, iqtisadiyyatın güclü böhran yaşaması, ə vvəlki iqtisadi əlaqələrin dağılması və yenilərinin yaranmaması,digər tərəfdən isə ölkəmizin zorla cəlb olunduğu Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsi fonunda əhali yoxsulluq həddinə düşmüş, özlərinin minimal soial tələbatlarını ödəmək imkanlarından məhrum olmuşdu.Təbii ki, cəmiyyət həyatının bütün sahələrində olduğu kimi yenə də bütün yük sosial siyasətin başlıca subyektinin-dövlətin üzərinə düşürdü. Təhlillər göstərir ki,ilk müstəqilliyin Heydər Əliyev mərhələsində Azərbaycanda sosial siyasətin başlıca istiqamətləri-sosial prioritetləri əsasən aşağıdakılardan ibarət olmuş və eyni zamanda ölkəmizdə onların səmərəli həlli yolları tapılmışdır. Yüklə 0,78 Mb. Dostları ilə paylaş:
|