Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkеnt axb

MBning arxitekturasi va uch bosqichli arxitekturasi

MBda saqlanadigan ma’lumotlar ko’rinishi va xususiyatiga ko’ra turli xil turlarga va modellarga bo’linadi.Datalogik bosqichda xilma-xil ma’lumotlar bazalari bilan ishlash ta’minlanadi.Ma’lumotlar modeli ,bu MB ni ma’lumot elementlari to’plami orasidagi bog’lanish strukturalarini tasvirlovchi umumiy sxemadir.Ma’lumotlar modeli tushunchasini aniq ta’rifini Kodd bergan. U ma’lumotlar modelini 3 ta kerakli komponentasini keltirgan:

1.Mavjud bo’lgan ma’lumotlar strukturalarini aniqlash vositalari majmuasi;
2.Ma’lumotlarni qidirish va takomillashtirish uchun MB holatiga qo’llaniladigan amallar to’plami;
3.Oshkor yoki oshkormas holda MB holatini aniqlovchi va bir butunligini ta’minlovchi vositalar to’plami.
Ierarxik modellar. Ierarxik modellarda yozuvlar daraxtsimon strukturali ko’rinishda bo’ladi.Ierarxik tuzilishli ma’lumotlar sodda yaratiladi.Bu ko’pincha tadbiqlarga qulay, lekin ma’lumotlarning ko’plari daraxtsimon strukturali bog’lanish tabiatiga ega.
Ierarxik model “Birga bir”va “Ko’pga bir” bog’lanishlari qo’llaydi.Asosiy yaxlitlik cheklanishi shundaki avlod ajdodsiz bo’lishi mumkin emas.Shunin guchun ajdod tugun o’chirilganda butun ostki daraxti ham o’chiriladi.

USTUNLIGI	KAMCHILIGI
Xotiradan samarali foydalanishi; Asosiy amallarni tez bajarishi; Ierarxik axborot bilan ishlash qulayligi.	Ajdodga ega bo’lmagan nusxalarni saqlash mumkin emasligi; “Ko’pga-ko’p” bog’lanishni joriy etish murakkabligi

Tarmoqli model.Agar munosabatdagi joriy element bir nechta berilgan elementga ega bo’lsa ,bunday bog’lanishlarni ierarxik bog’lanishlar bilan tavsiflab bo’lmaydi.
Bunday tuzilmalar tarmoqli graflar bilan tasvirlanadi.Tarmoqli strukturalarda element ixtiyoriy boshqa element bilan bog’lanishi mumkin.
Tarmoqli MB turida ma’lumotlar bilan quyidagi ishlar bajarish mumkin:

• 
  MB yozuvlarini qidirish
  
• 
  Yangi yozuvlarni yaratish
  
• 
  Joriy yozuvni olib tashlash
  
• 
  Joriy yozuvni tiklash
  
• 
  Yozuvlarni bog’lanishga qo’shish
  
• 
  Yozuvlarni bog’lanishdan olib tashlash
  
• 
  Bog’lanishlarni o’zgartirish