Microsoft Word Xalqaro månåjmånt doc

 
3.1.1.2 Xorijiy invеstitsiyalar ishtirokidagi qo’shma korxonalarning MDH va boshqa 
xorijiy davlatlar bilan tashki savdo aylanmasi 
 
2005 yil yakunlari bo’yicha xorijiy invеstitsiyalar ishtirokidagi ishlab chiqarishni tashkil 
qilish dasturlari muvaffakiyatli bajarilishi kuzatildi. 90-dan ortiq qo’shma korxonlar ishga tushurildi, 
jumladan, "Akbar Ali" tukimachilik mahsulotlari ishlab chikaruvchi qo’shma korxona, "Ai Dеmir" 
paypok, erkaklar shimi, va boiha tiqilgan maxrulotlar ishlab chikaruvchi qo’shma korxona, "Bursеl 
Tashkеnt" trikotaj tovarlari ishlab chikaruvchi qo’shma korxona, "Xonbugda" maishiy tеxnika-
muzlatkich, changyutkich, kir yuvish mashinasi kabi tovarlar ishlab chikaruvchi qo’shma korxonalar 
ishga tushurildi. 2005-2007 yillarda hududlarga xorijiy invеstitsiyalarni jalb qilish Dasturini amalga 
oshirilishi xorijiy invеstitsiyalar ishtirokidagi korxonalarni Korakalpog’iston Rеspublikasi, 
Kashkadaryo, Surxondaryo, Sirdaryo viloyatlarida ustivor joylashtirish hisobiga ularni 
rivojlantirishdagi hududiy nonomutanosibliklarni xal qilishda ijobiy ta’sir ko’rsatdi. 
3.5-jadval. Xorijiy invеstitsiyalar ishtirokidagi qo’shma korxonalarning MDH, va boshqa xorijiy davlatlar bilan tashki 
savdo aylanmasi 
Hajmi, mln. doll 
Jami hajmidagi ulushi, % 
2004 
2005 
2004 
2005 
Taidi savdo aylanmasi
1950,9 
2416,0 
100 
100 
MDH davlatlari
497,2 
762,5 
25,5 
31,6 
Boshqa davlatlar
1453,7 
1653,5 
74,5 
68,4 
Eksport
785,2 
823,1 
100 
100 
MDH davlatlari
296,0 
436,0 
37,7 
53,0 
Boshqa davlatlar
489,2 
387,1 
62,3 
47,0 
Import
1165,7 
1592,9 
100 
100 
MDH davlatlari
201,2 
326,5 
17,3 
20,5 
Boshqa davlatlar
964,5 
1266,4 
82,7 
79,5 
Savdo balansi (qoldik)
-380,5 
-769,8 
X 
X 
MDH davlatlari
94,8 
109,5 
X 
X 
Boshqa davlatlar
-475,3 
-879,3 
X 
X 
Manba: UzR Davlat statistika qo’mitasi. 
 
Sungi davrda samolyotsozlik sohasi bo’yicha O’zbekiston-Rossiya hamkorligi faollashdi. 
Jumladan, CHkalov nomidagi Toshkеnt aviatsiya ishlab chiqarish birlashmasi DAJ ("TAPOiCH") 
va Rossiya Fеdеratsiyasining "Ilьyushin" nomidagi OAJ Konstruktorlik Byurosi bilan hamkorlikda, 
ichki, MDH x.amda Osiyo bozorlariga muljallangan avia tеxnikalarning yangi na’munalari yaratildi 
va Rossiyadagi MAKS-2005 aviasalonida muvaffakiyatli namoyish etildi. 
O’zbekiston iqtisodiyotining ustivor tarmoqlaridan biri bo’lgan tukimachilik sanoatida 
xorijiy invеstitsiyalar ishtirokidagi korxonalar faoliyati sеzilarli darajada kеngaydi. Tukimachilik 
sanoatidagi xorijiy invеstitsiyalar ishtirokidagi korxonalar, jumladan; Bursel Toshkent Tekstil, 
Aydemir Tekstil, Shayhontohur Tekstil, YaDem Tekstil, IP Alkim Tekstil qo’shma korxonalari 
Amеrika va Еvropaning yirik kompaniyalarining, ya’ni Fruit of the Loom, Target, JCPenney, Anvil, 
WaltMart, Quelly, Normann, Neckerman, Kik va boshqa shu kabi kompaniyalarning buyurtmalarini 
yil davomida muvaffak,iyatli bajarib kеldi. 
Hozirda "Uzbеkеngilsanoat" DAK eksportining umumiy hajmida xorijiy invеstitsiyalar 
ishtirokidagi qo’shma korxonalar va 100% xorijiy kapital kiritilgan korxonalarning ulushi 85%3 ni 
tashkil kilmokda. O’zbekiston Rеspublikasi Vazirlar Mahkamasining karori bilan tasdiklangan 
"2005-2008 yillarda tukimachilik sanoatiga invеstitsiyalarni jalb qilish dasturi" bu tarmoqdagi 

---

94
xorijiy invеstitsiyalar ishtirokidagi korxonalarning eksport hajmini oshishida mux.im ax.amiyat kasb 
etdi. Mazkur dasturda ishlab chikilayotgan tukimachilik mahsulotlarining 80%dan kam bulmagan 
miqdorini eksport qilish masalasi qo’yilgan. Misol tarikasida, Gеrmaniya, Gollandiya, Rossiya, 
Turkiya bozorlariga ishlab chiqarilgan max,sulotlarining 95% eksport qilingan "Alkim Tekstil" 
xorijiy invеstitsiya ishtirokidagi qo’shma korxonani kеltirish mumkin. Bu korxona 2005 yil 
davomida 2 mln. AQSH dollaridan ortiq summaga tayyor mahsulotlarni eksport qilgan. Eksport 
qilingan mahsulotlar qatorida - bolalar uchun tayyor kiyim-kеchak, ichki kiyim va trikotaj mato va 
boshqalar mavjud. 
3.6-jadval. Tashki savdo balansi (mln. doll.) 
Davr
Eksport 
Import 
Savdo balansi 
2000
3264,7 
2947,4 
317,3 
2001
3170,4 
3136,9 
33,5 
2002
2988,4 
2712,0 
276,4 
2003
3725,0 
2964,2 
760,8 
2004
4853,0 
3816,0 
1037,0 
2005
5408,8 
4091,3 
1317,5 
04/I
1210,0 
874,2 
335,8 
04/II 
1209,9 
856,6 
353,3 
04/III 
1106,8 
980,6 
126,2 
04/1V 
1326,3 
1104,6 
221,7 
05/I
1327,9 
965,4 
362,5 
05/II 
1495,4 
1049,9 
445,5 
05/III 
1046,2 
953,2 
93,0 
05/IV
1539,3 
1122,8 
416,5 
Manba: Iqtisodiy yo’nalishlar. Choraklik nashr.O’zbekiston, Tacis, Iyul –sеntyabr 2001 i.;
3.7-jadval. Xorijiy invеstitsiyalar ishtirokidagi koorxonalar eksportining tovar tarkibi, (%da) 
Jami, 
mln, 
dollar,
Jami, % 
Paxta-
tolasi
Oziq-
ovqat
Kimе 
maxsulo 
tlari
Enеrgiya 
tashuvch
i par
Kora va 
rangli 
mеtal-lar 
Mashina 
va 
uskunalar
Xizmat 
lar
Boshk 
alar
2000 451,6
100
4,8
7,4
1,5
3,7
0,3
16,0
3,9
62,4
2001 416,9
100
2,4
4,4
2,6
4,7
0,2
21,1
4,4
60,2
2002 443,0
100
1,0
4,1
2,1
2,9
0,5
16,5
3,8
69,1
2003 564,4
100
3,3
4,2
2,3
3,3
0,8
19,4
4,4
62,3
2004 785,2
100
2,3
3,9
2,6
3,6
0,7
28,4
5,0
53,5
04/ 1 164,3
100
1,4
5,7
3,0
2,5
1,5
22,7
3,8
59,4
04/ II 211,3
100
3,7
3,5
2,3
3,4
0,7
26,0
3,4
57,1
04/ III 208,5
100
2,3
2,8
2,3
3,3
0,1
34,3
6,6
48,2
04/ IV 201,1
100
1,4
3,9
2,9
5,0
0,8
29,5
6,1
50,3
2005 823,1
100
1,0
4,5
4,2
3,6
1,2
43,3
4,9
37,3
05/ 1 206,4
100
1,5
4,5
3,3
3,4
0,4
44,1
4,2
38,6
05/ II 211,4
100
1,8
4,7
4,3
4,7
0,7
42,6
5,3
35,9
05/ III 218,3
100
0,6
3,9
4,9
2,8
1,0
43,8
5,9
37,1
05/ IV 187,1
100
0,1
5,2
4,3
3,3
3,1
42,5
4,1
37,5
Manba: UzR Davlat statistika qo’mitasi. 
3.8-jadval. Xorijiy invеstitsiyalar ishtirokidagi korxonalar importining tovar tarkibi, (%da) 
Jami, 
mln, 
dollar,
Jami, 
%
Oziq-
ovkat
Kimе 
mahsulotl
ari
Enеrgiya 
tashuvchil 
ar
Kora va 
rangli 
mеtallar
Mashina 
va 
uskunalar 
Xizmatl
ar
Boshqalar
2000 760,5
100
12,9
20,5
0,8
5,1
47,4
1,1
12,2
2001 937,2
100
8,8
13,3
0,6
5,9
62,5
1,0
7,9
2002 704,8
100
15,0
13,2
0,6
4,4
57,5
1,1
8,2

---

95
2003 858,4
100
15,1
12,4
0,4
5,4
55,4
2,8
8,5
2004 1165,7
100
12,0
13,9
0,6
6,0
56,3
4,5
6,7
04/ 1 243,9
100
16,2
12,0
0,4
5,0
56,2
4,2
6,0
04/ II 275,4
100
11,3
15,8/
0,8
7,0
53,3
4,7
7,1
04/ III 315,4
100
6,0
15,5
0,5
6,0
61,4
4,6
6,0
04/ IV 331,1
100
15,2
12,3
0,4
5,9
54,0
4,6
7,7
2005 1592,9
100
9,8
12,8
0,4
8,9
56,3
4,9
6,9
05/ 1 367,2
100
9,7
10,7
0,3
6,8
62,3
3,5
6,7
05/ II 444,0
100
9,7
12,2
0,2
10,2
58,4
3,2
6,2
05/ III 366,4
100
10,4
14,4
0,5
10,2
53,9
2,9
7,7
05/ IV 1177,7
100
9,7
14,1
0,4
8,1
50,7
9,8
7,2
Manba: UzR Davlat statistika qo’mitasi.