Muhammad al xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti qarshi filliali kompyuter injeneringi kafedrasi elektronika va sxemalar 2 fanidan
OʻZGARMAS TOK GENERATORI — oʻzgarmas tokni generatsiyalaydigan (hosil qiladigan) elektr mashina. Asosan, stator, yakor (rotor) va chulgʻamlar (sim oʻramlari)dan iborat. Aylanuvchi qismi (yakori)ning chulgʻamida induksiyalanuvchi oʻzgaruvchan tokni oʻzgarmas tokka oʻzgartiradi. Oʻzgarmas tok generatorining uygʻotish tizimiga bogʻliq boʻladi. Oʻz-oʻzidan uygʻotishli, mustaqil uygʻotishli va aralash uygʻotishli Oʻzgarmas tok generatori lari mavjud. Oʻzgarmas tok generatori bir necha Vt dan bir necha ming kVt gacha quvvatga, bir necha V dan bir necha ming V gacha kuchlanishga moʻljallab ishlab chiqariladi. Oʻzgarmas tok generatori prokat stanlarida, aerodinamik trubalarda, ekskavatorlar va boshqalarda ishlatiladi (q. Generator).
Barqaror tok generatori (BTG) sxemasi.
Barqaror tok generatori yoki manbai (BTG) katta nominalga ega bo‘lgan rezistorning elektron ekvivalenti hisoblanadi. BTG qarshiligi RYu yuklamaga ketma–ket ulangan maksimal bo‘lishi mumkin bo‘lgan qarshilikdan ancha kata bo‘lishi kerak. Bu vaqtda BTG yuklamadan kattaligi uning qarshiligi va boshqa ta’sirlarga bog‘liq bo‘lmagan tok oqib o‘tishini ta’minlaydi. Ma’lumki, qarshiligi birlik MOm ga teng bo‘lgan rezistorlarni integral sxema ko‘rinishida yasash mumkin emas. 1 - rasmda BTG prinsipial sxemasi keltirilgan. Bu yerda Yu elementi nochiziqli yuklama, Ye1– barqarorlangan kuchlanish manbaini bildiradi. Rezistor R0, hamda diod ulanish sxemasidagi VT1 transistor VT2 transistor sokinlik rejimini ta’minlash va barqarorlash uchun hizmat qiladi.
