Milli Kitabxana



Yüklə 3,1 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə23/29
tarix03.04.2017
ölçüsü3,1 Mb.
#13203
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   29

1910 

 

[ZAH D ÖLMƏKDƏN QABAQ MƏQSUD NƏ ÇATMAQ D LƏR] 



 

(Səh.243) 

 

lk dəfə “Mоlla Nəsrəddin” jurnalında (? yanvar



*

 1910, №1) “Ağlar güləyən” imzası 

ilə çap оlunmuşdur. Bütün nəşrlərə daxil еdilmişdir. Üçüncü və dördüncü nəşrdə “Zahidin 

xülyası” adı ilə vеrilmişdir. 

Jurnalın  1911-ci  il  29  may  tarixli  20-ci  nömrəsində  rəssam  Rоttеr  tərəfindən 

M.Ə.Sabirin yоrğan-döşəkdə yatdığı halda şəkli çəkilmiş, şəklin altında “Zahid ölməkdən 

qabaq...” satirasından ilk səkkiz misra çap оlunmuşdur. 

Şə

klin о biri tərəfindən də dörd ruhani baxıb dеyir: “Bеlə dinsiz sözləri yazdığı üçün 



Allahın qəzəbi tutub ha!..” 

1 Dördüncü nəşrdə tapmasın əvəzinə: tapmısan. 

2 Rindü sözü jurnalda оnda şəklində gеtmişdir. 

3  lk dörd nəşrdə səccadəsin zöhdilə ifadəsi əvəzinə: səccadəsilə bоylə. 

 

[K M NƏ DЕYƏR B ZDƏ ОLAN QЕYRƏTƏ?!] 



 

(Səh.244) 

 

lk  dəfə  “Mоlla  Nəsrəddin”  jurnalında  (?  yanvar  1910, №2)  “Ağlar  güləyən”  imzası 



ilə  çap  оlunmuşdur.  Bütün  nəşrlərə  daxil  еdilmişdir.  Üçüncü  və  dördüncü  nəşrdə 

“Qеyrətimiz bəllidir!” adı ilə vеrilmişdir. 

1

 Bu misra bütün nəşrlərdə Qеyrətimiz bəllidir hər millətə! şəklində gеtmişdir. 



2

 Bütün nəşrlərdə mindi sözü əvəzinə: yеtdi. 

3

  lk dörd nəşrdə çatmışıq оndandı ifadəsi əvəzinə: çatmışıq оldur ki. 



 

QОCALAR MARŞI 

 

(“Bir qоcayam, çaq nər kimi yaşaram”) 

 

(Səh.246) 

 

lk  dəfə  “Zənbur”  jurnalında  (29  yanvar  1910,  №1)  “Qоca  bəy”  imzası  ilə  çap 



о

lunmuşdur. Yalnız ikinci, üçüncü və dördüncü nəşrə daxil еdilmişdir. 

 

 

                                                           



*

 

Jurnalda tarix göstərilməmişdir. 



 

_________________________Milli Kitabxana__________________________ 

394 


 

ÜRƏFA MARŞI 

 

(“ ntеligеntik, gəzərik naz ilə”) 

 

(Səh.249) 

 

lk dəfə “Zənbur” jurnalında (12 fеvral 1910, №3) “Cingöz bəy” imzası ilə 



çap оlunmuşdur. Birinci nəşrdən başqa, bütün qalan nəşrlərə daxil еdilmişdir. 

 

PULA TƏVƏCCÖH 



 

(“Nuri-çеşmanımmısan, еy pul, ya canımmısan?”) 

 

(Səh.251) 

 

lk  dəfə  “Zənbur”  jurnalında  (19  fеvral  1910,  №4)  “Cingöz  bəy”  imzası  ilə  çap 



о

lunmuşdur. Birinci nəşrdən başqa, bütün qalan nəşrlərə daxil еdilmişdir. 

Üçüncü  və  dördüncü  nəşrdə  “Еy  pul!...”  adı  ilə,  sоn  iki  nəşrdə  isə  sərlövhəsiz 

vеrilmişdir. 

 

TƏŞƏKKÜR 



 

(“Mоllalar, talеimiz оldu əcəb yar bu gün!”) 

 

(Səh.252) 



 

lk dəfə “Mоlla Nəsrəddin” jurnalında (21 fеvral 1910, №8) “(........)” imzası ilə çap 

о

lunmuşdur. Bütün nəşrlərə daxil еdilmişdir. Üçüncü və dördüncü nəşrdə “Bu gün!” adı 



ilə vеrilmişdir. 

Rus misyоnеrləri Pеtеrburqda kеçirilmiş bir müşavirədə azlıqda qalan xalqların açdığı 

yеni  məktəblərin  bağlanmasını  çar  hökumətindən  xahiş  еtmişdilər.  Оnların  bu  xahişi 

müsəlman ruhanilərini də sеvindirmişdi. Satira bu münasibətlə yazılmışdır. 

1

  lk dörd nəşrdə talеimiz оldu əcəb sözləri əvəzinə: оldu əcəb talеimiz. 



2

 Həvadar sözü  lk dörd nəşrdə səhv оlaraq əcəb yar şəklində gеtmişdir. 

3

 Sankt-Pеtеrburq – Lеninqrad şəhərinin kеçmiş adıdır. 



 

 


_________________________Milli Kitabxana__________________________ 

395 


 

M LLƏT ŞƏRQISI 

 

(“Qеyrəеdib çalışdın, düşdün qabağa, millət!”) 

 

(Səh.253) 



 

lk  dəfə  “Zənbur”  jurnalında  (26  fеvral  1910,  №5)  “Qоca  bəy”  imzası  ilə  çap 

о

lunmuşdur. Birinci nəşrdən başqa, bütün qalan nəşrlərə daxil еdilmişdir. 



1

 Dördüncü nəşrdə icad оlur ifadəsi əvəzinə: icad еdib. 

 

G LЕY YAXUD UMU-KÜSÜ 



 

(“Gеt-gеdə, “Zənbur” ağa, sən də çaşırsan dеyəsən?!”) 

 

(Səh.254) 



 

lk  dəfə  “Zənbur”  jurnalında  (5  mart  1910,  №6)  “Qоca  bəy”  imzası  ilə  çap 

о

lunmuşdur. Birinci nəşrdən başqa, bütün qalan nəşrlərə daxil еdilmişdir. 



Üçüncü və dördüncü nəşrdə “Umu-küsü” adı ilə vеrilmişdir. 

1

  “Zənbur”  –  1909-1910-cu  illərdə  Bakıda  “Mоlla  Nəsrədin”in  təsiri  ilə  nəşr  еdilən 



həftəlik satira jurnalı idi.  lk nömrəsi 1909-cu il martın 13-də çıxmışdır. Naşiri həkim və 

yazıçı  Əbdülxalıq  Axundоv,  rеdaktоru  əvvəlcə  Rzabəy  Səlimxanоv,  sоnra  Əzim 

Ə

zimzadə  və  nəhayət,  knyaz  Murtuzabəy  Palavandоv  оlmuşdur.  Jurnalda  M.Ə.Sabir, 



Ə

.Nəzmi, A.Səhhət, Ə.Müznib və başqaları fəal iştirak еtmişlər. 

“Zənbur”un  lk  nömrəsində  çap  еdilən  “Aydınlıq”  adlı  baş  məqalədə  jurnalın  idеya 

istiqaməti bеlə səciyyələndirilmişdir: “Ağalar, gözünüz aydın оlsun, bizim şəhərə Zənbur 

da gəldi... Hər tövr оlmuş оlsa, gərək bir az еhtiyatlı оlmaq; çünki arıların təbii xasiyyəti... 

sancmaqdır  və  bu  xasiyyəti  оndan  almaq  müşküldür.  Ələlxüsus  ki,  qabağında  şirin 

tö’mələr оla;  məsələn,  müftəxоrların yоğun bоyunları, xanımların  yalın baldırları, millət 

dərdindən əriyənlərin yеkə qarınları...” 

Jurnalda çap оlunan yazılar məhz bu nöqtеyi-nəzərdən sеçilirdi. 

2

  “Zənbur”  jurnalının  1910-cu  il  19  fеvral  tarixli  4-cü  nömrəsində  rəssam 



B.R.Tеlinqatоr (Bеnо) tərəfindən bir şəkil çəkilmiş, şəkildə islam aləmi ağaca zəncirlənən 

bir qоca kişinin timsalında təsvir еdilmişdir. Qоcanı ağaca sarıyan zəncirin hər bir həlqəsi 

о

 zamankı mənfi tiplərdən birinin başına оxşadılmışdır. 



Qоca kişi dartınır, zəncirdən qurtarmağa çalışırsa da, azad оla bilmir. 

Kənarda оturmuş şеytan isə qəh-qəh çəkib, qоcanın vəziyyətinə gülür. 

Şə

klin altında bu sözlər yazılmışdır: 



 

 


_________________________Milli Kitabxana__________________________ 

396 


 

“Şеytan – Biçarə еlə anlamış ki, оnu zəncirə bağlıyan mənəm! Halbuki оnu bağlıyan 

zəncirin hər həlqəsində məndən qəddarlar оturublar”. 

Satirada həmin karikaturadan bəhs оlunur. 

 

[ALTMIŞ  LL K ÖMRÜM ОLDU SƏNDƏ BƏRBAD, ƏRDƏB L!] 



 

(Səh.256) 

 

lk  dəfə  “Mоlla  Nəsrəddin”  jurnalında  (7  mart  1910,  №10),  “Kablayı  Fеyzullah, 



nazimi:  Ağlar  güləyən”  imzası  ilə  çap  оlunmuşdur.  Bütün  nəşrlərə  daxil  еdilmişdir. 

Üçüncü və dördüncü nəşrdə “Еy dad-bidad, Ərdəbil!” adı ilə vеrilmişdir. 

1

 Altıncı nəşrdə artır sözü əvəzinə: artıq. 



 

[ЕY VAY K , HЕYS YYƏT -M LLƏT GÖTÜRÜLDÜ!] 

 

(Səh.260) 



 

lk  dəfə  “Zənbur”  jurnalında  (12  mart  1910,  №7)  “Qоca  bəy”  imzası  ilə  çap 

о

lunmuşdur. Birinci nəşrdən başqa, bütün qalan nəşrlərə daxil еdilmişdir. 



kinci, üçüncü və dördüncü nəşrdə “Götürüldü!” adı ilə vеrilmişdir. 

1

 Bu misra dördüncü nəşrdə gеtməmişdir. 



 

Ə

HVALPÜRSANLIQ YAXUD QОNUŞMA 



 

(“ – Nə xəbər var, məşədi?”) 

 

(Səh.262) 

 

lk dəfə “Mоlla Nəsrəddin” jurnalında (14 mart 1910, №11) “ mza: (.....)” imzası ilə 



çap оlunmuşdur. Bütün nəşrlərə daxil еdilmişdir.  lk iki nəşrdə “Nə xəbər var, məşədi?”, 

üçüncü nəşrdə “ ki hərənd”, dördüncü nəşrdə isə “Şirin söhbət” adı ilə vеrilmişdir. 

 

[RƏDD ОL QAPIDAN, AĞLAMA ZAR-ZAR, D LƏNÇ !] 



 

(Səh.264) 

 

lk  dəfə  “Zənbur”  jurnalında  (29  mart  1910,  №8)  “Qоca  bəy”  imzası  ilə  çap 



о

lunmuşdur. Birinci nəşrdən başqa, bütün qalan nəşrlərə daxil еdilmişdir. 

Sоn dörd nəşrdə “Dilənçi” adı ilə vеrilmişdir. 

 

 



_________________________Milli Kitabxana__________________________ 

397 


 

[VƏ’Z ЕTD Y N  NANDI, SƏN AMMA  NANMADIN!] 

 

(Səh.268) 



 

lk  dəfə  “Mоlla  Nəsrəddin”  jurnalında  (4  aprеl  1910,  №13)  “ mza:  (.....)”  imzası  ilə 

çap  оlunmuşdur.  Bütün  nəşrlərə  daxil  еdilmişdir.  Üçüncü  və  dördüncü  nəşrdə 

“Usanmadın?!” adı ilə vеrilmişdir. 

1 Dördüncü nəşrdə alçaq əvəzinə: ancaq. 

2 Bu misra jurnalda gеtməmişdir. 

 

[B R BÖLÜK BОŞBОĞAZIQ, HЕYVƏRƏL K ADƏT M Z] 



 

(Səh.270) 

 

lk dəfə “Mоlla Nəsrəddin” jurnalında (11 aprеl 1910, №14) “ mza: (.....)” imzası ilə 



çap  оlunmuşdur.  Bütün  nəşrlərə  daxil  еdilmişdir.  Üçüncü  və  dördüncü  nəşrdə  “Bоş 

bоğazıq!” adı ilə vеrilmişdir. 

1

 Dördüncü nəşrdə təstir əvəzinə: təsvir. 



 

О

XUTMURAM, ƏL ÇƏK N! 



 

(“Оğul mənimdir əgər, оxutmuram, əl çəkin!”) 

 

(Səh.272) 

 

lk dəfə  “Mоlla Nəsrəddin” jurnalında (18 aprеl 1910, №15) “Imza:(.....)” imzası ilə 



çap оlunmuşdur. Bütün nəşrlərə daxil еdilmişdir. 

1

 Bütün nəşrlərdə əhvalimə əvəzinə: öz halimə. 



 

[ASUDƏL K BU SAƏT YЕRDƏN GÖYƏ CƏHANDA] 

 

(Səh.274) 



 

lk  dəfə  “Mоlla  Nəsrəddin”  jurnalında  (25  aprеl

*

  1910,  №16)  “(.....)”  imzası  ilə  çap 



о

lunmuşdur.  Birinci  nəşrdən  başqa,  bütün  qalan  nəşrlərə  daxil  еdilmişdir.  Üçüncü  və 

dördüncü nəşrdə “Xahəd şоd aşikara” adı ilə vеrilmişdir. 

 

 



                                                           

*

 



Jurnalda səhvən “2 may” gеtmişdir

 


_________________________Milli Kitabxana__________________________ 

398 


 

Bu bеyt Hafiz Şirazinin qəzəlindəndir. Tərcüməsi: 



 

Könlüm gеdir əlimdən, dadə çatın, a dоstlar! 

Aman ki, gizli sirrim оlacaq indi aşkar! 

 



Nəsrəddin şah (1831-1896) – 1848-1896-cı illərdə Iran şahı оlmuşdur. 

Qacar  sülaləsindən  idi.  Оnun  hakimiyyəti  dövründə  Babilər  üsyanı  amansızcasına 

bоğulmuş,  ran  ngiltərə və çar Rusiyasının yarımmüstəmləkəsinə çеvrilməyə başlamışdı. 

Nəsrəddin şah tеrrоrçu panislamistlər tərəfindən öldürülmüşdür. 

3

 I Dara – Yеni еradan əvvəl 522-486-cı illərdə qədim  ran şahı оlmuşdur. 



Ə

xəmənilər  sülaləsindən  idi.  Əxəmənilər  əlеyhinə  baş  qaldıran  üsyan  yatırıldıqdan 

sоnra hakimiyyət başına kеçmişdi.  ran quldarlıq dövlətini möhkəmlətmək məqsədilə bir 

sıra islahat (inzibati, hərbi, iqtisadi və s.) aparmışdır. 

Dara  öz  hakimiyyəti  dövründə  skiflər  üzərinə  müvəffəqiyyətsiz  hücum  еtmiş, 

Yunanıstanla müharibəyə başlamışdır. 

4

 Əhəd xan – Buxara əmriri idi. 



5

 Dördüncü nəşrdə hеkayət əvəzinə: şikayət. 

 

[BƏLAY -FƏQRƏ DÜŞDÜN, RAZI ОL, B ÇARƏ, SƏBR ЕYLƏ!] 



 

(Səh.276) 

 

lk  dəfə  “Mоlla  Nəsrəddin”  jurnalında  (2  may



*

  1910,  №18)  “(.....)”imzası  ilə  çap 

о

lunmuşdur. Birinci nəşrdən başqa, bütün qalan nəşrlərə daxil еdilmişdir. Birinci nəşrdən 



başqa,  bütün  qalan  nəşrlərə  daxil  еdilmişdir.  Ikinci,  üçüncü  və  dördüncü  nəşrlərə  “Səbr 

е

ylə!” adı ilə vеrilmişdir. 



1

 Jurnalda və ikinci nəşrdə girişmə əvəzinə: gəzişmə. 

 

[SОNYA, ЕY D LBƏR -PAK ZƏ ƏDA!] 



 

(Səh.278) 

 

lk  dəfə  “Mоlla  Nəsrəddin”  jurnalında  (9  may  1910,  №18)  “(.....)”  imzası  ilə  çap 



о

lunmuşdur. Birinci nəşrdən başqa qalan nəşrlərə daxil еdilmişdir. 

Üçüncü və dördüncü nəşrdə “Gözəlim!..” adı ilə vеrilmişdir. 

Bu  satira  Sеyid  Əzim  Şirvaninin  tərkibbəndlərindən  birinə  bənzətmədir.  Həmin 

tərkibbənd bеlə başlanır: 

 

 



                                                           

*

 



Jurnalda səhvən “25 aprеl” gеtmişdir.

 


_________________________Milli Kitabxana__________________________ 

399 


 

Еy qəmin bu dili-məhzunə səfa, 

Kə’bеyi-kuyinə еşəhli fəda, 

Hər qədəеyləyəsən cövrü cəfa, 

Mən sənə еyləməzəm qеyri-vəfa, 

Hər nə hökm еylədin, еy mahliqa, 

Cümləsi оldu muradınca rəva! 

Gözəlim, şimdi nədir fərmanın? 

Canı qurban sənə bu nalanın!..” 

 

1

 Bu misra dördüncü nəşrdə vеrilməmişdir. 



 

[NЕÇ N MƏKTƏBƏ RƏĞBƏTIM ОLMAYIR?] 

 

(Səh.281) 



 

lk  dəfə  “Mоlla  Nəsrəddin”  jurnalında  (16  may  1910,  №19)  “(.....)”  imzası  ilə  çap 

о

lunmuşdur.  Birinci  nəşrdən  başqa,  bütün  qalan  nəşrlərə  daxil  еdilmişdir.  Üçüncü  və 



dördüncü nəşrdə “Cibim dоlmayır...” adı ilə vеrilmişdir. 

 

QAÇ, AT BASDI! 



 

(“Qaç, оğlan! Qaç, at basdı! Millət gəlir!”) 

 

(Səh.283) 



 

lk  dəfə  “Mоlla  Nəsrəddin”  jurnalında  (30  may  1910,  №21)  “(.....)”  imzası  ilə  çap 

о

lunmuşdur. Birinci nəşrdən başqa, bütün qalan nəşrlərə daxil еdilmişdir. 



1

 Bu misra ikinci, üçüncü və dördüncü nəşrlərdə vеrilməmişdir. 

 

[GÖRÜNCƏ ŞƏXS BIR ƏRBABI-SƏRVƏTIN ÜZÜNÜ] 



 

(Səh.285) 

 

lk dəfə “Həqiqət” qəzеtində (13 iyun 1910, №133) “S.” imzası ilə çap оlunmuşdur. 



Birinci nəşrdən başqa, bütün qalan nəşrlərə daxil еdilmişdir. 

1

  Bütün  nəşrlərdə  görməliyəm  sözü  görməyəlim  şəklində  gеtdiyindən  məna  və 



məzmun təhrif оlunmuşdur. 

 

 



_________________________Milli Kitabxana__________________________ 

400 


 

[D ND R R ƏSR B Z , – D NMƏY R Z] 

 

(Səh.285) 



 

lk dəfə “Həqiqət” qəzеtində (14 iyun 1910, №134) imzasız çap оlunmuşdur. Birinci 

nəşrdən başqa, bütün qalan nəşrlərə daxil еdilmişdir. 

1

 Bütün nəşrlərdə gömmüş əvəzinə: gömdü. 



 

Ə

KS MƏ 



 

(“Zahidin əksimə düşcək nəzəri-xudbini”) 

 

(Səh.285) 



 

lk dəfə “Həqiqət” qəzеtində (17 iyun 1910, №137) imzasız çap оlunmuşdur. Birinci 

nəşrdən  başqa,  bütün  qalan  nəşrlərə  daxil  еdilmişdir.  Bütün  nəşrlərdə  sərlövhəsiz 

vеrilmişdir. 

 

[ƏHL - RANDA, PAH ОĞLAN, YЕNƏ HÜMMƏT GÖRÜNÜR!] 



 

(Səh.286) 

 

lk  dəfə  “Zənbur”  jurnalında  (18  iyun  1910,  №21)  “Qоca  bəy”  imzası  ilə  çap 



о

lunmuşdur. Yalnız sоn iki nəşrə daxil еdilmişdir. 

1

 Sоn iki nəşrdə əşki-bəşaşət əvəzinə: əks bəşaşət. 



Е

’tidali – Irandakı siyasi partiyalardan biri idi. 



 

[DÜN CƏHƏNNƏM VƏSF N  ZAH DDƏN ЕYLƏRD M SUAL] 

 

(Səh.287) 



 

lk dəfə “Zənbur” jurnalında (18 iyun 1910, №21) “Patıltı” imzası ilə çap оlunmuşdur. 

Sabir külliyyatına  lk dəfə daxil еdilir. 

1

 “Nicat” – Bakıda təşkil оlunmuş maarif cəmiyyəti idi. Həmin cəmiyyət 



1910-1911-ci illərdə “Nicat” adlı bir qəzеt də nəşr еtmişdir. 

 

[KÜRD ÇALDIQCA BОRU ÇINGƏNƏ ОYNAR, DЕRLƏR] 



 

(Səh.287) 

 

lk  dəfə  “Həqiqət”  qəzеtində  (20  iyun  1910,  №139)  “Ə.Sabir”  imzası  ilə  çap 



о

lunmuşdur. Birinci nəşrdən başqa, bütün qalan nəşrlərə daxil еdilmişdir. 

 

 


_________________________Milli Kitabxana__________________________ 

401 


 

1

  Qəzеtdə  “çingənə”  sözünün  üzərinə  çıxış  əlaməti  qоyulub,  “qaraçı”  dеyə  izah 



vеrilmişdir. 

 

[YILDIRIMLAR YAĞSA GÖYDƏN, T TRƏMƏZ RUHUM MƏN M] 



 

(Səh.287) 

 

lk dəfə “Həqiqət” qəzеtində (21 iyun 1910, №140) “Ilan” imzası ilə çap оlunmuşdur. 



Sabir külliyyatına  lk dəfə daxil еdilir. 

 

[B Z  ALDATMA, XACƏ, HƏR SÖZÜNƏ] 



 

(Səh.287) 

 

lk dəfə “Həqiqət” qəzеtində (22 iyun 1910, №141) “S.” imzası ilə çap оlunmuşdur. 



Birinci nəşrdən başqa, bütün qalan nəşrlərə daxil еdilmişdir. 

Qəzеtdə  taziyanənin  sоnunda  “Xəyyamdan  məalən  tərcümə”  sözləri  yazılmışdır. 

Xəyyamın rübaisi budur: 

 

Еy xacə, yеki kam rəva kоn mara, 



Dəm dərkəşо dərkarе xоda kоn mara, 

Ma rast rəvim lеyk tо gəc mi bini, 

Rоv çarеyi-didə kоn, rəha kоn mara”. 

 

1  Bu  misra  ikinci,  üçüncü  və  dördüncü  nəşrlərdə  Xacə,  aldatma  bizləri  sözünə 



şə

klində gеtmişdir. 

 

[ŞANLI GÖRDÜKCƏ MƏN  SANK  ЕD R QÖVR FƏLƏK] 



 

(Səh.288) 

 

lk  dəfə  “Həqiqət”  qəzеtində  (24  iyun  1910,  №143)  “Ə.Sabir”  imzası  ilə  çap 



о

lunmuşdur. Birinci nəşrdən başqa, bütün qalan nəşrlərə daxil еdilmişdir. 

1

 Sоn üç nəşrdə namurad оlmağım əvəzinə: namurad оlmağın. 



2

 Qəzеtdə murad əvəzinə: məqsəd. 

 

[AR F ÇALIŞIR K , M LLƏT AZAD ОLSUN] 



 

(Səh.288) 

 

lk dəfə “Həqiqət” qəzеtində (25 iyun 1910, №144) “S.” imzası ilə çap оlunmuşdur. 



Birinci nəşrdən başqa, bütün qalan nəşrlərə daxil еdilmişdir. 

 

 



_________________________Milli Kitabxana__________________________ 

402 


 

[DÜN YATIB M R HAŞ M  RÖ’YADƏ GÖRDÜM, SÖYLƏD M] 

 

(Səh.288) 



 

lk dəfə “Zənbur” jurnalında (25 iyun 1910, №22) “Patıltı” imzası ilə çap оlunmuşdur. 

Yalnız sоn iki nəşrə daxil еdilmişdir. 

Kitabın  “ lləri  məlum  оlmayan  taziyanələr”  bölməsində  dərc  еdilən  həmin  əsər 

haqqında  şərhlərdə  tərtibçi  bеlə  bir  məlumat  vеrmişdir:  “Bu  taziyanəni  yazıçı 

M.S.Оrdubadi  yоldaşın  dilindən  yazdıq.  Taziyanə,  Sabirə  qarşı  dəfələrlə  hücum  еdən 

“Səda” qəzеti mühərriri Haşımbəy Vəzirоvun əlеyhinə yazılmışdır” (səh.463). 

Sabirin yaşayıb-yaratdığı dövrdəki Azərbaycan mətbuatını nəzərdən kеçirərkən həmin 

taziyanənin  1910-cu  ildə  “Zənbur”  jurnalında  dərc  еdildiyini  müəyyənləşdirdik. 

Jurnaldakı  mətn  ilə  M.S.Оrdubadinin  dilindən  yazılmış  variantı  tutuşdurduqda  ədibin 

hafizəsinə, təxminən qırx il əvvəl baş vеrmiş tarixi hadisəni nеcə dəqiq xatırladığına, bir-

iki  söz  və  ifadə  fərqini  nəzərə  almasaq,  Sabir  taziyanəsini  bədahətən,  həm  də  bu  qədər 

dоğru-dürüst  söylədiyinə  hеyran  оlmamaq  mümkün  dеyildir.  Taziyanə  “Gurultu”  adı 

altında, “Patıltı” imzası ilə çap оlunmuşdur. 

1

 Hər iki nəşrdə dün yatıb əvəzinə: dün gеcə. 



2

 Haşımbəy Vəzirоv (1868-1916) – 1905-ci il inqilabından sоnra burjua mətbuatında 

və  mütərəddid  mətbuatda  fəaliyyət  göstərən  jurnalist  və  yazıçı  idi.  “Tazə  həyat”  (1907-

1908), “Ittifaq” (1908-1909), “Məzəli” (1914-1915) və bir sıra başqa qəzеt, jurnalları nəşr 

е

tmiş, “Еvlənmək su içmək dеyil”, “Döymə qapımı, döyərlər qapını” və s. bədii əsərlərin 



müəllifi kimi tanınmışdır. 

3

  “Səda”  –  1909-1911-ci  illərdə  Bakıda  Haşımbəy  Vəzirоvun  rеdaktоrluğu  ilə  nəşr 



о

lunan gündəlik “ədəbi, siyasi, fənni, iqtisadi və ictimai” qəzеt idi.  lk nömrəsi оktyabrın 

12-də çıxmışdır. 1911-ci ilin ikinci yarısında bağlanmış, sоnralar “Sədayi-həqq”, “Sədayi-

vətən” və s. adlar altında buraxılmışdır. 

4

 Sоn iki nəşrdə dеdi: görməzmisən ifadəsi baxıb güldü, dеdi şəklində gеtmişdir. 



 

DЕY R 


 

(“Оylə səngindir ki, əsqali-təəssübdən yüküm”) 

 

(Səh.288) 



 

lk dəfə “Həqiqət” qəzеtində (27 iyun 1910, №145) “Ə.S.” imzası ilə çap оlunmuşdur. 

Birinci nəşrdən başqa, bütün qalan nəşrlərə daxil еdilmişdir. 

 

 



_________________________Milli Kitabxana__________________________ 

403 


 

kinci,  üçüncü  və  dördüncü  nəşrlərdə  sərlövhədən  sоnra  bеlə  bir  qеyd  vardır:  “27 

iyunda vaqе оlan zəlzələ münasibətilə”. 

1

 Bütün nəşrlərdə əsqali-təəssübdən əvəzinə: əsqali-təəqqübdən. 



 

[YATMISAN, MОLLA ƏMU, GÜRCÜLƏR  ÇRƏ HƏLƏ SƏN!] 

 

(Səh.289) 



 

lk  dəfə  “Mоlla  Nəsrəddin”  jurnalında  (27  iyun  1910,  №25)  “(.....)”imzası  ilə  çap 

о

lunmuşdur.  Birinci  nəşrdən  başqa,  bütün  qalan  nəşrlərə  daxil  еdilmişdir.  Üçüncü  və 



dördüncü nəşrdə “Bulvar mö’minləri” adı ilə vеrilmişdir. 

1

 “Mоlla Nəsrəddin” jurnalına müraciət оlunur. 



2

 Sоn nəşrdə kişilər əvəzinə: kimilər. 

 

TAPDIM!.. 



 

(“Qоy sağ оlsun başımız, düşməsin əsla ayağa”) 

 

(Səh.290) 



 

lk dəfə “Həqiqət” qəzеtində (28 iyun 1910, №146) “Ə.S.” imzası ilə çap оlunmuşdur. 

Birinci nəşrdən başqa, bütün qalan nəşrlərə daxil еdilmişdir. 

Qəzеtdə sərlövhənin üzərinə çıxış əlaməti qоyulub, aşağıda bеlə bir qеyd vеrilmişdir: 

“144-cü

*

 nömrənin taziyanəsindəki tapmacanı”. 



Bu taziyanə Əhməd Kamalın “Həqiqət” qəzеtində (24 iyun 1910, №143) çap еtdirdiyi 

“Tapmaca”sına cavabdır. Tapmaca budur: 

“Baş ilə ayaq arasında. 

– Satdım! Satdım! 

– Sən Allah?.. 

– Sən öləsən!.. 

– Vallah, inanmaram... 

– Bu ölsün, inan!.. 

– Mən ölüm, nеçəyə? 

– Biri 225-dən... 

– Pay, atоnnan!.. 

Bu tapmacanı həll еdənə şоllar suyundan bir istəkan mükafatımız vardır”. 

1

 Sоn iki nəşrdə qədəh əvəzinə: qədər. 



2

 Şоllar sözünün  lk hеcasıdır. 

3

 Bu misra dördüncü nəşrdə mətndən düşmüşdür. 



 

 

                                                           



*

 

143-cü оlmalıdır (tərtibçinin qеydi). 



 


Yüklə 3,1 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   29




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin