|
Şobdizi bir anda otlağa sürdü.
Qonağı apardı nazla eyvana,
Bu fəxrdən başı çatdı Keyvana.
Büsat açdıraraq Xosrov oturdu,
Qızıl xərc elədi, xoş m əclis qurdu.
Icazə verdi
k
İ, qoy golsin Şoı
Başlansın xoş sözlər, şirin söhbotlor.
Gülab dolu camla goldi о nigar,
A ğzı şəıcər dolu, gözb ri xumar.
Adı
ŞoKor.
özü
şoKor
о idi,
Isfahan nabatı mogor о idi?
Saçından otrafa səpirdi ənbər,
Gülüşü qoııd idi, sözb ri şəıcər.
Öpüşü VisotOK dünya fıtnosi.
Yağlı dil tÖKmoKdo onun dayəsi.
Çin, Rum gözollori yanında ıcəniz,
E b bir gözəli tapmazsan hərgiz.
Novruza dönmüşdü qaranlıq gcco.
M əclis bozonirdi onlar gülünco.
Şorabla doldurdu qodohi ovvol.
Bir xəlvət ev ola, bir b e b gözəl!
Oturmuşdu Xosrov olindo sağor.
Başladı nəğməni ay üzlü Şəıcər.
Sanma m ey süzürdü qədəhə günəş,
Quru su içino töKürdü ataş.
Əlindo gülabın talxi gedirdi,
Şaha şirinliıcb taqdim edirdi.
Yuxu zindanına düşsün dcyo şah
Qədəhi dalbadal verirdi о mah.
Şərab eyləyincə onlara təsir,
Тэпс etdi m əclisi mütrübbr bir-bir.
Üzürlü bəhanə gətirib, sonra
335
ŞoKor
şah yanından çıxdı кэпага.
Var idi ŞoKordo bir ziroı< Koniz.
Ö z ü t Ə K
qam ətli, qəşəng, m isilsiz.
ŞoKor zinotini geydirdi ona,
Y ola saldı gcco şahın yanına.
Nazonini Xosrov görüncə haman
ŞoKor
qisasını aldı balından.
Gcco qucaqladı, к а т т а çatdı,
Onu şoKor bildi. qondo oxşatdı.
Xosrovun işino qız heyran qaldı,
Şahın gözolliyi Könlünü çaldı.
Şahın gözolliyi olmuşdu dastan,
Bir sözüylə insan çıxardı yoldan.
Boy-buxunda ona çatan olmazdı,
GörKomi mordano.
qaməti sazdı.
Moğzi
badam
K İ m i
tozo vo tordi.
Sümüyü şirindi, bir neyşəıcərdi.
Işrətdə düşsəydi atı
çotino.
A zı otuz ağac sürordi уепэ.
IçKİni az içso. уепэ qırx batman
Içərdi bir gündo gülgün şərabdan.
Sübh olanda qalxdı yerindən ıcəniz,
Dedi: "Şahım, gedim, izn verin siz."
ŞoKoro
yetirib özünü dorhal.
Dedi ohvalatı о tamam-Kamal.
G
ccok
İ işlordon etdi xobordar.
О g izlin sirlori qıldı aşixar.
ŞoKor
bir эПпэ şam aldı çıxdı,
ŞoKor.
şam bir ycrdo bir yaraşıqdı.
Şah
zoıın etdi budur gccoKİ dilbor.
Əlindo
şam
g ələn ŞoKordir. ŞoKor.
Şah soruşdu: "Son ey qonaq saxlayan,
Мэп Kİmisi soııo olubmu mehman?"
ŞoKor cavab verdi: "Ey nurlu çıraq,
Bu dünyada yoxdur son Kİmi qonaq.
Nadir gözolliyin. qoşong üzün var,
336
Şirin danışığın, dadlı sözün var.
Qəzəblənmə, deyim, var səndə nöqsan,
Çox pis qoxu gəlir duzlu ağzından.
Duz insanda,
bolli.
xoş iy
törodor.
DuzluvKon.
qoxursan neçin bu qədər?"
Şah dedi: "Ey
süson.
buna
çaro
de!"
Dedi: "Ancaq bir il sən sanmsaq ye!"
Şah о bütxanadan
gcdondon
sonra
Bir il
omol
etdi tapşınqlara.
Bu
sözün üstündon
bir il
Kcçondo.
Şah başqa hal duydu уепэ bodondo.
Hann dövran atı ramlıq göstordi.
Sanmsaq üstündo süsən göyordi.
Kcçon
İ I
k
İ K İ m i
şah уепэ durdu,
Ycııo
do ŞəKərçün bir bazar qurdu.
Kcçon
İ I
k
İ K İ m i
şirindi ŞoKor.
Şəıcərə rast golon
şirinlİK
göror.
Keyfın bir zamanı moclis qızaraq,
Ortalığa gəldi öpüş, oynamaq.
ŞoKor
him
c lo d i. Konizi g o ld i.
Onu şaha qoşdu, özü
O K İld i.
Ç’cynonmiş mozoni şah yeyirdi to к.
Dadsız paludoni şoı
Elo
k
İ,
gcconin rongi saraldı,
О bal dodaqlıdan şah xəbər aldı:
"Soııo rast gəlibmi monimtOK qonaq?
Görmüsonmi bclo həvəsli qoçaq?"
Şaha cavab verdi о şux işvəıcar:
"Bildir rast gəlm işdi son Kİmi bir yar,
Pis qoxu gəlirdi ağzından ancaq,
Son xoş qoxulusan, ey nurlu çıraq!"
Dedi: "Yad eybini yaxşı görürsən.
Öz gözolliyindo eybini gör son."
ŞoKor
soruşdu
k
İ:
"Eybim hansıdır
Ki, ondan camalın yaman ad alır?"
Xosrov dedi: "Eşit, budur о nöqsan:
337
Bir an adamlardan uzaq olmursan.
Нэг
k o s o
do
v
ran to
к
mohrom olaraq,
Нэг gəlib-gedənə açırsan qucaq.
B
əzək
Iİ
bir quşsan sən,
ey
nəqşi-Çin,
Gündo bir budağa qonursan neçin?
T əəssü f olsun, var bir
nazİK
qının,
Нэг gün bir qılıncla oynayır bu qın."
"Ey
cavanmord. - dcyo
səsləndi
Şoı
Sanma bu
şoKordon
dadmış bir nəfər.
О sirlər örtono cdirom qəsəm,
Doğulduğum gündon öz möhrümdoyom.
No biri mənimlə gecə birloşib.
No bir
k o s
dünyada dürrümü deşib.
Monim Konizimdir о son görənlər,
Xəlvətdə səninlə işrot sürənlər.
Ə vvəlcə golordim yanına özüm,
McytOK
most edirdi səni hor sözüm.
LaKİn qucağına
giron mon deyil,
Mən
K İ m i
başqa bir gözəl oldu, bil."
Eşidon zamanda şah bu dastanı,
Şohadot verirdi buna öz cam.
Allahın möhrü bir dürr üsto olsa,
DcmoK. dcşilm om iş о dürr əsla.
X O S R O V U N ŞƏK ƏRI A L M A SI
Od
K İ m i
yananda şorq üfuqləri
Su
K İ m i
tore etdi Xosrov о yeri.
Y ığdı Isfahanın böyÜKİərini.
Soruşdu onlardan о şux porini.
Isfahanın olıli ta bir ağızdan:
"Ismotlidir. - dedi, - о afəti-can.
Ö z
tüngü içindo qalmışdı
ŞoKor.
Ə1 doymomiş güldür, inan, о dilbər.
Malını saxlayıb bağlı homişo.
338
Bir ncco ıcənizi salmışdır işo.
Hazır dayansa da atı hor zaman,
Nizosi dcyor
k
İ:
"Uzaqda dayan."
Qarılar yoxlayıb qız ismotini.
Təsdiq
clodilor boKarotini.
Şah buna sevindi, "əcəb"
dcyoroıc
"ŞoKoro doym oyib
bu
qodor milçoK."
Tez elçi göndərdi, aldı
ŞoKori.
О
gcco
qoynuna saldı
ŞoKori.
Ş o K o rin
о tozo dürrünü deşdi,
Lol
üzıiKİo
yaqut gəldi birbşdi.
Modaino torof yola düzoldi.
Şəıcər də onunla bərabər gəldi.
Şəıcər səbəbinə alçaldı Şirin,
Ş o K o r
do özünü salırdı şirin.
Doyan zamanda şah ŞoKordon уепэ
Üz qoydu Şirinin о bal şohdino.
Ş o K o r
şah qosrindo yalqız qalıncan,
Şirin xurmasından yeyirdi tiıcan.
Şirinin eşqiylə hey сокогок ah
Suda
şoK or
K İ m i
oriyirdi şah.
Şirin həsrətindən şah olmuşdu şam,
Odlarda yanırdı hey sohor-axşam.
Mumun кеуй yalnız balla xoşlanar,
Baldan ayrılsa mum, şam olub yanar.
Bir
kosİ ii
ağzından çıxsa şirin can,
No çıxar ağzına şoı
Şirinin yerini şəıcər tutarmı?
Şirinsiz şoKorin bir dadı varmı?
Ç’omonlor boş qalar yoqin nosrinsiz,
ŞoKor acı dadar, inan, şirinsiz.
ŞoK or.
şirin birdir, söylomo. dayan!
Şirin candan olur, şoı
Şirinin bal şamı parlayan zaman
Manqalda ud ilə şoı
Camında bir damcı dad var şəıcərin.
339
Onu da şirindon borc alıb yoqin.
Ş i r i n d o n
çəıcinməz
b ö y Ü K
adamlar,
Uşağı, tutini
şo K or
aldadar.
X oş gələr
insana
bu
şirin, laKİn
Şəıcər tez
əriyər
su dəyən
tƏKİn.
ŞoKorlo Şirinin forqi oyandır.
ŞoKor
can yeridir, Şirinco candır.
Şirin - Kəcavədə oturmuş pori.
ŞoKor
- onun
ipoK p ord od o zori.
Üroyi deyirdi: tez gəlsin Şirin,
Bir faydası yoxdur т э п э Şəıcərin.
Buza çatmazsa da saflıqda büllur,
Büllur quru, ancaq buzsa yaş olur.
Başımda fırlansa doyirman daşı,
Şirindir Könlümün уепэ sirdaşı.
Dolanıb başına dönmərəm ondan,
Bir başım var, verdim yolunda qurban.
Dedi: "Bütün bunlar bir xam xəyaldır
Sobr etmosom bu iş xeyli mahaldır.
Şirin
söhbotindo sobr
etməıc
goroK.
Aldanma
şirino
к оф э uşaqtəıc.
Şirin do. ŞoKor do öz canımdadır,
N eçin acılayım günümü axır?!
Bu qodor homdomlo yoxdur həmdəmim,
Gəmiçi
çoxsa da qorq olur gomim.
Arzunun gözııno mil сок.
ког
clo.
Moqsodo çatmazsan bu tələsməKİə.
DüşmoK istomoson KÖİgotoK yerə,
Ayaq qoyub bir-bir çıx pillələrə.
Kam olmaqçün olma çox da həvəsıcar,
Bir gün tapmayanda olmayasan xar.
A z olsa tamahın, arzun, niyyotin.
Onda qat-qat artar malın, sorvotin.
Mord olmaq yaxşıdır dünyada hor an,
MərdlİKİə yctişor arzuya insan.
Sobr cyloyom
goroK.
doğru yol budur,
340
Arvada alçalmaq arvadlıq olur.
Kişi arvadsifət olmasın goroK.
Arvadçün ağlamaz Kİşi arvadtOK.
Moııi bondo salır bir когрэ ceyran,
Ncco adlandırım özümü aslan?
Y unu qırxılmış bir qoyun da olsam,
Özgo yununda yox, öz yunumdayam.
FiltƏK gizbdərəıc sirri hər ıcəsdən,
BaramatOK
yatdım öz pilləmdə
mon.
LaKİn о gözəldə
clo
naz vardı,
Keyxosrov dagəlsə
moğlub
olardı.
Üroyi
alsa Kürd,
sinoni gozor.
Evini vcrorson. xəznəni gəzər.
Qəlbimi qanatsa taun, yeri var,
Tamahıcardım, tamah taun doğurar.
Moşuqodon vofa. gol. umma horgiz.
Tobib bişirərmi xostoyo pəhriz?
Elə hala salır odası moııi.
Deyirəm: vur, ö ld ü rb eb fitnəni.
Mən nə vaxta Kİmi ondan utanım?
Bir yolluq incidim, qurtarsın canım.
Arvadı heç vurma, olsa odobsiz.
E b vur
k
İ, bir do qalxmasın hərgiz.
Gilanda bir qadın söybyirdi lıonı:
"Ya qadına doymo. ya da vur möhıcəm."
Şahın qəlbi dordo tapmadı çara,
Y o x bir mohrom açsın sirri onlara,
Evdo olar qolbin nıolıromi. bolli.
Yad qolbindon olmaz qolbo tosolli.
Istoyirson evin salamat qala,
Yad adamı cvo buraxma əsla.
Ən yaxşı dostuna sirr verən zaman
Zoıın e b dayanıb qarşında düşman.
Dcyilmoyon sözü dcmo oğyara.
Bir Ь к oğyar deyil, hotta dostlara.
Bilmosin sirrini cvdo divarlar,
341
Divar dalında da çünıci qulaq var.
G izləyə
b i l m o s o n
sirri qohumdan,
Qəlbinə do onu buraxma bir an.
Deyilm əyən sirri gətirmə dilə,
Onun barəsində düşünmo belə.
Bu m əclisdə e b pərdə saxla sən,
Darğa qılıncına rast golmoyoson
Ç’öldo oxunmayan bir noğmo. düşün,
Şahın m əclisinə yararmı bu gün?
H eç oturub-durma pis dostla,
ç o k
İ
i i
.
Şonino
ə s k
İ
k
I İ
k
gotiror sonin.
Y oldaşın ağıllı, ya axmaq olsa,
Ona qıfılsız şey tapşırma əsla.
A ğac
O K d in .
m ütbq e b
y c r d o
эк
Ki, yəqin biləsən о bar verəcəK.
Ağzında о
q o d o r
saxla
k
İ ,
s ö z ü
Y axşı ad qazansın deyənin özü.
Istərsən şadlıqda yüz paltar
tİ K o n .
Bir
KöynoK
parçala yaxşı adçün
son!
Y üz gözəl rast gəlsə -
iş v o li
canan,
B i r c o
çincin olsa,
s o n
qorun ondan.
S ö z ü n o d ü ş m o n i n
g ö z b r ib bax,
Onda yaxşı-pisi
g ö r o r s o n
ancaq.
ŞIR IN IN Y A L Q IZ Q A L IB
A H -Z A R E TM Ə SI
Xosrov bilirdi
k
İ, homişo Şapur
Şirinin dordini yaxşı ovudur.
Daha
d a d a n x s ı n , d c y o r o K .
Şirin
Əmr etdi
k
İ ,
Şapur
d o r g a h a g o l s i n .
Şirin öz qəsrində qalan zaman tƏK
Y aş
t ö K d ü
gözündon parlaq
lo ltO K .
Bir gcco qolbini çox sıxdı
Kodor.
Olmuşdu gecəsi ib bərabər.
342
Gecə qaranlıqdı. Dağın üstüno
SanKİ qara qarğa qonmuşdu уепэ.
Dağ asılmış
K İ m i
qanadlanndan
Ağır t ^ ə n ir d i о qarğa yaman.
Buz
K İ m i
soyuqdu gcconin üzü,
SanKİ bu gecənin yoxdu gündüzü.
SanKİ sohor quşu çəıcilmiş dara,
Batmışdı hor tərəf qaranlıqlara.
Təbilçi əlini vurmuşdu ilan,
Ulduz ayağına batmışdı йкап.
KeşİKÇİnin oli qalmışdı bomboş,
Zoııg çalan xostoydi. pasiban sorxoş.
G öy yerə salmışdı qara bir
ö r t ü K ,
G öy - iti qılıncdı, zomano - bir
№к.
Toy edib günəşlə ay yatdığından.
Sübhün doğmasına yoxdu heç güman.
Alm ışdı qoynuna gecə göyləri,
Günoş unutmuşdu gün doğan yeri.
Conub ulduzlan
K ü r t
düşüb qalmış,
Şimal gözollori yuxuya dalmış.
Yer şahlıq çotrini başına qoymuş,
Asudo olmuşdu lıonı balıq, lıonı quş.
Elo bil udmuşdu gecə günoşi.
Dağınıq salmışdı Bonatünnoşi.
Dünya ayağında bir qara
zoncir.
QütbtOK
göy durub onu seyr edir.
Dünyanın
xilqotdon
yoxdur
xobori.
SanKİ
dəyişmişdi dünyanın yeri.
Asiman başını
oyib doniztOK.
DİZİIIO SOpİrdİ dÜrr
OtOK-OtOK.
Dürr oğurlayanda göylorin gözü
Birdon qır
Kiıpüno
düşmüşdü özü.
Fəzanın çoxlu od şölolorindon
Qalmışdı qara bir tüstü dcyoson.
Y ol üsto samandı sanxi
KoliKoşan.
Altında da göm göy bir su - asiman.
343
Bir ovuc arpaydi e b bil ülıcər
Ki, falçı qarılar oldo tərpədər.
No Zənd oxumağa möbiddo dil var,
Nə qanad çalmağa mayildi quşlar.
Ulduz parlamasin dcyo göylərdə,
Nizoli zoncilor vardir hor ycrdo.
Dul qannın artıq sönüb çırağı,
Golib xoruzunu çalmışdı yağı.
D eyirbr: gcco div yol
k o s o h
zaman
Xoruzlar qışqırır: "Ay allah, aman!"
Bu песэ gccoydi. yüz divi vardi,
Xoruzlar sosini çıxarmırlardı?
Ş irin in üroyi
ç o K İ l i b
dara,
Ç ırağ ı o lm u şd u gccotOK qara.
T o n h alıq d an ö y b g o lm işd i tongo.
D ordindon a b m b g irird i congo,
D o ğ ru d e y ir b r
k İ ,
xosto o la n a
G cco d ö n ü b o lu r b ir d u staq x an a .
G cconin morivozi c a n çoKİşmoKdir.
X ostoyo b a x a n g ö r пэ çoKocoKdir!
Ş irin d il a ç a ra q dedi: "E y d ü n y a,
Bu gecodir, yoxsa obodi bəla?
Gcco deyil, sanxi qara ilandır,
B
o
I
ko
b ir zo n cid ir. a d am u d a n d ır?
A ğ la y ıra m , çünKİ b u q a ra zonci
ZoncilortOK g ü lm ü r, a ç ılm ır rongi.
Ey lacivordi göy, пэ olub sono?
Bu gcco göz yumdun öz adotino?
Qolbimin tüstüsü yolu ıcəsdimi?
Ayağın nalomdon. de, şiıcəstdimi?
Ey gcco. bu qomdon yox xilas yolum,
Son in dinin varsa, т э п dinsiz olum.
Ey gcco. bu gcco ilqara düz ol!
Y
a
tez öldür
m o ı ı i . y a
tez
g ü n d ü z
o l!
Y c r i n d o d a y a n d ı n b u l u d t a K n o d o n ?
Bir
q ı l ı n c ü s t ü n o g c t m i r s o n k İ , s o n 9
344
Tutaq, təbilçinin əli bağlıdır,
ÜİKorin
ayağı açıqdır, axır!
Man bir şamam, gcco qalaram oyaq,
Ş am to к ağlayıram homişo ancaq.
Şam Kİmi yanmağa çox hovosim var,
Şam yanan zamanda çünKİ xoş olar.
Başıma bir düyün olmuşdur foloK.
Bu sözü oxuyan yoqin gülocoK.
Ey quş, dilin varsa, oxu, yubanma,
Ey sübh, ağzın varsa, bir gül, dayanma.
Ey sabahın quşu, ıcafir dcyilson.
Niyo başlamırsan təıcbirini son 9
Od deyilsən əgər, ey sabah, bir din!
Daşsız vo domirsiz çıxmırsan neçin?"
Qəlbi, pərvanətOK qəmli dolandı,
Birdon sübhün şamı alışdı, yandı.
Sübhün
m ü İ K ü
gözəl bir ölıcədir, bil,
О ycrdo hor is to к tez olur hasil!
Bir cığır taparsa xoznoyo hor ко s.
Sübh olmasa onu heç aça bilmoz
Sübh açılar hor bir arzu, hor hasar,
Bu zaman hor işo tapılar açar.
Oyanan zamanda canlilar sohor
Dillordo tosbihin giilii goyoror.
Нэг Kİmin dilindo azca qiivvot var,
Sübh
İK o n
allaha duaya başlar.
Dua oxuyarsa dil quşu ogor.
Dili olmayanlar bos ncylosinlor9
Ibadot olunan о
vliksok
т э к а п
Dilsizlor dilini anlayir, inan!
Tapdı Şirin sübhün Kİmiyasını,
Doyişdi
civotOK
öz odasını.
Sobrindon xoruzlar qanadlandılar,
Dedilor: sobr cdoıı moqsodo çatar.
Ycro sürtdü Şirin о gül üzünü,
Zanyıb tannya dedi sözünü:
345
"Ey tann, gccomo bir nohayot ver,
Мэпэ gündüz
K İ m i
qalibiyyot ver!
Siıbho ümidim yox, gccom qapqara,
Aç monim üzümü nurlu bahara.
Şir Kİmi orlori öldııror qəmim,
Qəmə şadlıq Kİmi qoy qalib
golim .
T aqotim
heç yoxdur bu dar zindana,
LoltOK moııi
daşdan
son
çıxarsana!
Нэг
Kosin
dadına çatırsan, allah,
Мэпэ də özün ol bu gündə pənah.
And verirəm yetim ahü zanna!
Məzlum qocalann fəryadlanna,
MisKİn
qoriblorin
yatdığı уегэ,
Quyu
dibindoKİ ac əsirlərə,
"Adil allah" dcyo çağıranlara,
Əfvlər diləyən çox günahıcara,
Üroyi fotlı edən saf hoqiqoto.
Ruhu canlandıran
b ö y ü K
ayoto.
Tomiz dindarların saf niyyətinə,
Peyğəmbərlərinin qüdsiyyətinə,
Xalqa əl açmayan möhtaca, xara,
Qanına bulanmış yaralılara.
Evindon didorgin min can eşqinə,
Köçdon ayrı düşmüş insan eşqinə,
II
k
dors alanların
x o ş
təıcranna,
Yanıqlı qolblorin ahü zarına,
Göz yaşından sirab olan reyhana,
Sabahlar vcrilon nozir. qurbana,
Insanlardan gizlin nurun cşqino.
О saysız-hesabsız varın cşqino.
Bir qoca rahibin saf imanına,
Mosum
üroKİorin
saf vicdanına,
Son in boyondiyin hor bir taoto.
Qobul eylədiyin hor bir dovoto.
Ərşi ötüb Kcçon о son foryada,
Izaha sığmayan о Ьоуйк ada,
346
Özün ol bu qanlı qəlbimə qəmxar,
Bu qom girdabından canimi qurtar!
Bir dil olsa əgər hər
t ü K ü m
bu an.
T o rifin in sosi golor
onlardan.
Yatmışam,
dilsizo m .
odur
sono
man
E tm odim
birini
y ü z tosoKKiirdon.
S ən e b v a rlıq sa n , b ilin m ə z Kİmson.
Ö z g ə lə r fan id ir, b a q i b ir sənsən.
V ohdot pordosindo o lm u sa n nohan,
Q a p ın d a o lm u şd u r foloK p asib an ,
Sonin v a rlığ ın ın so n u , ovvoli
H ə b o lm a m ışd ır Kİmsoyo ЬэШ.
Sonin dorgahina bir yol var ancaq:
О da qorxu duyub, timid bağlamaq.
Y aratdın foloyi, açdın dövranı,
Son verdin dünyanı, ruzunu, cam,
Bizdon can da alsan, ruzu da verson,
Sən b ib n yaxşıdır, özün bilorson!
Kömoyinlo öm ür sürürom b e b ,
Bu к о т о к üstıındon bir к о т э к e b !
Başıma gətirsən əgər bir qəza,
E b et,
Dostları ilə paylaş: |
|
|