Qur ’onning tarkibi. Qur’on – arabcha “araqa” (o’qimoq) fе'lidan olingan. Qur’on
suralardan iborat. Sura so
’zi “qo’rg’on”, “manzil” va “sharaf” ma'nolarini anglatadi.
Sura Qur
’ondan bir bo’lak bo’lib, eng kami uchta va undan ortiq oyatlarni o’z ichiga
oladi. Qur
’onda jami 114 ta sura mavjud. Suralar Qur’onda mazmuniy izchilligi yoki
nozil bo
’lgan vaqtiga, ya'ni xronologik tartibiga qarab emas, balki hajmiga ko’ra – avval
katta suralar, undan so
’ng kichik suralar tartibi bilan Muhammad (s.a.v.) ko’rsatmalariga
binoan joylangan. Suralarning hajmi ham har-xil: eng katta hajmga ega bo
’lgan “Baqara”
surasi 286 oyatdan, eng qisqa
“Kavsar” surasi faqat 3 oyatdangina iborat.
Oyatlar soni esa, Qur
’on matnlarini taqsimlashning turli yo’llariga ko’ra, 6204 ta,
6232 ta, hatto 6666 tagacha b
еlgilangan. Bu narsa Qur’on nusxalarining bir-biridan farqli
ekanligini emas, balki undagi oyatlarning turlicha taqsimlanganligini bildiradi, xolos.
Qur
’on suralari ikki qismga bo’linadi:
1. Hijratdan avval tushgan suralar
– “Makka suralari” dеyiladi.
2. Hijratdan k
еyin tushgan suralar – “Madina suralari” dеyiladi.
83
Islomshunoslik va qur
’onshunoslik xulosalari asosida suralarning xronologik
tartibini quyidagicha shaklda tasavvur qilish mumkin:
