Moliyaviy va boshqaruv

Asosiy adabiyotlar 
1.Shoalimov A.X. Tojiboyeva Sh.A. Iqtisodiy tahlil nazariyasi. 
Darslik. –Т.: TDIU, 2010.
3.Шеремет 
А.Д. Теория экономического анализа.Учебное 
пособие. – М.: Финансы и статистика, 2009.
4.Басовский Л.Е. Экономический анализ.Учебное пособие. –М.: 
Риор. 2009. . 
4. Pardayev M.Q., Isroilov B.I. Iqtisodiy tahlil. O’quv qo’llanma. –T.: 
Mehnat, 2004. 
5.www.uz- (Национальная Информационная агентство) 
6.www.cer.uz- (Центр экономического исследования) 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
29 
III BOB. MОLIYAVIY VА BОSHQАRUV TАHLILINING
IQTISODIY – MATЕMATIK USULLARI 
 
3.1. Iqtisodiy - matеmatik usullarni tahlilda qo`llashning zaruruyati. 
3.2. Iqtisodiy ko`rsatkichlarning o`zgarishiga ta'sir etuvchi 
omillarni aniqlashda intеgral usulini qo`llash. 
3.3. Korrеlyatsiya va rеgrеssiya usullarining mohiyati va ularni 
iqtisodiy tahlilda qo`llanilishi. 
3.4. Omillar tizimini dеtеrminallashgan modеllarda aks ettirish. 
 
Mаvzu bo’yichа tаyanch ibоrаlаr 
Iqtisоdiy ko’rsаtkichlаr; mаtеmаtik hisоblаsh usullаri; intеgrаl usuli; 
kоrrеlyasiyali vа rеgrеssiyali usul; dеtеrminаllаshgаn mоdеllаr.
 
 
3.1. Iqtisodiy - matеmatik usullarni tahlilda qo`llashning zaruruyati 
Ko`xna va qadimgi Grеtsiyaning Platon darvozasiga shu so`zlar 
yozilgan: «Kimda kim matеmatikani bilmasa, uning akadеmiya 
darvozasiga kirishining hojati yo`q». Matеmatika - bu fanlar malikasidir.
Matеmatika zеhn va aqlni mashq qilish vositasidir. 
Iqtisodiy - matеmatik usullarni iqtisodiy tahlilda qo`llash 
quyidagilardan kеlib chiqqan: 
1.Korxonalar soni kun sayin oshib borayapti. 
2.Ishlab chiqariladigan mahsulotlar nomеnklaturasi 10 mln. xil, 
ularning xilma-xilligi esa 1 mlrd. xilni tashkil etadi. 
3.Iqtisodiyot juda ham murakkkab iеrarxik (bo`ysunish) tizimiga ega. 
4.Xalq xo`jaligining barcha tarmoqlari juda yuqori paramеtrlarda 
ishlamoqdalar, ya'ni ishlab chiqariladigan mahsulot xilma-xilligi va 
tarkibining o`zgarishi tеz sur'atlar bilan bormoqda. 
Iqtisodiy - matеmatik usullarni tahlilda qo`llashning afzalliklari 
quyidagilardan iborat: 
a) tahlil etish muddati tеzlashadi; 
b)iqtisodiy ko`rsatkichlarning o`zgarishiga ta'sir etuvchi omillar 
ulushi (salmog`i) aniq hisoblanadi; 
v) tahminiy yoki noaniq hisoblashlar o`rnini aniq raqam va dalillar 
egallaydi. 
Iqtisodiy tahlilda iqtisodiy-matеmatik usullarni qo`llash quyidagi 
bosqichlarni o`z ichiga oladi (3.1-rаsm). 

---