Министрерство высщего и среднего специального образования республики узбекистан

17-MA’RUZA. TEMPERATURA O‘LCHASH VOSITALARINING MONTAJ VA SOZLASH ISHLARI.
Reja:

1. 
   Haroratni o‘lchash usul va asboblari.
   
2. 
   Texnologik ob’ektlarga temperaturani o‘lchash vositalariningsezgar elemeitlarini montaj qilish.
   
3. 
   Xaroratni ulchash tizimi ikkilamchi asboblarining montaji.
   
4. 
   Haroratni o‘lchash tizimi ikkilamchi asboblarining sozlashishlari.
   

Temperatura texnologik jarayonlarning muhim parametri bo‘lib, amaliyotda bu kattalikni ulchash vositalari turli- tumandir. Har bir xaroratni o‘lchash usuli va vositalari o‘ziga xos bo‘lib, universiallik hususiyatiga ega emas. Ma’lum sharoitda muqobil o‘lchash usuli o‘lchashga qo‘yilgan aniklik sharti₇ uning davomiyligi, temperaturani qayd kilish va avtomatik boshkarish zaruriyatlari asosida belpshanadi. SHuningdek, nazorat qilinadigan muhit ham suyuk,, gazsimon, sochiluvchan, ashaddiy bo‘lishi mumkin. Temperaturani nazorat qilish vositalarining turli - tumanligi texnologik ob’ekt, undaga muhit hossalari, ishlatilish sharoitlari va texnik talablar kabi omillar bilan belgilanadi.
Temperaturani o‘lchash asboblari ishlash prinsipiga binoan quyidagi usullarga ajratilgan:

1. 
   Kengayish termometrlari; bunda muhit haroratining o‘zgarishibilan suyuqlik yoki qattiq jismlar hajmi yoki chizikliulchamlarining o‘zgarishiga asoslangan.
   
2. 
   Manometrik termometrlar; bunda o‘zgarmas xajmda haroratningo‘zgarishi bilan modda bosimining o‘zgarishiga asoslangan.
   
3. 
   Termoelektrik termometrlar (termoparalar); bunda haroratta’sirida elektr yurituvchi kuchning o‘zgarishiga asoslangan.
   

\¥ Qarshilik termometrlari; o‘tkazgich va yarim o‘tkazgichlarning harorat ta’sirida elektr karshiliklarining o‘zgarishiga asoslangan.
5. Nurlanish temometrlari; bunda qizdirilgan jismningNurlangap ravshashipshi yoki unnng quvvatini o‘lchashgaasoslangan.
Ikkilamchi asbob sifatida logometr, millivolьtmetr, potensiometr va ko‘priklar ishlatiladi.
Ularning anikliligi, ishonchliligi montaj va sozlash ishlarining sifatiga boglikdir. Asboblarni texnik holatini aniklash maqsadida montaj oldi tekshirishlari o‘tkaziladi.