Microsoft Word tarixi muhammadiy ziyouz com doc
Yüklə 1,39 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.ziyouz.com kutubxonasi
244 chiqqan keyingi askar boshliqlariga ulug‘ esdalik bo‘lib qoldi. Bu ishning ko‘rinishidagi sababi shu erdikim, Makkadan qo‘shilgan mushriklar, o‘lja poylab kelgan ko‘chmanchi badaviylar, hali iymon ko‘ngillarida o‘rnashib yetmagan yangi musulmonlar — mana shunga o‘xshash turlik kishilardan Islom qo‘shini tuzilmish edi. Bunday kishilar oldida Islomning yengishi yoki yengilishi baribir edi. Shuning uchun dushmanga birinchi to‘qnashishdayoq haligi aytilgan kishilar eng birinchilar qatoriga tushib qochgali turdilar. Agar allohdan yordam yetmagan bo‘lsa edi, ish musulmonlar zarariga og‘ib ketishiga ozgina qolib edi. Mana shu chekinishning ko‘rinishdagi sababidur. Ammo bu ishning asosiy sababi ersa, sahobalardan ba’zi birlari Makkadin qo‘shin qo‘zg‘alib bularning ya’ni Islom askarining ko‘pligini ko‘rib ajablanganlaridan aytmish edi: — Yo Rasulalloh, bizlar endi ko‘paydik. Bundan keyin dushmandan yengilmaymiz. Bu so‘zni Hazrati Abu Bakr Siddiq aytdi, degan rivoyat ham bor. Rasululloh buni anglagach, yaxshi ko‘rmay aytguvchidan yuz o‘girdilar. Ya’ni bu so‘zni yoqtirmadilar. So‘ngra Rasulullohni tasdiqlab bu haqda shu oyat nozil bo‘ldi: «Va yavma Hunaynin iz a’jabatkum kasratukum falam tug‘ni ankum shay’an». Ya’ni, «Hunayn urushida ko‘pchilik bo‘lganlaringga ishondinglar, u ersa sizlarga foyda bermadi». Ikkinchi bir oyat-da: «Va man-nasru illa min indillahi». Ya’ni «Haqiqatda esa urushda nusrat topish Allohdin bo‘lur». Har bir musulmon kishiga shundoq deb ishonmoq farzdur. Ayniqsa, Payg‘ambar sahobalarigakim, ular Rasulullohni ko‘zlari bilan ko‘rmishlar, erta-kechda vahiy kelganlarini bilib turadilar. Dushmanni yengmoq, urush yutuqlariga ega bo‘lmoqning sharoitlari to‘liq topilgan taqdirda ham musulmonlar nusratni Allohdan tilamaklari lozimdur. Mana Hunayn voqeasi bu ishning haqiqatini ochiq isbot qildi. Yo‘q ersa, shu zamon talabiga muvofiq urush asboblari ham yetarli edi. Alloh yordami bir oz kechikib edi, askar ko‘pligiga qaramay, xiyol o‘tmay dushmanlaridan zarba yedilar. Qur’onning aytishicha, Payg‘ambarimizning ko‘rsatishlaricha, har bir musulmon kishi dunyoda bir ish qilmoqchi bo‘lur ekan, eng avval butun imkoniyat boricha har zamonning o‘ziga yarasha ul ishning butun asbob-sharoitlarini to‘liq qo‘lga keltirmak kerakdur. Agar to‘qson to‘qqizini qilib, imkoniyat bo‘laturib birini qilmay qoldirsa, ish asbobini to‘liq qilmagan bo‘lur. Buning so‘ngida Allohga tavakkalni to‘liq qilib, har ishni haqiqatda bo‘ldirguvchi yolg‘iz bir Alloh deb ishonmoq lozimdur. Mo’min bandalarning barchasiga buyurilgan Qur’on hukmi shuldur. Nima ish qilur bo‘lsalar, avval butun sabablarini qilib bo‘lib, so‘nggida Tangriga tavakkal qilmoq, aning bo‘lish-bo‘lmasligi Xudo hukmidadur, deb bilmoq har bir musulmon kishiga farzdur. Lekin asbobsiz ish sharoitini bajarmay turib, quruq tavakkal qilishga hech vaqt shariat buyurmaydi. Tavakkalsiz yolg‘iz asbobning o‘zigagina ishonmoq bu ham Islomiyatga to‘g‘ri kelmaydi. Eng to‘g‘ri to‘xtalgan e’tiqod shuldurki, bir ishning butun asbob-anjomlarini tamoman tayyorlagan bo‘lsa ham shu ish yuzaga chiqishini Xudo xohlasa bo‘lgay, xohlamasa yuzaga chiqmagay. Xudo xohlamagan narsani hech kimarsa bo‘ldira olmagay, deb e’tiqod qilmoq har bir musulmonga farzdur. Yana o‘z so‘zimizga kelaylik. Shundoq bo‘lib, mushriklar butunlay yengilgandan keyin, ulardan ajali yetmagani bo‘lsa qochib qutuldi. O‘limdan qutulib qo‘lga tushganlari asir olindi. Urush ishi butunlay to‘xtalgandan so‘ngra o‘lja olgan mollarni yig‘moqqa buyurdilar. Yigirma olti ming tuya, qirq mingdan ko‘proq qo‘y-echki, to‘rt ming uqiya kumush o‘ljaga tushib, olti mingdan ortiq xotun-bola asir olingan edi. |