Muhammed al-Xorezmiy atındaǵı Tashkent informaciyalıq texnologiyaları universiteti Nókis filialı «Telekommunikaciya texnologiyaları hám kásip tálimi»

ÓZBEKSTAN RESPUBLIKASÍ INFORMACIYALÍQ TEXNOLOGIYALARÍ HÁM KOMMUNIKACIYALARÍN RAWAJLANDÍRÍW MINISTRLIGI
Muhammed al-Xorezmiy atındaǵı Tashkent informaciyalıq texnologiyaları universiteti Nókis filialı





«Telekommunikaciya texnologiyaları hám kásip tálimi » fakulteti
«Sanli ekonomika » tálim baǵdarı 2-kurs 307-21 topar studenti Maxemetsaliev Ajinyazdıń
«Kiberqáwipsizlik tıykarları»
páninen
1-a’meliy jumısı


Qabıllaǵan: __________ Fayzullaeva Manzura
Orılaǵan: __________ Maxametsaliev Ajiniyaz
Tema: Risklardi baxalawdi u’yreniw
Risklardı bahalaw. Risklardı bahalaw basqıshında shólkemdegi risklarǵa baha beriledi jáne bul risklardıń tásiri yamasa júzege keliw múmkinshiligı esaplanadı. Risklardı bahalaw - bárha dawam etiwshi process riskka qarsı gúresiw jobaların ámelge asırıw ushın jeńilliklerdi belgileydi. Risklardı bahalaw olardıń muǵdarlıq hám sapalı ma`nisin anıqlaydı. Hár bir shólkem risklardı anıqlaw, dárejelerge ajıratıw hám joq etiw ushın óziniń risktı bahalaw procesin qabıllawı kerek.
Risklardı bahalaw usınıs etilgen risk túrin, riskdıń múmkinshiligı hám muǵdarın, onıń dárejesin hám de onı qadaǵalawlaw ushın rejeni anıqlaydı. Shólkemler risklardı bahalaw procesin ádetde qáwip anıqlanǵanında jáne onı asıǵıslıq menen qadaǵalaw almaǵanlarında ámelge asıradılar. Risktı bahalawdan keyin málim waqıt dawamında barlıq informaciya quralların jańalaw talap etiledi.
Risklar bahalanganidan keyin, olar shólkemge keltiretuǵın muǵdarlıq zárerge kóre dárejelenedi. Dárejelerge ajıratıw risklarǵa qarsı gúresiwge hám resursların jaylastırıwǵa járdem beredi. Usınıs etilgen risklardıń dárejeleri olardıń muǵdarına baylanıslı boladı :

• 
  dárejesi 1-2 ge teń bolǵan risklardı asıǵıslıq menen saplastırıw yamasa saplastırıw múmkinshiligi bolmasa, qadaǵalaw háreketleri arqalı onıń qáwiplilik dárejesin túsiriw talap etiledi.
  
• 
  dárejesi 3-4 ke teń bolǵan risklardı qanday da qandayda bir waqıt dawamında saplastırıw yamasa qáwipti qadaǵalawǵa alıw zárúr esaplanadı.
  
• 
  dárejesi 5-6 ǵa teń risklardı múmkinshiligi bar bolǵan waqıtta saplastırıw yamasa múmkinshiligi bolmasa qáwipti qadaǵalawǵa alıw zárúr.
  

Risklardı bahalaw tómendegi eki basqıshda ámelge asıriladı :
Risktı analizlew: risk tábiyaatın anıqlaw jáne onıń payda bolıwı dárejesin esaplaw basqıshı, risklardı qadaǵalawlawǵa járdem beredi.
Risktı dárejelerge ajıratıw : risklardı analizlew processinde olardıń muǵdarlıq tárepten reytingin anıqlaw hám qarsı sharalardı proektlestiriw basqıshı.
Nátiyjesinde Aqıbetge shekem qáwipli hádiyseni rawajlanıw jolların analizi hám sxematik xarakteristikailash usılı.