Mövzu 1: Büdcənin sosial- iqtisadi mahiyyəti və funksiyaları

KitabYurdu.az 
89

---

tənzimlənməsinin hüquqi bazasının yaradılması və digər faktlar investisiya 
aktivliyinə mənfi təsir göstərir. 
Müasir dövrdə dövlətin investisiya strategiyasına aşağıdakı mərhələlər daxildir: 
1) inflyasiyanın qarşısının alınması, müəssisələrin və əhalinin investisiya 
fəaliyyətinin stimullaşdırılması. 
2) büdcə kəsirinin azaldılması, onun daxili mərhələlər hesabına ötürülməsi, daxili 
maliyyə vəsaitlərinə əsaslanıb istehsala investisiya qoyulması. 
3) investorların və səhmdarların hüquq və maraqlarının tam qorunması. Bunun 
üçün təkcə qanunvericiliyin təkmilləşdirilməsi deyil, eyni zamanda müəssisələrin 
səmərəli idarə edilməsinin təşkilini həyata keçirmək lazımdır. Müəssisələrin bütün
mülkiyyət növlərinin dövlət tərəfindən tənzimlənməsi. 
4) özəl investisiyalar vasitəsilə investisiya prosesinin həyata keçirilməsi. 
5) işləyən müəssisələrdə büdcə maliyyələşdirilməsinin məqsədli proqramlarla
həyata keçirilməsi. Mərkəzləşdirilmiş investisiya qoyuluşunun yerləşdirilməsi hər 
bir investisiya proqramının iqtisadi səmərəliliyinin ilkin ekspertizasının 
keçirilməsindən sonra, rəqabət əsasında həyata keçirilməsi zərurətini yaradır. 
6) investisiya layihələrinin pay əsasında dövlət- kommersiya maliyyələşdirilməsi, 
eyni zamanda layihələrin xarici investisiyaların cəlb edilməsi vasitəsilə həyata 
keçirilməsi. 
Investisiya fəaliyyətinin dirçəldilməsi təkcə ayrı- ayrı müəssisələrin deyil, eyni 
zamanda dövlətin də problemidir. Bu problem hər dəfə növbəti büdcənin tərtibi 
zamanı meydana çıxır. Lakin, əsas çətinlik ölkənin daxili mənbələrinin 
məhdudluğundan və özəl investorların iqtisadi tənəzzül dövründə investisiyaların
istehsal sahələrinə qoya bilməməsindən ibarətdir. Investisiyaların və vergilərin 
yüksək olması müəssisələri praktik olaraq daxili maliyyə mənbələrsiz qoymuşlar. 
Bank faizlərinin yüksək dərəcələri orta və uzunmüddətli kreditlərin alınmasında 
problemlər yaratmışdır. 
Sosial infrastrukturunun saxlanmasına sərf edilən xərclər vətəndaşların 
Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasında müəyyən edilmiş hüquqlarının 
təmin edilməsi xərclərinin maliyyələşdirilməsi. 
Müasir cəmiyyətdə əhalinin həyat təminatında qeyri- istehsal xərcləri böyük rol 
oynayır. Təhsil, səhiyyə,mədəniyyət,incəsənət, sosial tıminat və digər sahələrin 
daxil olduğu sosial infrastrukturuna ölkənin təsərrüfat kompleksində mühüm yer 
tutur.