Mövzu ətraf müHİtin və TƏBİİ ehtiyatlarin qiYMƏTLƏNDİRİLMƏSİ funksiyalari və NÖVLƏRİ

mühafizə xərclərinin tərkibində aŞağıdakı elementləri ayırmaq olar:

1. 
   Ətraf mühitə zərərli maddələrin atılmasını (axıdılmasını) azaldan tədbirlərə çəkilən xərclər birbaşa olub çoxsahəlidir: qurğuların tikintisi, texnologiyaların təkmilləşdirilməsi, xammalın kompleks istifadəsi, tullantıların duruldulması, neytrallaşdırılması, basdırılması və s.;
   
2. 
   Təbii ehtiyatlar potensialını saxlamaq üçün xərclər xüsusi qorunan təbiət ərazilərinin yaradılmasına, bərpa olunan təbii ehtiyatların təkrar istehsalına və s. sərf edilir;
   
3. 
   İctimai inkişaf xərcləri-insanların rekreasiya, estetik və digər tələbatlarının təmin edilməsinə yönəldilir.
   

İqtisadi nöqteyi nəzərdən insanın ətraf mühitə təsir fəaliyyəti aşağıdakı xərcləri tələb edir:

• 
  ətraf mühitə təsirin qarşısının alınması xərclərini;
  
• 
  iqtisadi ziyanlara sərf edilən xərcləri;
  
• 
  bilavasitə ziyanın ləğvinə, neytrallaşdırılmasına və kompensasiyasına yönəldilmiş xərcləri.
  

Göstərilən xərclər ən səmərəli ekoloji xərclər hesab olunur. Çünki onlar ziyanın qarşısının alınmasına sərf edilir. Onlar əsasən mühafizə tədbirlərin yerinə yetirilməsinə yönəldilir. Onlara yeni aztullantılı, mütərəqqi texnologiyaların yaradılması, ekoloji təhsil, təlim, kadrlar hazırlığı, ƏMTQ, ekoloji ekspertiza (EE), ekoloji infrastruktur obyektlərinin yaradılması, ekoloji sığorta və s. daxildir.

Kompensasiya xərclərinin səviyyəsi isə aŞağıdakılar ilə təyin edilə bilər:

• 
  ətraf mühiti tam bərpa etmək üçün maksimal zəruri xərclərin həcmi;
  
• 
  minimal xərclər üzrə, xərclərin aşağı səviyyəsi, daha az maliyyə xərcləri;
  
• 
  prioritet sayılan sahələr üzrə həyata keçirilən xərclər; - maliyyə cəhətdən məqbul xərclər.
  

Təbiəti mühafizəyə vəsaitlərin maksimum və mi-nimum xərclərə bölünməsi məqsədəuyğun deyildir.