Microsoft Word xosrov v? Sirin-nizami g?NC?VI. doc Nİzami GƏNCƏVİ

göründü, 

Daşlar bir qırmızı yaquta döndü. 

Forhad düşünərəıc о  1э1 dodağı 

Mahir KOHKanlartOK çapırdı  dağı. 

Daşlara doyso  do bu yolda başı, 

Ycııo yorulmadan qırırdı daşı.

О ycrdo  Forhadın qırdığı  qaya 

Heç bir toroziylo golmoz araya. 

Yanrdı Külünglə daşı,  torpağı. 

Özünün qomi  bir Domavond dağı. 

Daşdan çıxdığıyçün  istoyi  hor an 

О,  dori  soyurdu daş qayalardan. 

Onun ləl qanından daş qızarırdı,

Bu qart daşlarda о,  ləl axtarırdı. 

Şirinin ləlini gördüyü zaman 

E b  bil b l tapdı  о qart daşlardan. 

Qolbindon çox qızdı tutduğu domir. 

Daşlarsa yumşaldı olindo bir-bir. 

Daşı torpaq 

K İ m i 

qazırdı  Forhad.

Daş vurub  qolbimo  edirdi fəryad.

О bütün eşq ib   qolbi  donurdu,

N eçin 

varKon 

bütü, о büt yonurdu? 

Bir 

qodoh 

süd 

vardı  Şirindo. 

onu 

Verib: 

"Sağlığım a 

iç  - dedi,  - bunu!" 

Forhad 

südü 

aldı 

onun 

olindon.

ŞoKor 

K İ m i 

çok'di  başına 

birdon. 

Forhada olsaydı  saqi о  Şirin,

Slid deyil,  zohor do  olardı  şirin.

Aşiq 

most 

olunca bu 

mcydon  içdi, 

Saqi 

dedi:  "GcdoK. 

artıq vaxt 

ıceçdi." 

Şirinin 

bozoyi  üstündo 

qat-qat,

313

Onu gozdirmoKclon yorulmuşdu at.

A t deyil,  altinda olsa qızıl dağ,

О gümüş  dağından olardı axsaq.

D eyirbr 

k

İ , 

о at gəzib nəhayət,

О  xozno altında olmuşdu  səqət.

Burda aşiq gördü tutmasa əgər 

Məşuqə yel atdan torpağa düşor.

A tıyla qaldırdı о  şahsuvan,

Işi  asanlatdı onun qollan.

Dağlan aşırdı  elə  çaparaq,

Atlılar qalmışdı ondan çox uzaq.

Şirini qosrino  apardı  rahot.

Bir 

tÜ K Ü  

çoKmodi  onun oziyyot.

Cananı  qosrino  qoyaraq уепэ 

Qayıtdı  sürotlo 

K ö h n o  

işino.

Ycııo domir alıb daşlara çaldı,

D ağlann qoynuna volvolo  saldı.

G öy ot görünmüşdü dağda ceyrana,

Goldi  şoranlıqdan о qobristana.

Dağ  üsto qəlbində  dağ  qədər dordi.

Başına daş vurub n ab   cdordi.

ŞIR IN L Ə   FƏ R H A D IN   G Ö R Ü ŞÜ N D Ə N  

X O SR O V U N  

X Ə B Ə R  T U T M A SI  VƏ  FƏ R H A D IN  

M Ə K R LƏ   Ö L D Ü R Ü L M Ə SI

О dünya başçısı Xosrov birtohor 

Нэг zaman  Şirindon tutardı xəbər.

ХэЬэг gətirənbr artıqdı  mindon.

Bir şey öyronirdi  о hor birindon.

О  ay əl vursaydı  ogor bumuna 

Bu xəbər tezliıdə yetardi ona.

Forhadın yanına golondo  Şirin,

О polad qələni görəndə  Şirin,

314

Tez bunu Xosrova etdilər əyan 

Ki:  Fərhad  Şirini görünco. haman 

Qolunun qüvvəsi  biro yüz artdi.

Нэг vuranda dağdan bir dağ  qopartdi. 

Şirini görondon  qolbi  şad olub, 

Daşlann  sortliyi  qoluna dolub. 

Zorbolor vuranda 

görmüşüK 

onu, 

Sütunsuz edəcəK o,  Bisütunu.

Eşqdon  artmışdır q ü w əti  qat-qat, 

Aləm i qoymuşdur Külüngüno mat. 

A ğıllı olarsa bir 

t ü İ K ü ,  

inan,

Mohv  cdor.  canavar olsa da düşman. 

А ф а  tarəzidə  çox olsa əgər,

Tərəzi qızıldan tez üz döndərər.

Bir ay da bu gücdə  qalarsa ogor.

Dağı 

İ

k

İ 

bölüb geniş yol çəıcər.

Bu xəbərdən Xosrov ah çəıcdi dorin. 

Qorxdu 

k

İ , 

çıxacaq olindon  Şirin. 

MüdrİK qocalardan sordu  moslohot: 

"Bu işdə mən necə  edim hərəıcət?" 

A ğıllı qocalar dedibr 

k

İ: 

"Son 

Əgor istoyirson  üstün goloson.

Bir qasid göndor.  qoy  Forhada desin: 

No  durmusan,  öldü qofloton  Şirin! 

B

o

I

kə

 

b e b  xəbər ona yetincən 

Forhadın  ollori  soyudu  işdon."

Gozib bir yaramaz adam tapdılar, 

Üzü qınş-qınş,  özü do  idbar.

Üzü qossab  Kİmi  "qan,  qan"  deyirdi, 

A ğzı Noffat Kİmi  "yan, yan"  deyirdi. 

Yaramaz sözlordon çox öyrotdilor, 

Qılıncla qorxudub,  zor vod etdibr. 

Bisütuna torof yola saldılar,

B əb d çisi oldu bir xəbis,  idbar. 

Forhadın yanına getdi о  namord. 

Qolbindo var imiş  sanxi  ağır dord.

315

Söylədi:  "Ey nadan, пэ  işdəsən  son9 

Ömrü  Kcçirdirson  qoflotdo  nodon9" 

Forhad cavab verdi:  "O  sevgilim çin 

Bu əziyyət т э п э   şirindir,  şirin.

N ə  sevgilim!  D ili 

şirin-şəKərdir,

О  canlara doyon  nazlı dilbordir!"

A cı dilli 

K İ ş i 

gördü 

k İ ,  

Şirin 

Dilindən düşmoyir о  moğrur şirin. 

Həsrətlə ah çoKİb.  söylodi:  "Ey dad!.. 

Şirin ölüb gedib, bilməyir Forhad. 

H ayıf о  sərvdən, göz baxa-baxa 

Ölüm yeli  saldı  onu torpağa.

A ya qodor saçdı torpağı  ənbər,

Göz yaşı  sopdilor yola golonlor.

Qomi  dordo  saldı bütün qəlbləri, 

Torpağa tapşırıb  döndübr geri."

Нэг sözo bir xəncər bağlayırdı o,

Ah çoKİb yalandan ağlayırdı o.

Qasid  "Hayıf о xal,  о  saç!"  deyəncən, 

Əfsus,  lal  olmadı dili bu sözdon.

B e b   alçaqlığa vicdan uyarmı?

Ağ yalan danışıb,  сапа qıyarmı? 

Forhad bu sözb ri eşidən zaman 

SanKİ 

dağ yıxıldı bir dağ başından. 

Soyuq bir ah qopdu ciyorlorindon. 

Deşdi  ciyərini bir ox deyəsən. 

Zanyaraq dedi:  "Hayıf zohmotim. 

Rahatsız həyatım, bol oziyyotim.

Yüz qoyun görsə  do уепэ  canavar 

Sürüdon  yoxsulun payını çalar.

Gülab çoKon  deyib g ü b  çox gözəl: 

Özün verdiyini geri alma, gol!"

Uca boylu  sərvim torpaqdadır, т э п  

Torpaq sovurmayım başıma nədən?! 

Gül yarpağı  düşmüş öz budağından, 

Bu bağ olmasınmı  Könlıımo  zindan?

316

Bulud 

K İ m i  

necə  etməyim xüruş?

О bahar 

k o k ü y

İ 

çomondon  uçmuş! 

Olmasın gündüzüm gcco пэ  sayaq? 

Sönmüş bu dünyaya nur saçan çıraq! 

Sönmüşdür çırağım,  soyuqdur ahım, 

Batıb getdi ahım,  о  son pənahım. 

Şirino  odomdo  qovuşaram т э п ,

Ədom  diyanna tez qoşaram тэп ." 

Üzülüncə əli о dildanndan 

"Şirin!  Şirin!"  deyib, yazıq verdi can. 

Zəmanə  insana b e b  tor qurur,

Qom  verir,  can alır,  adoti  budur, 

Olmayanda işə bir başqa tədbir 

B əla hor tərəfdən qapını  ıcəsir.

Нэг gül budağına olini  vursan,

Başına daş yağar gül budağından. 

Üroyi  şad olmaz daha bir кэгэ,

ŞoKori 

ağzında 

dönor zohoro.

Tale  soııo  elə  zorbolor vurur,

Dünyadan  костоуо olursan mocbur. 

Ömrün atı b e b  üzü dönüıcdür,

Нэг cavan bu ata, bil, minəcəıcdir.

Yalnız bu dünyadan 

k ö ç o i i

 

insanlar 

Bu zalım alomdon yaxa qurtarar.

Isa 

K İ m i  

girər e b  bir deyrə,

Görünməz,  düzülsə çıraq hor уегэ. 

Dünya div Kİmidir,  divdon  do  ancaq 

X oş d ilb , xoş ü z b   olar qurtarmaq. 

Cəhənnəm olmasın soııo xisbtin , 

Behişt olsun son in  sözün,  söhbotin. 

Xasiyyotin  əgər xoş olsa,  inan,

Н э т  burda,  lıonı  orda xoşboxt olarsan, 

Ey gözüm, bu qədər qəflətdə yatma, 

Bir oyan, bu qodor əl-ələ  çatma.

Qara toф aq  so по olanda qomxar 

Yatarsan, 

f o l o K  

do  soni unudar.

317

Əlli il ömr üçün torpaq  möhrəylə 

Hoqqabazlıq ctmoK neçindir,  söylə? 

Əlli min il belə yaşasan artıq,

Daimi deyildir, güvonmo. yazıq!

Вэгк olmayacaqsan,  son 

k

İ , 

bu daşdan. 

Bir quma döndorir onu da zaman.

Bu yer bir süfrədir,  üstündo qanlar,

Bu qanlardan başqa onun ııoyi  var?

Bu çöl torpağında çox qan axmışdır, 

Sanma bir Soyavuş ycrdon  qalxmışdır. 

Bir zorro gətirsə  ogor girdibad,

О bir Firidundur, ya da Keyqubad.

Bu 

yer üzorindo bir qanş hanı 

TöKülməsin orda insanın qanı?

Kim bilir bu qoca dünya,  sonsuz dövr 

No  qodor ömr edib, nolor görmüşdür? 

Onun dövranını bir adam görmoz. 

Dünyadan morhomot görmodi  heç 

k o s

. 

Bu dövranda beş gün ömrün var ancaq. 

Burda пэ göz göror. пэ  dinbr qulaq. 

Нэг dövrdə olmuş  sitom.  odalot. 

B ib n b r  bu  sirri  saxlamış  foqot.

Əgor istomirson  qaplayıb yeri 

Gündon-gııııo artsın zülmün qodori. 

Onda sirbrini bu zomanoniıı 

Başqa zomaııoyo  dcmoKdoıı 

ç o k

İ

i i

! 

Gcco-giındiız ala bir ata boıızor. 

Cilovunu  vcrmo ona,  müxtosor!

Yüz bir h iyb n  ola, yüz fonniıı  ola,

O, hannlığından ayrılmaz osla.

Çox dünya qazanın qaynatdı 

f o lo K . 

Ycııo do  bişmodi  xöroyi  gerçoıc.

Bu qumarxanaya bir e b  diqqot.

Çox varlını qoymuş varına lıosrot.

On dördlüK ay olsa yerin goliııi. 

Qocadır, ver y e b  getsin oliııi.

318

О yel 

k

İ, 

deyirbr qoparar tufan,

Yerin talağını  vcror о zaman.

Əssə  də  о 

k ü

I

ə k

, 

əsm əsə  də, gəl,

B e b  bir Kübıcdə yandırma moşol.

Bir ovuc torpaqda, ey ovcu toф aq, 

Əlindo məşələ  dönso  on barmaq,

Bir görən olmamış bu Kİnli dünya 

Kəsilmiş barm ağa bir to ф aq  qoya.

Sən bu tx ^aqdansan, odur 

k

İ , 

b e b  

Doludur vücudun sınıq-sÖKÜKb.

Çox asan olardı  damdan yıxılmaq, 

Düşondo  qol-qıçın sınmasa ancaq, 

Görmürson. yuxuda bədənsiz bir 

k o s

 

Çox hündürdon  düşor. уепэ  incimoz. 

Bu doqquz turuncdan gördüyümüzü 

Turunclar KÜKiırddon  görmomiş.  düzü. 

Turuncdan qaçmasan YusifbK ogor. 

Züleyxa nannctəıc soııi tez  Kosor.

Sohor sorxoş  olub bir daş at, пэ var, 

Nanncdan, turuncdan dünyanı qurtar! 

Doqquzbaş ilandan olmaqçün xilas 

Bu doqquz qapılı  cvo  qıfıl  as!

Тэксэ bu nofosdir bizlərə  к отэк ,

Onu 

е Ь т э у э к  

xozan yelitəıc. 

Ömrümüzün günü sayılır bir-bir, 

Eşqsiz  Kcçon gün ölüm dcmoKdir. 

Eşqin yollarında ovvol  Forhad ol. 

Sonra ölümünçün sevinib  şad ol! 

Kəsərdi  mühondis Fərhad hor zaman 

Polad Kiılüngo  sap nar ağacından. 

ÇünKİ т о Ь к о т   olur yaş nar budağı. 

Forhad ondan tutub çapardı dağı. 

Döyünon qolbini  sözlər qanatdı, 

D ağlann başına Külüngü atdı. 

Külüngün dostosi  sancıldı 

уегэ,

Nom 

to ф aq  can verir göyortiloro.

319

D eyirbr о dəstə bir ağac oldu,

Bütün budaqlan narlarla doldu.

Nizam i görməmiş olsa da onu,

S öyb yir 

Kİtabdan 

oxuduğunu.

X O S R O V U N  F Ə R H A D IN  Ö L Ü M Ü  B A R Ə D Ə  

T Ə Ə SSÜ FL Ü  M Ə K T U B U

HcKayoçi yazır:  о  bodboxt adam 

Şirinin eşqindən öldüıcdə п а к а т,

Şirinin üroyi  qəmlərlə  doldu 

Ki, bağdan bir nazlı  quşu yox oldu.

Bahar buludutəıc çatıldı  qaşı,

О azad sərv üçün töıcdü göz yaşı.

H örm ətb basdırdı  oziz  Forhadı.

Əli boş qayıtdı,  sındı qanadı.

Qobrindo 

t İ K d i  

bir ali  moqboro.

Ziyaroto golsin  elb r bu yerə.

Xosrova hor yandan yetişdi xəbər:

"YoldaKi tİKandan qalm ayıb  osor."

Şah öz etdiyindən çox peşman oldu,

Əmolinin  dordi  qəlbinə  doldu.

Qolbi  rahatsızdı,  ohvalı  xarab,

N cco  vcrocoKdir bu  zülm o  cavab?

Yamanlıq cyloso  özgoyo  hor 

k o s .

Çıxar qabağına,  hodoro gctmoz.

Gcco-gündüz onu incidirdi qom.

Cəzasını çoKdi. bebdir abm .

Kağıza 

i n c i t a K  

sözbri düzon 

Xüsusi 

K a t i b i  

çağırdı  birdon.

Dedi:  "Gül-şəıcəri qat bir-birinə,

Bir şirin məıctub yaz dilbər Şirinə."

Tanrı tərifilə  sözü başladı,

Şirin Kəlmələrlə 

çox naxışladı:

"Gözo  işıq verir tanrının adı,

320

Ondan nur almışdır xilqət bünyadı. 

Insanı  vo  cini cylomiş  aşxar,

Ondandır ycrlordo. göylordo  asar.

Foloyi  döndorir yerin başına,

Edir fəb ıd ərb  yeri aşina."

Bu torifdon  sonra mətləbə  ıceçdi, 

Şirinçün эп şirin sözləri  seçdi:

"O  şəıcər gülüşlü,  şəKərməzəli 

Şirin - bu elb rin  nadir gözəli,

Eşitdim, bir qobrin  üstündo  ağlar, 

Matamə bürümüş Könlünü bir yar.

Qara saçlarını  salmış  üzüno.

Civo yaşlar dolmuş  norgiz gözünə. 

Fərhadın qomindon bÜKÜİmiiş beli, 

Göyərmiş yanağı pərişan teli.

Yasomon  üzüno  bonövşo  saçır,

Xurma dodaqları yaralı,  qançır. 

D işb r iy b   didir dodaqlarını,

L ab  dım ağıylayanaqlannı.

A yın  üzorindon  örtüyü atmış,

Qara zülfli 

t ö K ü b  

m atom о batmış. 

Dünyanı yandırır fəryad sosiylo. 

Dostunu yad edir öz  noğmosiylo. 

Sevginin şortlori  b ö y b  goroı 

Sodaqot. məhəbbət molız bu deməıcdir. 

Dağ yıxan hammala üroyi  yanmış, 

Dizin-dizin gəzib,  dağı dolanmış. 

Ağlamaq vacibdir qorib ölmüşə,

Ağlasın  Forhada dünya homişo.

B e b  bir aşiqi qom  öldürdü, bax,

Biz necə  insanıq  ibrot almasaq?

Onun dordloriylo пэ işim iz var,

Min bir dord almışıq  sondon.  ey nigar! 

Bu ölümdən çox Ьэгк qəmlənmisən  son. 

Ölüb,  ondan уепэ  əl götürmürsən. 

Öldürüb birini  dorddon. пэ gərəK,

321

Sonra qüssəsindən  inlosin  йгэк? 

Qanını içməsən,  qomini  do  сок.

Xar etdin,  indi do  özün ver йгэк. 

Torpağında onun oyloşson yüz il,

Bir də gözün onu görəsi deyil.

Göz yaşından fayda heç olmayacaq, 

Neçindir Kababsız tüstü qaldırmaq? 

Əlac yoxdur osla qoza-qodoro.

No  ehtiyac vardır,  qomo.  Kodoro? 

Ölümdür hoyatın  sonu, 

K İ m  

bilmoz. 

Dünyada obodi yaşamaz heç 

k o s

.

Son  bir günoş  idin, ulduzdu о qız, 

Günoş doğan zaman görünmoz ulduz. 

Son  bir sübh idin,  o, yanar bir çıraq, 

Sübh oldu,  çırağı 

K İ m  

yandıracaq? 

Sən bir şamsan,  o, bir sərxoş pərvanə, 

Porvano goroivdir odlara yana.

Son  bağsan,  o,  sondo qurumuş tor ot, 

Y axşı  olar bağda qurusa hor ot.

Sən yaxıcı odsan,  o, ud parçası,

Y  andırmazmı udu bir od parçası?

Son  gül bağçasından  porvaz cdoıı  quş, 

Göy  Nosri-tayiri  so no vurulmuş. 

Kuzondon bir qotro  su axıb ogor. 

Astanana tərəf gəlir dəclələr.

G

özo

IIİ

k

 var İ

koii

.  qoy olmasın xal, 

Bodirlonmiş  ay var,  qoy sınsın hilal. 

Forhad öldü getdi,  sağ olsun  Şirin, 

Sarı gül  soldusa, var olsun nosrin." 

Katib moKtubunu yazıb  bitircoK 

Şaha toqdim  etdi yeri орэгэк.

Xosrov о 

moKtubu 

qasido verdi,

Qasid do  Şirino onu yetirdi.

Şahın moKtubunu  Şirin görürKon.

Üzü aya döndü  sevindiyindon.

Üç ycrindon  öpüb açdı moıctubu,

322

Diqqətlə  oxudu, görsün  nodir bu.

M

üşk

 ilə  süslənm iş  ciyorlor gördü,

Zəhərlə  qanşıq şəıcərbr gördü.

Ipoivdon  qıvnlm ış 

sanKİ yü z 

ilan,

Xurmaydı  içindo yüz acı 

tİKan.

Üzü  ipoivdondi  bu Kİlimbrin,

Zohorli  şorbotdi.  şoKordon  şirin.

No  şorbot  içmoyo  səbri var idi,

No  coşub  qızmağın yeri var idi.

Çox incitdi onu tənəli  sözbr,

Baxtı oyaq idi, uddu birtohor.

M Ə R Y Ə M IN   Ö L Ü M Ü  M Ü N A S IB Ə T IIL Ə  

ŞIR IN IN  X O S R O V A  K IN A Y Ə LI 

C A V A B  M Ə K T U B U

Dünyanın işini yaxşı  düşün  son!

N ə  əıcsən,  onu da, bil, biçəcəıcsən.

Y axşı  iş  do görson, pis  iş  do.  inan.

Unutmaz onlan bu qoca dövran.

Guya  Forhad üçün  şah qomgin olub,

Şirino yazanda bir acı 

moKt ub 

М эг у эт   şahlığı da sona yetişdi,

Allah taqdiriyb  olan bir işdi.

D eyirbr 

k

İ , 

Şirin bir acı dərman 

Verib,  eyb m işd i Moryomi  candan.

Bu zohor sözüno  ctmo  etibar,

Hümmotiylo  Şirin etdi onu xar.

H indlibr hümmotlo  iş görso  ogor.

Qurumuş budaqdan yaş yarpaq tÖKor.

A yı  möhro  cdoıı  şobodobazlar 

Hümmotin  gü cü yb  oyun çıxardar.

M oryomtOK 

о  М эг у эт  oruc tutaraq,

Şahın  şəKərindən düşdü çox iraq.

N ecə  çong-Moryəmdən qurtarar zahı

323

Məryəmdən qurtardı dünyalar şahı. 

Moryomin  vücudu Köçdü alomdon. 

М эг у эт  ağacıtOK  şah çıxdı qəmdən. 

Adına eləyib hörmot.  ehtiram,

Bir ay yas  saxladı onunçün tamam. 

Hörmot üçün bir ay çıxmadı  toxto.

Qara paltar geydi о  qara boxto.

Şirino 

çatanda bu tozo xəbər 

Həm  sevinc gətirdi,  lıonı 

do 

qom. 

Kodor. 

Bir yandan şad olub  dedi:  "Ölümü 

Qurtardı 

hosoddon 

bu рак Könlümü."

Bir yandan qomlonib.  о çəKİrdi ah 

Ki:  "Mənimçün do var b e b  gün,  eyvah!" 

Xosrov xatirino  qəsrində bir ay 

Işrət düzəltmədi  о işıqlı ay.