MühaziRƏ 10 Obyektlərin kodlaşdırılması
Yüklə 103,5 Kb.
|
Cədvəl 1. Əmtəə mallarının ştrixli kodlaşdırılması üçün EAN-Beynəlxalq Assosiasiyası tərəfindən dünya ölkələrinin milli təşkilatlarına verilən kodların (prefiksin) siyahısı.
Tutaq ki, Rusiya Federasiyasında istehsal olunmuş məhsulun kodu (nəzarət rəqəmsiz) aşağıdakı rəqəmlərin birləşməsindən əmələ gəlmişdir: 460123456789. Nəzarət rəqəmini təyin etmək üçün aşağıdakı hesablamaları aparırıq: kodda cüt yerlərdə duran rəqəmləri toplayırıq: 6+1+3+5+7+9=31; alınmış nəticəni 3-ə vururuq: 31x3=93; kodda tək yerlərdə duran rəqəmləri toplayırıq: 4+0+2+4+6+8=24; axırıncı iki hesablamanın nəticələrini toplayırıq: 93+24=117. Yuxarıda göstərilən kod üçün nəzarət rəqəmi o ədəd olacaq ki, onu axırıncı alınmış 117 ədədinin üstünə gəldikdə qalıqsız 10-a bölünən ədəd alınacaq. Bu ədəd 3-dür, çünki 117+3=120 ədədi qalıqsız olaraq 10-a bölünür. Burada 3 rəqəmi yuxarıda verilən kodun nəzarət rəqəmidir və EAN- 13 kodunun ayrılmaz hissəsidir. Bu kodun oxunmasını hər dəfə apararkən kompüterə onun on üç rəqəmi daxil edilir. Sonra birinci on iki rəqəm üzrə nəzarət ədədini kompüter göstərilən alqoritm üzrə hesablayır və nəticə hesablanmış 13-cü rəqəmlə müqayisə olunur. Bu rəqəmlərin üst-üstə düşməsi baş verirsə, kod kompüterə “buraxılır”, üst-üstə düşmə baş vermirsə, - “buraxılmır”. Bununla da oxunan informasiyanın etibarlılığına zəmanət təmin olunur. Əmtəə mallarının qabarit ölçüləri kiçik olduqda onun qabının üzərində EAN-8 kodunu yerləşdirirlər. Bu kod ölkənin kodundan, istehsalçının kodundan və nəzarət rəqəmindən ibarətdir. Bəzi hallarda istehsalçının kodu əvəzinə məhsulun qeydiyyat nömrəsi istifadə olunur. Rəqəm sırası skanerlə hesablanmır və bu, alıcılar üçündür. Sonuncu istehlakçı üçün informasiya ancaq ölkəni göstərməklə məhdudlaşır, belə ki, ölkələrin kodları müxtəlif sorğu kitablarında dərc olunur, yaxud məlumatlar bankında saxlanılır. Ştrix kodlar ticarət və ya xarici ticarət təşkilatlarına imkan verir ki, məhsulun harada istehsal olunması haqqında onlarda dürüst məlumatlar olsun. Bu, keyfıyyətsiz (müqaviləyə uyğun olmayan) məhsul üçün vaxtında reklamasiyaların verilməsi üçün vacibdir. Ştrixli kodlaşdırma son zamanlar Rusiyada və MDB ölkələrində tətbiq olunmağa başlamışdır. Rusiyada ştrixli kodlaşdırma məsələləri ilə Avtomatik identifikatlaşdırma problemləri üzrə Xarici İqtisadi Assosiasiya (YUNİSKAN) məşğul olur. Bu Assosiasiyanın vəzifəsi sənaye, kənd təsərrüfatı, ticarət, nəqliyyat və digər sahələrin təşkilatlarına əmtəə mallarının ştrixli kodlaşdırılması və avtomatlaşdırılmış identifikatlaşdırılması sisteminin tətbiq olunmasına kömək etməkdir. YUNİSKAN Rusiyanı və MDB ölkələrini EAN sistemində təmsil edir. O, Rusiyanın müəssisələrinin ştrixli kodlarını işləyib hazırlamaq və onları özünün məlumatlar bankına daxil etmək hüququna malikdir. Ştrixli kodların tətbiqi “İstehlakçıların hüquqlarının müdafiəsi haqqında” Qanunun müddəalarından birini, yəni istehlakçının aldığı mal haqqında zəruri və dəqiq informasiya almaq hüququnu həyata keçirmək üçün şərait yaradır. İstehsal müəssisələrində ştrixli kodlaşdırmanın tətbiqi idarəetmə sisteminin avtomatlaşdırılmasına; istehsal, saxlanma və satış sferasında hesabat əməliyyatlarının səmərəliliyinin yüksəlməsinə; istifadə olunan resursların analizinin aparılmasına; sənəd mübadiləsinin həcminin azalmasına; məhsulun hərəkəti və realizasiyası haqqında düzgün informasiyanın sistematik toplanmasına; idarəetmə və nəzarət orqanlarına operativ informasiya verməyə imkan yaradır. Azərbaycan Respublikasında avtomatik identifikatlaşdırma sistemlərinin təbliğinə və tətbiqinə dəstək verən “EAN- Azərbaycan” Assosiasiyası 1999- cu ilin may ayında “EAN-İnternational” Beynəlxalq təşkilatına qəbul edilmişdir. Bu zaman Azərbaycan Respublikasına 476 kodu (prefiksi)verilmişdir. Hazırda dünyanın 97 ölkəsinin 95 təşkilatını özündə birləşdirən “EAN-İnternational” malların və xidmətlərin unikal identifikatlaşdırılmasına zəmanət verən nömrələr sistemini hazırlamışdır. Bu nömrələrlə istehsalçılar, pərakəndə və topdansatış müəssisələri öz malları və xidmətləri haqqında informasiyanı ötürən ümumi dili təmin edirlər. “EAN-Azərbaycan” Assosiasiyası EAN Beynəlxalq Assosiasiyasının tam hüquqlu üzvüdür və Azərbaycanın müəssisə və təşkilatlarının maraqlarını təmsil edir, müəssisələri EAN beynəlxalq sistemində qeydiyyata alır və onlara müvafiq nömrələr verir. Yüklə 103,5 Kb. Dostları ilə paylaş:
|