Mövzu 1: Büdcənin sosial- iqtisadi mahiyyəti və funksiyaları

KitabYurdu.az 
83

---

8 
Büdcənin maliyyələşdirmənin forma və metodları. 
Büdcə vəsaitinin verilməsi aşağıdakı formalarda həyata keçirilir: 
1. büdcə idarələrinin saxlanılmasına təxsisat; 
2. dövlət və bələdiyyə sazişləri üzrə fiziki və hüquqi şəxslərin istehsal etdikləri 
malların yerinə yetirdikləri iş və xidmətlərin ödənilməsinə xərclənir. 
3. əhaliyə ödənişlə, yəni Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi, 
Naxçıvan Muxtar Respublikasının qanunvericiliyi, yerli özünüidarəetmə 
orqanlarının hüquqi aktları ilə müəyyən edilən əhaliyə məcburi ödəmələrin 
verilməsinə təxsisatlar. 
4. dövlət hakimiyyət orqanlarının qəbul etdikləri qərarlar əsasında büdcə 
xərclərini artırılmasına və büdcə gəlirlərinin azalmasına gətirilən əlavə 
xərclərin kompensasiya edilməsi üçün təxsisatlar. 
5. hüquqi şəxslərin büdcə kreditləri. 
6. fəaliyyətdə olan və ya yeni yaradılan hüquqi şəxslərin nizamnamə kapitalına 
investisiyalar . 
7. Azərbaycan Respublikasının büdcə sisteminin müxtəlif səviyyəli 
büdcələrinə, büdcədənkənar dövlət fondlarına verilən büdcə ssudaları, 
subsidiyalar, dotasiyalar və subvensiyalar. 
8. xarici ölkələrə kreditlər. 
9. borc öhdəlikləri, o cümlədən dövlət borclarının ödənilməsi və onlara xidmət 
göstərilməsi ilə bağlı vasitələr. 
Büdcə maliyyələşdirilməsinin mühüm elementi büdcədən vəsaitin verilməsi 
metodlarıdır. Bu metodların köməyi ilə maliyyə oqranları tərəfindən büdcədən 
nəzərdə tutulmuş tədbirlər pul vəsaiti ilə təmin edilir, maliyyə resurslarının 
bölüşdürülməsində mövcud proporsiyalar tənzimlənir. Büdcə vəsaiti 
nazirliklərə, idarə və müəssisələrə, istehsalın genişləndirilməsi ilə əlaqədar 
xərclərə( kapital qoyuluşu) sadə təkrara istehsalın təmin edilməsinə( subsidiya, 
dotasiya və transfertlər), əməliyyat və s. məqsədlərə verilir.
Büdcə təxsisatı təcrübəsində büdcə maliyyələşdirilməsinin 2 metodundan 
istifadə edilir: