Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari
universitet Nukus filiali
“Kompyuter injiniringi” fakulteti “Dasturiy injiniring” ta’lim yo’nalish
III-bosqich 104-20 DI-uzb guruh talabasi Sherimmatova Azizaning
«Metrologiya va standartlashtirish» fanidan tayyorlagan prezentatsiya
ishi.
Topshirdi _________________ A.Sherimmatova
Qabul qildi _________________O’.Maxambetova
Nukus 2022
Mavzu: O’lchash xatoliklari . O’lchash
texnikasi
Reja:
1.Xatoliklar turlari
2.O’lchash asboblarining aniqlik klasslari
3.Analog o’lchash asboblarining turlari
4.Raqamli o’lchash asboblari
Xatoliklar turlari
Muntazam xatolik
- umumiy xatolikning takroriy o’lchashlar mobaynida
muayyan qonuniyat asosida hosil bo’ladigan,saqlanadigan yoki
o’zgaradigan tashkil etuvchisiga aytiladi.
Uslubiy xatolik
- o’lchash usulining nazariy jihatdan aniq
asoslanmaganligi natijasida kelib chiqadi.
Subyektiv xatolik
- kuzatuvchining aybi bilan kelib chiqadigan xatolik.
Tasodifiy xatolik
- biror fizikaviy kattalikni takror o’lchaganda kelib
chiqadigan xatolik.
O‘lchov asboblarning aniqlik klassi
Odatda o‘lchash asbobi olinadigan natijaga kirituvchi xatoligini
oldindan belgilash uchun xatolikning me’yorlangan qiymatidan
foydalaniladi. Xatolikning me’yorlangan qiymati deganda
berilgan o‘lchash vositasiga tegishli bo‘lgan xatolikni
tushunamiz. Alohida olingan o‘lchash vositasining xatoligi har
xil, muntazam va tasodifiy xatoliklarining ulushi esa turlicha
bo‘lishi mumkin. Ammo, yaxlit olib qaraganda o‘lchash
vositasining umumiy xatoligi meyorlangan qiymatdan ortib
ketmasligi kerak. Har bir ulchash asbobining xatoliklarini
chegarasi va ta’sir etuvchi koeffitsientlar haqidagi ma’lumotlar
asbobning pasportida keltirilgan bo‘ladi.
O‘lchash asboblari qo‘pincha yo‘l qo‘yilishi mumkin bo‘lgan xatoligi
bo‘yicha klasslarga bo‘linadi. Masalan: elektromexanik turidagi
ko‘rsatuvchi asboblarda standart bo‘yicha quyidagi aniqliklar ishlatiladi:
Odatda, asboblarning aniqlik klasslari asbobning shkalasida beriladi va
ularning keltirilgan xatoligini bildirib, quyidagicha bog’langan bo‘ladi
O‘lchash asboblarining asosiy metrologik tavsiflari
Har qanday o‘lchash asbobini tanlashda eng avvalo uning metrologik
tavsiflariga etibor berishimiz lozim.
O‘lchash asboblarining asosiy metrologik tavsiflariga ko‘ra o‘lchanadigan
kattalikdan kelgan signalni o‘zgartirgich (masalan oddiy qilib
aytganimizda, ketma – ket ulanishdagi ampermetr, parallel ulanishdagi
voltmetetr yoki universal priborlar, yani shu bilan birgalikda texnologik
jarayonlar bilan va avtomatik texnik vositalarni nazorat qilish
datchiklardagi signallarni bloklar orqali hamda funktsiyasini yetkazib
berishdagi signallarni o‘zgartirgish) orqali, sezgirligi, o‘lchash xatoligi,
o‘lchash diapazoni, sezgirlik ostonasi, hususiy energiya sarfi va
ishonchliligi kiradi.
raqamli o'lchash asboblari
Dostları ilə paylaş: |