Mövzu 8: Heyətin əməyinin səmərəliliyinin qiymətləndirilməsi

Əmək məhsuldarlığının artırılması ehtiyatları və onların təsnifatı

• 
  Amil dedikdə, canlı əməyə qənaət prosesinin hərəkətverici qüvvəsi, başlıca, köklü səbəbi başa düşülür.
  
• 
  Şərait dedikdə, onun daxilində hər hansı fəliyyət, proses gedir və ondan (şəraitdən) asılı olur. Amil hərəkətverici qüvvə olmaqla həmişə konkret şərait daxilində fəaliyyət göstərir.
  
• 
  Əmək məhsuldarlığma təsir edən amillərin düzgün təsnifatı, onun artımmm ayrı-ayrı amillər üzrə texniki-iqtsiadi cəhətdən əsaslandırılmasmda, planlaşdırılmasmda və elmi cəhətdən öyrənilməsində mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
  
• 
  Əmək məhsuldarlığımn artırılması ehtiyatları dedikdə, istehsalın mövcud olan, lakin onun mövcud inkişaf imkanlarından istifadə edilməməsi dərəcəsi başa düşülür.
  
• 
  Müəssisələrin və xalq təsərrüfatı sahələrinin mövcud inkişaf imkanları dedikdə isə texnika və texnologiyanın təkmilləşməsi, istehsalın və əməyin təşkilinin yaxşılaşması, əvvəllər istifadə edilməyən ehtiyatlardan istifadə olunması, müəssisələrarası və müəssisədaxili istehsal əlaqələrinin möhkəmləndirilməsi başa düşülür.
  
• 
  Əmək məhsuldarlığının artırılması ehtiyatları bir işçiyə düşən məhsul istehsalımn artırılması və ya buraxılan məhsul vahidinə iş vaxtı sərfinin azaldılması məqsədi ilə əməyin məhsuldar qüvvəsinin real imkanından tam istifadə olunmaması başa düşülür.
  
• 
  Əməyin məhsuldar qüvvəsi ilə əmək məhsuldarlığının səviyyəsi arasındakı fərq onun ehtiyatlarım təşkil edir:
  

E — Əm.q. - Əm.s.
Burada: E - əmək məhsuldarlığının artırılması ehtiyatları;
Əm.q. - əməyin məhsuldar qüvvəsi;
Əm.s. - əmək məhsuldarlığının səviyyəsi.