Muhazirə-6 Rəqəmsal təhsil və distant təhsil texnologiyaları, onların oxşar və fərqli cəhətləri

Muhazirə-6
Rəqəmsal təhsil və distant təhsil texnologiyaları, onların oxşar və fərqli cəhətləri
Hazırda şagirdlərin fəallığını artırmaq üçün kompüter texnologiyalarının istifadəsinə əsaslanan müxtəlif tədris metodlarından və müasir təhsil texnologiyalarından istifadə olunur. 
"Rəqəmsal təhsil" termini bu gün "distant təhsil" termini ilə birlikdə istifadə olunur. Bu, İKT-yə əsaslanan təhsilin fərqli forma və üsullarını ifadə edən daha geniş bir anlayışdır. 
Rəqəmsal təhsil (EE)-biliklərin təqdim edilməsi və çatdırılması, şagirdlə müəllimin qarşılıqlı əlaqəsinin dəstəklənməsi, əsaslanan tədris texnologiyasıdır.
Müasir şəraitdə təhsilin keyfiyyəti məlumatların çatdırılması üsullarının sayından, kitabxanaların informasiya şəbəkələrinə, peşəkar cəmiyyətlərə, məlumat kanallarına bağlıdır.
Təhsilin bütün formalarında distant təhsil texnologiyası elementlərinin tam miqyaslı tətbiqinin hazırlığını təyin edən əhəmiyyətli elementlər:
- genişzolaqlı İnternetə çıxışı olan yerli şəbəkə;
- Rəqəmsal sənəd dövriyyəsi sistemləri;
- tədris vasitələri, test sistemləri, icazə və statistikası olan Rəqəmsal tədris -metodiki komplekslər sistemləri;
- bütün akademik fənlər üçün aralıq və yekun test sistemləri, test bazaları və praktiki tapşırıqlar;
- bir mütəxəssisin peşəkar fəaliyyəti və virtual laboratoriya işləri üçün Rəqəmsal simulyatorlar;
- təhsil prosesinin bütün subyektlərinin virtual interaktiv qarşılıqlı təsirini təmin edən sistem
Distant təhsil sisteminin vacib bir hissəsi özünü öyrənməkdir. Ənənəvi təlim aşağıdakı kimi aparılır: dinləyici mühazirəyə gəlir, nəzəri material alır, sonra seminarlarda müəyyən praktiki bacarıqları inkişaf etdirir. Distant təhsil, dərslikdəki mövzuların müstəqil öyrənilməsindən, nəzarət tapşırıqlarının yerinə yetirilməsindən və söhbət və ya videokonfrans vasitəsilə müəllimlə məsləhətləşmədən ibarətdir. Bu cür təlimlərlə müəllimlə şagirdlər arasında birbaşa, üz-üzə əlaqə yoxdur.
A.A. Andreev distant təhsilin əsas fərqləndirici xüsusiyyətlərini ayırır:
- çeviklik : distant təhsil sistemini öyrənənlər ümumiyyətlə mühazirə və seminar şəklində müntəzəm dərslərə getmirlər, ancaq özləri üçün əlverişli yerdə və rahat bir tempdə çalışırlar ki, bu da edə bilməyənlər üçün böyük üstünlükdür.
- modulluq: distant təhsil proqramlarının əsasını modul prinsip təşkil edir; hər bir fərdi kurs müəyyən bir mövzu sahəsinə vahid bir baxış yaradır; bu, fərdi və ya qrup ehtiyaclarını (məsələn, ayrı bir şirkətin işçiləri üçün) təmin edən bir sıra müstəqil kurs modullarından bir tədris planı qurmağa imkan verir;
- paralellik: distant təhsil iş yerində ola bilər;
- hərəkət diapazonu: şagird təhsil aldığı yerdən istədiyi qədər ola bilər, amma təlimin keyfiyyəti - yaxşı ünsiyyət qurmaq şərti ilə - bundan əziyyət çəkmir;
- ərazi əhatə dairəsi : distant təhsil xidmətləri şəbəkəsi geniş əraziləri əhatə edə bilər ki, bu da tələbə sayının kritik olmadığını göstərir;
- gəlirlilik: distant təhsil ənənəvi təhsildən daha iqtisadi cəhətdən daha sərfəlidir: təhsil və köməkçi binaların saxlanmasına, nəqliyyat xərclərinə qənaət; Rəqəmsal kitabxanalara uzaqdan girişlə, şagirdlərin tədris vəsaitləri ilə təmin olunmasında və s.
İKT vasitələrinin inkişafı distant təhsil növlərini yaxşılaşdırmağa imkan verdi. E.S. Polat, bu günə qədər inkişaf etmiş beş növ distant təhsil növünü müəyyən edir:
1) "Case texnologiyaları" və İKT vasitələrinə əsaslanan kurslar . Bu vəziyyətdə ünsiyyət vasitəsi e-poçt və faksdır. Kursantlar e-poçt vasitəsi ilə təlim materialları alır və yazılı hesabatlar, müstəqil şəkildə yerinə yetirilən praktiki işlərin və tapşırıqların nəticələrini göndərirlər. Təhsil materialı olaraq kompüter proqramları olan video və audio kasetlər, lazer disklər və disketlər istifadə edilə bilər.
2) "Yayım" kursları . Tədris prosesində, əyani kursların tədris planına inteqrasiya olunan və bununla da tədris proqramını tamamlayan təhsil televiziya proqramlarından istifadə olunur. Geribildirim olaraq, şagirdlərin müəllimlərdən kömək aldıqları və hesabat materiallarını ötürdükləri e-poçt kanallarından istifadə olunur.
3) Təhsil telekonfransları və videokonfranslar. Bu iki növ konfrans tədris prosesində tez -tez birləşdirilir: telekonfranslar təhsil fəaliyyətinin ilkin mərhələlərində nəzəri materialların yayılması, audio və video konfranslar, seminarlar və ya kiçik qruplarda layihə işləri üçün istifadə olunur. Kursantlar öz layihələri üzərində işləyirlər və konfransların köməyi ilə hesabat nümayiş etdirmək, müzakirə etmək, təhsil və tədqiqat fəaliyyətini əlaqələndirmək, müəllimdən məsləhət almaq və s.
4) Kompüter təlim sistemlərinə əsaslanan kurslar . Bir qayda olaraq, tədris və metodiki dəstə daxil olan və bir dərslik, tədris planları, didaktik materiallardan ibarət Rəqəmsal təhsil nəşrləri ilə tələbə müstəqil olaraq kompüterində və ya birbaşa İnternetdə işləyə bilər. E-poçt və xəbər qrupları rəy vermək üçün geniş istifadə olunur.
5) İnternet kursları. Bu vəziyyətdə, İnternetdə interaktiv Veb əsaslı dərsliklər, e-poçt, poçt siyahıları, söhbətlər və rəy, kompüter modelləri və simulyasiyalar üçün telekonfranslar istifadə etməklə İnternetdə təşkil edilir.
Sadalanan təşkilati formalar heç bir halda distant təhsilin bütün təşkilati və pedaqoji potensialını tükəndirmir. Bu gün distant pedaqoji qarşılıqlı əlaqəni təşkil etməyin yeni formaları, yeni növ təhsil tapşırıqları, tələbə və məktəblini İnternetdə müstəqil axtarış və məlumat işləmə bacarıqlarını inkişaf etdirməyə yönəltmək lazımdır.