Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR
VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT
TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
Radio va mobil aloqa fakulteti
Algoritm va matematik modellashtirish kafedrasi

ALGORITMLARNI LOYIHALASH FANIDAN

MUSTAQIL ISHI
CAL021(811-21) guruh talabasi
Bajardi: Xoliqberdiyev Sardor.
Tekshirdi: Begimov O’ktam.

Toshkent - 2023

Mavzu: ”Ajrat va Hukmroklik qil” tilidagi Algoritmlar

1.Kirish

2.Ajrat va hukmronlik qil tilidagi algoritmlar haqida
3. Ajrat va hukmronlik qil paradigmasi asosiy masalasi.
4.Ajrat va hukmroklik qil mavzusida misollar yechish va algoritmlari dasturlari
5.Xulosa
6.Foydalanilgan adabiyotlar va manzillar(sayt)


1.Kirish
Ajratish" va "hukmronlik qilish" algoritmik yondashuvlar muhim va keng turdagi muammolariga yechim topish uchun dasturlashda va robototexnikada keng ishlatiladigan asosiy yondashuvlardan ikkisi hisoblanadi.
"Ajratish algoritmik yondashuv"lar tizimni qaysidagi elementlarni birlashtirish, ma'lum bir muammoga yechim topish, ma'lum bir qavatni tanlash va boshqalar kabi bir nechta turdagi muammolarga yechim topish uchun ishlatiladi. "Ajratish" algoritmlari keng tarqalgan algoritmlardan biri "Divide and conquer" (bo'lish va egallash) algoritmi hisoblanadi. Bu algoritm asosan bir muammoga yechim topishning ikkinchi bosqichi bo'lib, asosiy muammoga yechim topish jarayonini kichik, yomon elementlarga ajratish orqali, o'ziga o'ziga kengaytiradi.
"Hukmronlik qilish algoritmik yondashuv"lar esa tizimlarni avtomatik holatda boshqarish, tizim ishlari va holatlari bo'yicha kerakli qarorlarini olish va har qanday xil tizim elementlarini to'g'ridan-to'g'ri ishga tushirish uchun yordam beradi. "Hukmronlik qilish" algoritmlari amaliyotda ko'p ishlatiladi va tizimlarning boshqarilishida, ma'lumotni avtomatik ravishda o'qish va ishlashda, robototexnikada va boshqa sohalarda ishlatiladi. "PID controller" algoritmi, "hukmronlik qilish" algoritmik yondashuvlarining eng keng tarqalganlaridan biridir va bir nechta mezonlarni boshqarish uchun ishlatiladi. Bu algoritm, "Proportional-Integral-Derivative" (nisbiy-integral-ferq) degan 3 tarkibiy elementni birlashtiradi va tizimni hujjat, harakat yoki boshqa o'zgaruvchilarga ko'rsatilgan qiymatga qarab avtomatik ravishda boshqaradi.
Bunday ajratish va hukmronlik qilish algoritmlari yordamida, tizimlarni boshqarish va muammolarga yechim topish, robototexnika, ma'lumotlar tahlili va boshqa sohalarda yuqori samarali va samarador usullar bilan amalga oshiriladi.
"Ajrat va hukmronlik qil" algoritmik jarayonlari quyidagi umumiy qadamlardan iborat bo'ladi:
Muammolarni tahlil qilish: Ajrat va hukmronlik sohasida muammolar ko'p bor.Ajrat va hukmroklik qil mavzusida misollar yechish va algoritmlari dasturlari Bo'lishi mumkin, shuning uchun, birinchidan, ulardan foydalanuvchining yechimni qidirish.
Yechimlarni qidirish: Ajrat va hukmronlik sohasida yechimlar o'rganish uchun
Bir nechta yo'llar mavjud. Bu yo'llardan biri, muammolarni qancha tushunish va ularni qanchalik tahlil qilishingizga bog'liq, yechimlar o'rganish uchun qonuniy, ijtimoiy, siyosiy va boshqa imkoniyatlarni o'rganish kerak.
O’zbekiston respublikasi Kadrlar tayyorlash milliy dasturi “ Talim Xuddi shu afzallik NUMA yoki virtual xotira kabi boshqa ierarxik saqlash tizimlarida, shuningdek keshning ko'p darajalarida mavjud: kichik muammo etarlicha kichik bo'lsa, uni ierarxiyaning ma'lum bir darajasida hal qilish mumkin. yuqori (sekinroq) darajalarga kirish.to’g’risida”gi qonunning qoidalariga asoslangan bo’lib, unda uzluksiz ta’lim tizimini barpo etishning yangi bosqichlarini, yangi o’quv darsliklarini yaratish, zamonaviy didaktik, uslubiy ta’minotni ishlab chiqishini va ularni talim jarayonida qo’llash tamoyillarini belgilab berdi.
Talimda qo’yilgan talablardan biri bu o’qitishda yangi zamonaviy kompyuter texnologiyalaridan foydalanishdir. Ayniqsa fizika fanida ma’ruza labaratoriya mashgulotlarini tashkil qilib, diafilm, kinofilm va boshqalar bilan bir qatorda kompyuter dasturlaridan juda unumli foydalanish mumkin.
Zamonaviy axborot texnologiyalarini ta’lim tizimiga tadbiq etish, iqtisodiy samara berishi bilan bir qatorda, o’quv jarayonida yangi o’qitish uslublarini qo’llashga keng imkoniyatlar ochadi. Ta’lim tizimida axborot texnologiyalarini qo’llash, asosan, shaxsiy kompyuterlar va axborot texnologiyalarining pedagogik-dasturiy vositalari yaratilishi bilan bog’liq.

Pedagogik dasturiy vositalar – kompyuter texnologiyalari yordamida o‘quv jarayonini qisman yoki to‘liq avtomatlashtirish uchun mo‘ljallangan didaktik vosita hisoblanadi. Ular ta’lim jarayonini samaradorligini oshirishning istiqbolli shakllaridan biri hisoblanib, zamonaviy texnologiyalarning o‘qitish vositasi sifatida ishlatiladi. Pedagogik dasturiy vositalar tarkibiga: o‘quv fani bo‘yicha aniq didaktik maqsadlarga erishishga yo‘naltirilgan dasturiy mahsulot (dasturlar majmuasi), texnik va metodik ta’minot, qo‘shimcha yordamchi vositalar kiradi.

Pedagogik dasturiy vositalar – kompyuter texnologiyalari yordamida o‘quv jarayonini qisman yoki to‘liq avtomatlashtirish uchun mo‘ljallangan didaktik vosita hisoblanadi. Ular ta’lim jarayonini samaradorligini oshirishning istiqbolli shakllaridan biri hisoblanib, zamonaviy texnologiyalarning o‘qitish vositasi sifatida ishlatiladi. Pedagogik dasturiy vositalar tarkibiga: o‘quv fani bo‘yicha aniq didaktik maqsadlarga erishishga yo‘naltirilgan dasturiy mahsulot (dasturlar majmuasi), texnik va metodik ta’minot, qo‘shimcha yordamchi vositalar kiradi.

2.Ajrat va hukmronlik qil tilidagi algoritmlar haqida

Dasturlashda, ajrat va hukmronlik qil — bu algoritmik paradigm  bo’lib, bu paradigmaning asosiy g’oyasi algoritmik masalalarni bosh masalaga o’xshash kichik qismlarga bo’lib tashlab, ularni rekursiv hal qilishdan iborat. Bu paradigmada masala qismlarga bo’linganligi sababli, qism masalalar bosh masalaga qaraganda kichikroq bo’lishi va bu bo’linish to’xtashi uchun asos holat bo’lishi kerak. Barcha turdagi bo’lib tashla va hukmronlik qil algoritmlari 3 ta bosqichdan iborat bo’ladi: