1 Moliyaviy natijalarni audit qilishda foydalaniladigan asosiy meyyoriy xujjatlarni keltiring.
2 Xarajatlarni audit qilish qanday tashkil etiladi.
3 Operatsion daromadlar va xarajatlarni shakillantirishni to’g’ri tekshirish qanday amalga oshiriladi.
Moliyaviy hisobot nima uchun kerak?
Ular tashkilotlarning o'z tarixlarini ochib berishlari uchun vositadir. Barcha kompaniyalar ishlab chiqishi kerak bo'lgan to'rtta asosiy moliyaviy hisobot mavjud. Ular birgalikda tashkilotning kuchi va rentabelligini ko'paytiradi.
Daromadlar to'g'risidagi hisobot - bu tashkilotning foydasini ko'rsatadigan moliyaviy hisobot. Pul oqimlari to'g'risidagi hisobotda ma'lum vaqt ichida korxonaning pul daromadlari va daromadlari oshkor qilinadi.
Balans tashkilotning moliyaviy ahvolini ham, to'lov qobiliyatini ham ochib beradi. Boshqa tomondan, kapital to'g'risidagi hisobot ma'lum bir davrda, masalan, chorakda yoki semestrda mavjud bo'lgan taqsimlanmagan foydan. foydaning o’zgarishini ko’rsatadi.
Agar korxona bank bilan kredit berish imkoniyatlarini oshirmoqchi bo'lsa yoki kengaytirish uchun kapital jalb qilmoqchi bo'lsa, u moliyaviy chorakning oxiri yoki so'nggi oy uchun moliyaviy hisobotlarni taqdim etadi. Bunday maqsadlar uchun moliyaviy hisobotlarni tayyorlashda barcha tomonlar tushunadigan umumiy buxgalteriya tilidan foydalanish eng yaxshi amaliyotdir. Xodimlar tomonidan o'qilishi kerak bo'lgan yil yakunlari bo'yicha hisobot bilan birga kelishi mumkin bo'lgan moliyaviy hisobot ko'pincha faqatgina tegishli bo'lganlarga tanish.
Ko'pincha, davlat organi soliqqa tortish maqsadida moliyaviy hisobotni talab qilishi mumkin. Kompaniya umumiy qabul qilingan ko'rsatmalardan foydalangan holda yuqori sifatli mahsulot ishlab chiqarishi kerak.
Bank yoki investorlar, agar ular kompaniyaning rentabelligi haqida qayg'uradigan bo'lsalar, oldindan ogohlantirmasdan moliyaviy hisobotni talab qilishlari mumkin. Faqat shu sababga ko'ra har qanday tashkilot moliyaviy hisobotlarni tez va oson tuzishi uchun yaxshi, dolzarb yozuvlarni yuritishi zarur.
Yillik moliyaviy hisobot auditi me’yoriy hujjatlari.
Tekshiruvni o’tkazish uchun ketadigan vaqt ko’rsatiladi.
Bug’alteriya hisobini tekshirgan xujjatlar.
Korxona bilan aloqa qilgan korxonalar o’rtasidagi shartnomalar tekshiruvi.
Korxona boshlig’i yoki auditni yollagan investor bilan bo’lgan shartnoma.
Moliyaviy hisobot to’ldirish shakillari.
1. Mazkur Qoidalarga muvofiq moliyaviy hisobotni O‘zbekiston Respublikasining qonun hujjatlariga ko‘ra yuridik shaxs hisoblangan tashkilotlar (budjet tashkilotlari, sug‘urta tashkilotlari, banklar va boshqa kredit tashkilotlari bundan mustasno), shuningdek o‘z mulkida, xo‘jalik yuritishida yoki tezkor boshqaruvida mol-mulki bo‘lgan va o‘z majburiyatlari bo‘yicha ushbu mol-mulk bilan javob beradigan, shuningdek mustaqil balans va hisob-kitob hisobiga ega bo‘lgan soliq qonunchiligiga muvofiq soliq to‘lovchi hisoblanadigan alohida bo‘linmalar taqdim etadi. Moliyaviy hisobotni taqdim etish muddatlari O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi tomonidan 2000-yil 15-iyunda 47-son bilan tasdiqlangan Choraklik va yillik moliyaviy hisobotlarni taqdim etish muddatlari to‘g‘risida nizom (ro‘yxat raqami 942, 2000-yil 3-iyul) bilan belgilanadi.
2. Yillik moliyaviy hisobot quyidagi shakllar hajmida taqdim etiladi.
buxgalteriya balansi — 1-son shakl;
moliyaviy natijalar to‘g‘risidagi hisobot — 2-son shakl;
pul oqimlari to‘g‘risidagi hisobot — 4-son shakl;
xususiy kapital to‘g‘risidagi hisobot — 5-son shakl.
Yarim yillik va choraklik moliyaviy hisobotlar quyidagi shakllar hajmida taqdim etiladi:
buxgalteriya balansi — 1-son shakl;
moliyaviy natijalar to‘g‘risidagi hisobot — 2-son shakl
Xarajatlar auditi.
Xarajatlar auditi deb kompaniya tomonidan moddiy, mehnat va boshqa resurslardan foydalanish bo'yicha tayyorlanadigan va yuritiladigan xarajatlar kitoblari, hisobotlari, hujjatlari va hisobvaraqlarini o'rganish orqali mahsulot tannarxi yaxshilab tekshiriladigan auditorlik jarayoni tushunilishi mumkin. hisoblarning haqiqiy va adolatli ko'rinishini tasdiqlash. Shuningdek, bu korxonaning xarajatlarni hisobga olish tizimi ham maqsadga muvofiqligini tasdiqlaydi. Sodda qilib aytganda, xarajatlar auditi, bu uning hajmi, tuzilishi, yo'nalishi va tashkiliy-huquqiy shaklidan qat'i nazar, korxona tomonidan mahsulot ishlab chiqarish bilan bog'liq xarajatlar to'g'risidagi ma'lumotlarning xolis tekshirilishini anglatadi va shu sababli bunday ma'lumotlarga xulosa beradi. Markaziy hukumat tomonidan berilgan buyruqga binoan, uni ma'lum tarmoqlar, ya'ni ishlab chiqarish biznesi bilan shug'ullanadigan tarmoqlar olib borishi kerak.
Xarajatlar auditi xususiyatlari.
U korxona tannarxini hisoblash tizimini tahlil qilib, uning ko'rib chiqilayotgan mahsulot tannarxini aniqlashga mos kelishini aniqlaydi.
Amaldagi xarajatlarni hisobga olish qoidalarining ko'rib chiqilayotgan mahsulotga muvofiqligini baholaydi.
Narxlar auditi hisobotida qonun hujjatlarida nazarda tutilgan barcha zarur ma'lumotlarni o'z ichiga olganligiga ishonch hosil qilish uchun, ko'rib chiqilayotgan mahsulotga murojaat qilgan holda, konsernning ish samaradorligini baholaydi.
U hisobotni belgilangan formatda taqdim etilishini ta'minlaydi.
