Microsoft Word Sosial inkisaf?n t?min edilm?sinin regional aspektl?ri docx



Yüklə 0,78 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə17/27
tarix28.12.2021
ölçüsü0,78 Mb.
#17190
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   27
II FƏSIL: DÖVLƏTIN SOSIAL STRATEGIYASININ IŞLƏNIB 
HAZIRLANMASI VƏ HƏYATA KEÇIRILMƏSI QAYDASI 
 
2.1. Dövlətin sosial strategiyasında
 
məşğulluq siyasətinin  məqsəd və 
vəzifələri.
 
       Dövlətin 
sosial 
siyasətinin 
ə
sas 
sahələrindən 
biri 
məşğulluq 
siyasətidir.Azərbaycanın öz müstəqilliyini əldə etməsi, bazar iqtisadiyyatına keçid 
ölkədə əhalinin əmək məşğulluğu sahəsində ciddi dəyişikliklərə səsəb oldu. 
         qtisadi  kateqoriya  kimi  məşğulluq  əhalinin  əmək  fəaliyyətində  iştirakı  ilə 
bağlı  münasibətlər  toplusu  olub,  əhalinin  əməkdə  iştirak  ölçüsünü,işçilərə  olan 
ictimai  tələbin  təmin  olunma  dərəcəsini,  haqqı  ödənilən  iş  yerləri  və  gəlir  əldə 
olunması  üzrə  fərdi  tələbləri  ifadə  edir.Bu  baxımdan  məşğulluq  əmək  bazarının 
ə
sas xüsusiyyətləri kimi çıxış edir. 
       “Məşğulluq  haqqında”Azərbaycan  Respublikasının  Qanununda  məşğulluq 
anlayışı  belə  verilir:”Məşğulluq-Azərbaycan  Respublikası  vətəndaşlarının, 
Azərbaycan  Respublikasında  daimi  yaşayan  vətəndaşlığı  olmayan  şəxslərin  və 
ə
cnəbilərin  Azərbaycan  Respublikasının  qanunvericiliyinə  zidd  olmayan  və  bir 
qayda olaraq onlara qazanc (gəlir) gətirən hər hansı fəaliyyətidir”.Bu anlayış həm 
sosial-iqtisadi, həm də  hüquqi məzmun daşıyır. 
       Məşğulluq insanların ictimai-faydalı fəaliyyətidir.Bu fəaliyyətlə ölkənin əmək 
qabiliyyətli əhalisinin böyük bir dəstəsi əmək müqaviləsi əsasında işləyənlər,haqqı 
ödənilən  vəzifələrə  təyin  və  təsdiq  olunanlar,sahibkarlıq  fəaliyyəti  göstərənlər, 
özünü  işlə  müstəqil  təmin  edənlər,  istehsal  və  s.  kooperativlərin  üzvləri,  hərbi 
xidmət  keçənlər,  ümumtəhsil  və  ali  məktəblərdə  əyani  təhsil  alanlar,  iş  yerində 


53 
 
müvəqqəti  olmayanlar  (əmək  qabiliyyətini  itirmə  nəticəsində  müvəqqəti 
işləməyənlər, məzuniyyətdə, təkmilləşmədə və ixtisasartırmada olanlar, tətil, və s. 
səbəblər nəticəsində əmək fəaliyyətini dayandıranlar) əhatə olunur. 
        Əmək fəaliyyətinə cəlb olunma formasına görə iqtisadiyyatla məşğul olanları 
üç qrupa bölmək olar: 
  1.Muzdla işləyənlər; 
  2. şəgötürənlər; 
  3.Özləri  məşğul  olanlar.[30]Bu  qrupa  öz  hesabına  işləyənlər,muzdlu  işçi 
qüvvəsini  daimi  əsaslarla  istifadə  etməyən  istehsal  kooperativlərinin  üzvləri 
daxildir. 
        Vətəndaşın məşğulluq dərəcəsi  müxtəlif meyarlarla ölçülə bilər.Bu məsələyə 
zaman  meyarı  baxımından  yanaşsaq,  şərti  olaraq  tam  zamanlı,natamam  zamanlı 
məşğulluq  anlayışlarını  qəbul  edə  bilərik.Tam  zamanlı  məşğulluq  işçinin  əmək 
fəaliyyəti  ilə  məşğul  olmaq  üçün  nəzərdə  tutulmuş  iş  vaxtı  ərzində  əmək 
fəaliyyətinə  cəlb  olunmasıdır.Məsələn,  işçi  səkkiz  saatlıq  iş  günü  ərzində  işlə 
məşğul  olur.Natamam  zamanlı  məşğulluq  isə  nəzərdə  tutulmuş  iş  vaxtının  bir 
hissəsində  əmək  fəaliyyətinə  cəlb  olunmağı  əhatə  edir.Bununla  yanaşı  müvəqqəti 
məşğulluq  anlayışından  da  istifadə  olunur.Müvəqqəti  məşğulluq-vətəndaşların 
müəyyən müddət ərzində ictimai-faydalı fəaliyyətidir.Bu növ məşğulluq iş günü ilə 
deyil,  ümumi  iş  müddəti  ilə  ölçülür.Məsəslən,  vətəndaş  mövsümi  işə  cəlb  oluna 
bilər.Bu müddət bitdikdən sonar o,yenidən məşğullar cərgəsindən kənarda qalmış 
olar. 
        Elmi  ədəbiyyatda  məşğulluğun  müxtəlif  formaları  göstərilir.Bunlardan  əsası 
tam  və  səmərəli  məşğulluqdur.Tam  məşğulluq  ölkənin  bütün  əmək  ehtiyatlarının 
işə cəlb olunmasıdır.Tam məşğulluğun mərkəzləşdirilmiş və  planlaşdırılan şəkildə 
həlli zamanı həyat fəaliyyətinin bir cox vacib sahələrinə ziyan vurulmuş olur. şçi 
onu təmin edən iş yerində çalışmır, işçinin fəaliyyəti onun səhhətinə,ailəsinə ziyan 
vurur. ş  yerinin  sərbəst  seçilməsi,  əmək  və  yaradıcılıq  qabiliyyətindən  istifadədə 
sərbəstlik göstərir ki, işaxtaranlar heç də həmişə istədikləri işi tapa bilmirlər. 


54 
 
       Tam  məşğulluqla  yanaşı,  səmərəli  məşğulluq  anlayışından  da  istifadə 
edilir.Səmərəli  məşğulluq  əməyin  ictimai  məhsuldarlıq  səviyyəsinin  artımı 
ə
sasında cəmiyyətin hər bir üzvünün sağlamlıq, təhsil və peşə səviyyəsini artırmaq 
kimi  tələbatını  ödəyən  kafi  gəlirin  əldə  olunmasını  təmin  edən  məşğulluqdur.Bu 
cür  məşğulluq bir sıra göstəricilərlə-əhalinin peşəkar əməklə məşğulluq səviyyəsi, 
ə
mək  qabiliyyətli  əhalinin  ictimai  təsərrüfatda  məşğulluq  səviyyəsi,  cəmiyyətin 
ə
mək  ehtiyatlarının  ictimai  faydalı  sahələr  üzrə  paylanma  nisbəti,  işləyənlərin 
iqtisadi sahələr üzrə rasional paylanması kimi göstəricilərlə səciyyələnir. 
       Məşğulluğun  müxtəlif  formaları  arasında  ikiqat  məşğulluq  da  mövcuddur.Bu 
ə
mək  fəaliyyəti  ilə  məşğul  olanların  təkrar  əmək  fəaliyyətinə  cəlb 
olunmasıdır. kiqat məşğulluğun əsas səbəblərindən biri işçinin daha artıq gəlir əldə 
etmək istəyindən doğur. 
          
Azərbaycanda  məşğulluqla  bağlı  dövlət  siyasətinin  öyrənilməsi  “işsizlik”  və 
“işsizlər”  anlayışlarının  açıqlamasını  tələb  edir.Ölkədə  işsizlik  məsələsinin 
öyrənilməsi və ümumi durumu ilk dəfə müstəqillik illərində öyrənilmə obyektinə 
çevrilmişdir.  şsizlik  sosial-iqtisadi  hadisədir.Bu  zaman  əmək  qabiliyyətli,iqtisadi 
cəhətdən fəal əhali özünün işçi qüvvəsini tətbiq etmək imkanına malik olmur. 
       2013-ci  il  yanvarın  1-i  vəziyyətinə  ölkədə  iqtisadi  fəal  əhalinin  sayı  4688,4 
min  nəfər  olmuş,  onlardan  4445,3  min  nəfərini  iqtisadiyyatın  və  sosial  bölmənin 
müxtəlif sahələrində məşğul olan əhali təşkil etmişdir.[14]  
2013-ci ilin yanvar ayının 1-i vəziyyətinə məşğul əhalinin tərkib hissəsi olan 
muzdla  işləyənlərin  sayı  1477,7  min  nəfər,  o  cümlədən  iqtisadiyyatın  dövlət 
bölməsində  899,1  min  nəfər,  qeyri-dövlət  bölməsində  isə  578,6  min  nəfər  təşkil 
etmişdir.  Eyni  zamanda,  iqtisadiyyatın neft  sektorunda  37,2  min  nəfər,  qeyri-neft 
sektorunda isə 1440,5 min nəfər çalışmışdır. 
2013-cü  il  yanvarın  1-i  vəziyyətinə  məşğulluq  xidməti  orqanları  tərəfindən 
ölkə üzrə rəsmi işsiz statusu verilmiş şəxslərin sayı 37,3 min nəfər olmuş, onların 
41,9 faizini qadınlar təşkil etmişdir.  şsizliyə görə müavinətin orta məbləği 252,3 
manat olmuşdur. 


55 
 
          şsizlik  səviyyəsi  2011-ci  ildəki  5.4  %-dən  2012-ci  ilin  yekunlarına  əsasən 
5.2%-ə enmişdir. 
         Yaranma səbəblərinə görə işsizliyi friksion,struktur və dövri işsizlik olmaqla 
üç  qrupa  bölürlər.Friksion  işsizlik  işçinin  bir  müəssisədən  digərinə  keçid 
prosesində müvəqqəti işsiz qalması hadisəsidir.Bu,məcmu əmək təklifinin ona olan 
məcmu  əmək  tələbini üstələməsi  halına  uyğun gəlir.Friksion işsizlik halında olan 
işçinin  bilik  bacarıqları  istehsalatın  və  işəgötürənlərin  tələblərinə  uyğun  gəlir. şçi 
isə  öz  bilik  və  bacarıqlarının  daha  yaxşı  tətbiqi  ilə  bağlı  yeni  iş  yeri  axtarır. 
Struktur  işsizlik  əməyə  olan  tələbatının  kifayət  qədər  olmamasısıdır.Bu  məhsul 
istehsalının  aşağı  düşməsindən  irəli  gəlir.Məhsula  tələbatın  və  məcmu  xərclərin 
azaldılmasının nəticəsində baş verir.Struktur işsizliyə yaxın işsizlik növü texnoloji 
işsizlik  adlanır.Belə  işsizlik  istehsalatda  yeni  texnologuyanın  tətbiqi  ilə  işçi 
qüvvəsinin azaldılması prosesində baş verir. 
          nsanların məşğulluğunun təmin edilməsi və işləyənlərin əmək hüquqlarının 
qorunması  dövlətin  qarşısında  duranbaşlıca  vəzifələrdəndir.Bu  məqsədlə  dövlət 
məşğulluq  sahəsində  siyasəti  həyata  keçirir.Məşğulluqla  bağlı  dövlət  siyasəti 
ə
sasən aşağıdakıları nəzərdə tutur: 
  -işlə  təminatda  vasiyəçiliyi. şsiz  və  işaxtaran  vətəndaşlara  məşğulluq  xidməti 
orqanının  vasitəçiliyi  ilə  münasib  işin  secilməsinə  və  işədüzəlməyə  kömək 
göstərilməsini; 
  -işçilərə ixtisası dəyişmə ilə bağlı köməkliyi; 
  -işi müvəqqəti itirməklə bağlı müavinət almağı; 
  -işdən çıxarmanı məhdudlaşdırmağı və işdənçıxarma üzərində nəzarəti və s.; 
  -vətəndaşların  qanun  çərçivəsində  həyata  keçirilən  əmək  və  sahibkarlıq 
təşəbbüsünün  müdafiə  edilməsi  və  sahibkarlığın  inkişaf  etdirilməsi  məqsədilə 
onlara kömək göstərilməsini; 
  -işsizlərin sosial müdafiəsinin təmin edilməsini; 
  -işə  düzəltməkdə  çətinlik  çəkən  vətəndaşların  məşğulluğunun  təmin  edilməsinə 
kömək göstərən xüsusi tədbirlərin görülməsini; 


56 
 
  -sosial  müdafiəyə  xüsusi  ehtiyacı  olan  və  işə  düzəltməkdə  çətinlik  çəkən 
vətəndaşlar üçün kvotanın müəyyən edilməsini; 
  -beynəlxalq əmək normalarına riayət olunmasını.  
Ə
halinin  məşğulluğunun  sosial  səmərəliliyinin  təmin  edilməsinə  yönəldilən 
dövlət məşğulluq siyasətinin formalaşması və əmək ehtiyatlarının səmərəli istifadə 
edilməsi  məqsədilə  Azərbaycan  Respublikası  Prezidentinin  15  noyabr  2011-ci  il 
tarixli,  1836  nömrəli  Sərəncamı  ilə  “Azərbaycan  Respublikasının  Məşğulluq 
Strategiyasının həyata keçirilməsi üzrə 2011-2015-ci illər üçün Dövlət Proqramı” 
təsdiq edilmişdir.   
       “Azərbaycan  Respublikasının  Məşğulluq  Strategiyasının  həyata  keçirilməsi 
üzrə 2011-2015-ci illər üçün Dövlət Proqramı” (bundan sonra - Dövlət Proqramı) 
ə
halinin  məşğulluğu  sahəsində  dövlət  siyasətinin  ardıcıllığını  təmin  edərək, 
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2005-ci il 26 oktyabr tarixli 1068 nömrəli 
Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasının Məşğulluq Strategiyası 
(2006-2015-ci illər)”nın ikinci mərhələsinin reallaşdırılmasına yönəldilmişdir. 
       Dövlət  Proqramı  işçi  qüvvəsinə  tələbatın  stimullaşdırılmasını,  səmərəli 
işgüzarlıq  mühitinin  formalaşmasını,  struktur  islahatlarının  dərinləşdirilməsini, 
investisiya  fəallığının  daha  da  artırılmasını  və  insan  kapitalının  yüksək  inkişaf 
səviyyəsinin təmin edilməsini nəzərdə tutur.   
 Dövlət Proqramının məqsəd və vəzifələri: 
       2006-2015-ci  illərdə  Azərbaycan  Respublikasında  məşğulluq  strategiyasının 
ə
sas məqsədi əmək ehtiyatlarından daha dolğun istifadə etməklə əhalinin səmərəli 
məşğulluğunu  təmin  etməkdən  ibarətdir.  Bu  məqsədə  nail  olmaq  üçün  aşağıdakı 
vəzifələrin həyata keçirilməsi nəzərdə tutulur: 
- sahibkarlığın,  xüsusilə  də  kiçik  və  orta  sahibkarlığın,  əhalinin  özünü 
məşğulluğunun inkişafı üçün zəruri şərait yaratmaq; 
- məşğulluğun səmərəli inkişafını təmin edən investisiya fəallığını dəstəkləmək; 
- işaxtaran  və  işsiz  vətəndaşların  sosial  müdafiəsini  gücləndirmək,  qeyri-formal 
ə
mək münasibətlərinin leqallaşdırılması istiqamətində tədbirlər həyata keçirmək; 


57 
 
- əmək bazarında tələb və təklif arasında dinamik uyğunluğun gücləndirilməsinə 
yönəldilmiş institusional infrastrukturu təkmilləşdirmək; 
-  kadr  hazırlığı  sisteminin,  o  cümlədən  peşə  hazırlığı  və  ixtisasartırma 
şə
bəkəsinin  fəaliyyətini  dinamik  inkişaf  edən  əmək  bazarının  tələblərinə 
uyğunlaşdırmaq. 
Yaxın onillikdə həyata keçiriləcək məşğulluq strategiyası bir-birini tamamlayan iki 
mərhələdə reallaşdırılacaqdır. 
       2006-2010-cu  illəri  əhatə  edən  birinci  mərhələdə  əsas  hədəf  olaraq  hazırda 
mövcud  olan  işsizliyin  nəzərə  çarpacaq  dərəcədə  azaldılması,  işsizlərin,  sosial 
həssas  əhali  təbəqələrinin  sosial  müdafiəsinin  gücləndirilməsi,  əmək  bazarının 
təkmilləşdirilməsinə yönəlmiş addımların atılması nəzərdə tutulur. Bununla yanaşı, 
ə
mək  ehtiyatlarının  keyfiyyətcə  yaxşılaşması,  onun  rəqabət  gücünün  artırılması, 
iqtisadi  fəallığın  yüksəldilməsi  üçün  əlverişli  şəraitin  yaradılması  daim  diqqət 
mərkəzində olacaqdır. 
      2011-2015-ci  illəri  əhatə  edən  ikinci  mərhələdə  fəaliyyət  istiqaməti,  əsasən, 
işçi  qüvvəsinə  tələbatın  stimullaşdırılmasını  təmin  edən,  yüksək  beynəlxalq 
standartlara  uyğun  işgüzarlıq  mühitinin  formalaşmasına,  struktur  islahatlarının 
dərinləşdirilməsinə, investisiya fəallığının daha da artırılmasına və insan kapitalının 
yüksək inkişaf səviyyəsinin təmin edilməsinə yönəldiləcəkdir.[5] 
      Məşğulluq strategiyasının həyata keçirilməsində mühüm istiqamətlərdən biri 
yeni  iş  yerlərinin  yaradılmasını  məhdudlaşdıran  amillərin  aradan  qaldırılması  və 
məşğulluq  səviyyəsinin  artırılmasını  stimullaşdıran  institusional  şərait 
yaradılmışdır.  Bu  baxımdan  dövlət  tənzimləmə  mexanizminin  əsas  tərkib 
hissələri olan fiskal və monetar siyasətin səmərəli şəkildə həyata keçirilmə-si və 
sahibkarlığın,  xüsusilə  kiçik  və  orta  sahibkarlığın  inkişafına  yönəlmiş  tədbirlərin 
görülməsi xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. 
Bu sahədə aşağıdakı prioritet istiqamətlər müəyyən edilmişdir: 
- sahibkarlığın  inkişafına  mane  olan  problemlərin  aradan  qaldırılması,  xarici 
iqtisadi  fəaliyyət  iştirakçılarına  sağlam  rəqabət  şəraitinin  yaradılması  sahəsində 


58 
 
müvafiq tədbirlərin həyata keçirilməsinin davam etdirilməsi; 
- Azərbaycan  Respublikasının  Ümumdünya  Ticarət  Təşkilatına  üzvlüyünün  ölkə 
iqtisadiyyatına və xüsusilə əmək bazarı və məşğulluğa təsirinin araşdırılması və 
bununla bağlı zəruri qabaqlayıcı tədbirlərin işlənilməsi; 
- ölkədə  makroiqtisadi  sabitlik  sahəsində  əldə  olunmuş  nailiyyətlərin 
möhkəmlənməsinə,  inflyasiyanın  qarşısının  alınmasına,  manatın  məzənnəsinin 
sabit  saxlanılmasına,  beynəlxalq  normalara  uyğun  valyuta  ehtiyatlarının 
yaradılmasına  və  ölkənin  tədiyə  qabiliyyətinin  yaxşılaşmasına  yönəldilmiş  pul-
kredit siyasətinin davam etdirilməsi; 
- sahibkarların  maliyyə  resurslarına  olan  ehtiyaclarmı  daha  dolğun  ödəmək 
məqsədilə verilən kreditlər üçün girov təminatı sisteminin təkmilləşdirilməsi; 
- dövlət  satınalmaları  ilə  əlaqədar  keçirilən  tenderlərdə  yerli  mallar  (işlər  və 
xidmətlər) təklif edən təşkilatlara üstünlük verilməsi; 
- yerli  sənaye  məhsullarının  dünya  bazarında  rəqabət  qabiliyyətinin 
yüksəldilməsi sahəsində tədbirlərin həyata keçirilməsi; 
- ölkədə sığorta sisteminin inkişaf  etdirilməsi, sığorta şirkətlərinin  fəaliyyətinin 
təkmilləşdirilməsi, sığorta bazarında investisiya siyasətinin formalaşması; 
- beynəlxalq  maliyyə  qurumlarının  orta  və  kiçik  sahibkarlığın  inkişafına  cəlb 
edilməsi; 
- regional iqtisadi əlaqələrin genişləndirilməsi; 
  -kiçik 
sahibkarlıq 
subyektlərində 
yeni 
texnologiyaların 
tətbiqinin 
stimullaşdırılması  və  yerli  xammaldan  istehsal  olunan  məhsulun  rəqabət 
qabiliyyətinin yüksəldilməsi. 
       Dövlət Proqramında 2011-2015-ci illər üçün nəzərdə tutulan tədbirlərin həyata 
keçirilməsindən 
aşağıdakı 
nəticələr 
gözlənilir: 
-  səmərəli  məşğulluq  siyasətinin  həyata  keçirilməsi  üçün  əlverişli  şəraitin 
yaradılması; 
-  əmək  ehtiyatlarının  keyfiyyətcə  yaxşılaşdırılması  və  iqtisadi  fəallığın 
yüksəldilməsi  üçün  əlverişli  şərait  yaradılması,  kadr  hazırlığı  sisteminin,  o 


59 
 
cümlədən  peşə  hazırlığı  və  əlavə  təhsil  şəbəkəsinin  fəaliyyətinin  dinamik  inkişaf 
edən əmək bazarının tələblərinə uyğunlaşdırılması; 

işaxtaran 
və 
işsiz  şəxslərin 
sosial 
müdafiəsinin  gücləndirilməsi; 
-  əmək  bazarında  tələb  və  təklif  arasında  dinamik  uyğunluğun  gücləndirilməsinə 
yönəldilmiş institusional mühitin təkmilləşdirilməsi; 
-  yüksək  beynəlxalq  standartlara  uyğun  işgüzarlıq  mühitinin  formalaşdırılması; 
-  struktur  islahatların  dərinləşdirilməsi,  investisiya  fəallığının  artırılması; 
-  insan  kapitalının  yüksək  inkişaf  səviyyəsinin  təmin  edilməsi.[5] 
      Dövlət 
Proqramının 
həyata 
keçirilməsinin 
maliyyə 
təminatı: 
      Dövlət  Proqramının  maliyyə  təminatını  dövlət  büdcəsinin  vəsaiti  və 
Azərbaycan  Respublikasının  qanunvericiliyində  nəzərdə  tutulmuş  digər  mənbələr 
təşkil edir. 
       Dövlət Proqramının həyata keçirilməsi üzrə Tədbirlər Planı: 
     2014-2017-ci  illərdə  məşğulluq  sahəsində  məqsədlərin  həyata  keçirilməsi  və 
hədəflərə nail olmaq üçün aşağıdakı tədbirlərin həyata keçirilməsi nəzərdə tutulur: 
-ölkədə  makroiqtisadi  sabitlik  sahəsində  əldə  olunmuş  nailiyyətlərin   
möhkəmləndirilməsi,  inflyasiyanın  məqbul  səviyyədə  saxlanmasını  dəstəkləyən 
siyasətin davam etdirilməsi; 

yerli  sənaye  məhsullarının  dünya  bazarında  rəqabət  qabiliyyətinin 
yüksəldilməsi sahəsində tədbirlərin həyata keçirilməsi;  

regional iqtisadi əlaqələrin genişləndirilməsi; 

ə
dalətli rəqabət mühitinin formalaşdırılması və inkişafı; 

elmi  tutumlu  sahələrin  inkişafı  ilə  bağlı  qabaqcıl  texnologiya  və 
innovasiyaların tətbiq edilməsi; 

təklif  olunan  işçi  qüvvəsi  ilə  mövcud  iş  yerlərinin  sayı  arasında  tarazlığı 
təmin edən şəraitin yaradılması; 

qeyri-formal məşğulluğun qarşısının alınması; 

neft  ixracından  əldə  olunan  gəlirlərin  bir  hissəsinin  insan  kapitalının 
inkişafına istiqamətləndirilməsi; 


60 
 

işsizlərin sosial  müdafiəsinin  təmin  edilməsi,  işə düzəlməkdə çətinlik çəkən 
vətəndaşların  məşğulluğunun  təmin  edilməsinə  kömək  edən  xüsusi  tədbirlərin 
həyata keçirilməsi; 

sahibkarlığın, kiçik və orta biznesin inkişafının, eləcə də fərdi əmək fəaliyyəti 
ilə məşğul olanların (xüsusilə də əmək bazarında gərginlik olan ərazilərdə) iqtisadi 
həvəsləndirilməsinin təmin edilməsi; 

peşə təhsilinin əmək bazarının dəyişən tələblərinə uyğunlaşdırılması məqsədi 
ilə bu sahədə yeni ixtisas və ixtisaslaşma təsnifatının hazırlanması; 

peşə hazırlığı (əlavə təhsil), iqtisadiyyatın sahələri üzrə əhalinin məşğulluğu 
və boş iş yerləri haqqında məlumatı əhatə etməklə, əmək bazarının vəziyyətinə dair 
analitik-informasiya sisteminin yaradılması və tətbiq olunması; 

işləyənlərin layiqli həyat səviyyəsini təmin etmək məqsədi ilə iqtisadiyyatın 
inkişafından  asılı  olaraq  minimum  əməkhaqqının  mərhələli  artımının  həyata 
keçirilməsi; 

məşğulluq və işsizlik  səviyyəsinin real vəziyyətinin  qiymətləndirilməsi  üzrə 
tədbirlərin davam etdirilməsi; 

ə
mək qanunvericiliyinə riayət olunmasına nəzarətin təmin edilməsi; 

ə
mək şəraiti və əməyin ödənilməsi müasir tələblərə cavab verən iş yerlərinin 
yaradılması və mövcud iş yerlərinin səmərəliliyinin artırılması; 

qeyri-neft sektorunda, xüsusilə aqrar, toxuculuq, emal müəssisələri və xidmət 
sahələrinin inkişafı hesabına yeni iş yerlərinin yaradılması; 

kənd  yerlərində sosial  və kommunal  infrastrukturun inkişaf  etdirilməsi  yolu 
ilə əhalinin, xüsusən də gənclərin miqrasiya səviyyəsinin azaldılması; 

ə
mək  bazarının  tələblərini  nəzərə  alaraq  rəqabət  qabiliyyətli  ixtisaslar  üzrə 
kadrların hazırlanması istiqamətində peşə təhsili sisteminin təkmilləşdirilməsi; 

SCO-88/ SCO-08 
beynəlxalq 
məşğulluq 
təsnifatına 
ə
saslanan 
təkmilləşdirilmiş peşə və təlim standartlarının hazırlanması və tətbiqi; 

işə düzəlməkdə çətinlik çəkən vətəndaşların məşğulluğunun təmin edilməsinə 
köməklik göstərilməsi; 


61 
 

qadınların əmək bazarında rəqabət qabiliyyətlərinin artırılması, onlar arasında 
sahibkarlığın  və  özünüməşğulluğun  inkişaf  etdirilməsi,  işsiz  və  işaxtaran 
qadınların peşə hazırlığı və əlavə təhsilinin təmin edilməsi; 

gənclərin məşğulluğunun artırılması; 

ə
məkqabiliyyətli  əlillərin  cəmiyyətə,  o  cümlədən  əmək  bazarına 
inteqrasiyasının təmin edilməsi, onların məşğulluq səviyyəsinin artırılması; 

qaçqın  və  məcburi  köçkünlər  üçün  peşə  hazırlığının  təmin  edilməsi,  onlar 
arasında özünüməşğulluğun inkişaf etdirilməsi; 

cəzaçəkmə  müəssisələrindən  azad  ediləcək  şəxslərin  məşğulluğunun  təmin 
edilməsinə  köməklik  göstərilməsi  məqsədi  ilə  peşə  hazırlığı  kurslarının  təşkil 
edilməsi; 

işaxtaran  və  işsiz  vətəndaşların  sosial  müdafiəsinin  ünvanlı  dövlət  sosial 
yardımı sistemi ilə əlaqələndirilməsi işinin təkmilləşdirilməsi; 

sosial  müdafiəyə  xüsusi  ehtiyacı  olan  əhali  qrupları  üçün  yeni  iş  yerlərinin 
yaradılması; 

işsizlik  müavinətinin  minimum  məbləğinin  artırılması  və  onun  mərhələlərlə 
minimum yaşayış standartlarına  çatdırılması; 

sahə  səviyyəsində  kollektiv  sazişlərin  və  müəssisə  səviyyəsində  kollektiv 
müqavilələrin  bağlanması  işinin  təşkil  edilməsinə  dövlət  nəzarətinin 
gücləndirilməsi; 

kollektiv  saziş  və  müqavilələrdə  məşğulluğun  təmin  olunması,  kadrların 
hazırlanması  və  işçilərin  sosial  müdafiəsinin  gücləndirilməsi  məsələlərinin  əks 
etdirilməsi; 

ə
halinin  məşğulluğunun  artırılması  sahəsində  tədbirlərin  sosial  tərəfdaşlıq 
prinsipi əsasında həyata keçirilməsi; 

sosial  tərəfdaşlığın  səmərəliliyinin  artırılması  məqsədi  ilə  sosial  və  iqtisadi 
məsələlər  üzrə  daimi  fəaliyyət  göstərən  üçtərəfli  komissiyanın  yaradılması  üçün 
tədbirlərin həyata keçirilməsi. 

Yüklə 0,78 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   27




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin